گزارش| ارائه جزئیات جدید از حمله به مرزبانی تاجیکستان و تقویت فرضیه «شیره کمال»

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، حمله به پایگاه مرزی و دیده‌بانی «عشق‌آباد» در ناحیه «سلطان‌آباد» در مجاورت مرزهای تاجیکستان و ازبکستان که حدود 3 هفته پیش صورت گرفت، همچنان با انتشار اطلاعات جدید و ظهور فرضیه‌ها و سناریوهای جدیدتری همراه است. تاکنون فرضیات متعددی از جمله انجام گرفتن حمله توسط نیروهای وابسته به داعش که از افغانستان وارد این کشور شدند (سناریوی مطرح شده از سوی دولت)، سازماندهی یک حمله ساختگی و جعلی توسط خود دولت به منظور مظلوم‌نمائی در سطح بین‌المللی و با اهداف سیاسی داخلی (فرضیه مخالفین)، و مرتبط کردن این حوادث به اختلافات اقتصادی پیرامون تجارت «شیره کمال» و تبدیل آن به سناریوی نخست (مطرح شده از سوی برخی رسانه‌های غربی) مطرح شده است. اگرچه شواهد متعددی برای هر کدام از فرضیات فوق‌الذکر وجود دارد، اما همچنان نمی‌توان با قطعیت نسبت به صحت یا عدم صحت هر کدام نظر داد و همچنان در نبود اطلاعات قابل اعتماد، تحلیل‌گران در وادی احتمالا به ارزیابی این تحولات می‌پردازند.

اظهارات جدید نماینده کمیته دولتی امنیت ملی

در آخرین داده‌های منتشر شده پیرامون این موضوع، محمد سعیداف، نماینده کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان در خلال سخنرانی وی پیرامون موضوع «تقویت فعالیت ایدئولوژیک برای مبارزه با اقدامات تروریستی و افراط‌گرایی» مطرح شده است. وی در سخنرانی خود تصریح می‌کند:

در حمله روز 6 نوامبر 2019 گواه آن است که اعضای تشکیلات تروریستی به صورت خانوادگی وارد شده و در این حادثه 9 نفر مرد، 11 زن و 13 کودک و نوجوان 4 الی 15 ساله که از ساکنان ولایت سغد بوده‌اند، فعالیت و مشارکت داشته‌اند.  

وی همچنین می‌افزاید: برخی تحلیل‌گران معتقدند که شرایط دشوار و سطح پایین زدگی علت اصلی گرایش به اقدامات تروریستی و افراط‌گرایی است، اما این حادثه اثبات کرد که این افراد شرایط خوب زندگی داشته و دارایی رهبر این گروه به نام «غفوراف شهرت اعظم‌ویچ» مبلغی بیش از یک میلیون سامانی (معادل حدودا 103 هزار دلار) برآورد شد.

نماینده کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان همچنین تصریح می‌کند: این افراد فعالیت خود را در سغد آغاز کردند، یک ماه در خانه‌ای در حدود ناحیه اسماعیل سامانی گذراندند. رئیس محله آن‌ها را دیده و ناظر منطقه‌ای نیز شاهد آن‌ها بوده است، اما بی‌توجهی کرده‌اند.

باز هم تناقض در داده‌های منتشر شده از حادثه

این اظهارات سعیداف در حالی است که پیرامون تعداد افراد مشارکت‌کننده در این حمله و اظهارات پیشین دولت تناقض به وجود آمده است. پیش از این وزارت کشور تعداد مهاجمین را 20 نفر اعلام کرده بود و هیچ اظهار نظری درباره حضور کودکان و نوجوانان در آن نشده بود. تنها ذکر شده بود که 3 زن در میان مهاجمین حضور داشته‌اند. اما اکنون سعیداف می‌گوید تعداد مهاجمین 33 نفر بوده که 13 نفر از آن‌ها را کودکان و نوجوانان 4 الی 15 ساله تشکیل می‌دهند.

پیش از این نیز در آمار تلفات نیروهای دولتی تناقضاتی به وجود آمده بود. در حالی که وزارت کشور و کمیته دولتی امنیت ملی تلفات نیروهای دولتی را دو نفر، یک کارمند وزارت کشور و یک سرباز مرزبانی عنوان کرده بودند، داعش در اعلامیه خود کشته شدن 10 نفر از نیروهای دولتی را مطرح کرده بود. پس از آن نیز حداقل نام 6 نفر از سوی برخی منابع دولتی، از جمله 5 مرزبان و یک پلیس به عنوان کشته‌شدگان در حادثه مذکور منتشر شده بود.

تناقض مهم دیگری که در این میان مطرح شده است، رد بخشی سناریوی دولت است. کمیته دولتی امنیت ملی در ساعت 12 ظهر روز وقوع حادثه با انتشار بیانیه‌ای عنوان می‌کند که مهاجمین وابسته به گروه تروریستی داعش بوده و از مرزهای افغانستان وارد تاجیکستان شده‌اند. موضوعی که سریعا با واکنش مقامات افغانستان مواجه شد. مقامات مرزبانی افغانستان با تاکید بر نظارت دقیق بر مرزها، این اظهارات را رد کردند. با این حال، اکنون عضو دیگری از کمیته دولتی امنیت ملی اظهار می‌دارد که در وهله نخست تمامی افرادی که در این حمله شرکت داشته‌اند تاجیک و از یک خانواده بوده‌اند، و ثانیا، سخنی از افغانستان و حتی ولایت‌های جنوبی تاجیکستان که هم‌مرز با افغانستان هستند (همچون ختلان و بدخشان) نیز نیامده است، و اظهارات سعیداف نشان از آن دارد که این افراد اصالتا اهل استان سغد در شمال تاجیکستان بوده‌اند.

تقویت سناریوی «شیره کمال»

اظهارات سعیداف در حالی مطرح می‌شود که به نوعی می‌تواند سناریوی «شیره کمال» را که اخیرا توسط مجله اینسایدر مطرح شده بود، تقویت کند. شیره کمال یک گیاه دارویی است که کاربرد گسترده‌ای در صنایع داروسازی دارد. اخیرا با دستور امامعلی رحمان، تجارت شیره کمال به صورت انحصاری به شرکت «فراز» که متعلق به شمس‌الله صاحب‌اف، داماد او می‌باشد، واگذار شد. بر این اساس گفته می‌شود در اوایل ماه نوامبر، اختلافات میان برداشت‌کنندگان و کارگران جمع‌آوری کننده شیره کمال و شرکت فراز پیرامون قیمت‌گذاری این گیاه دارویی شدت می‌گیرد و منتج به اخراج شماری از کارگران می‌شود. همچنین اخباری از وقوع درگیری‌هایی محدود در بازار شهر دوشنبه نیز به وجود می‌آید.

پس از آن بود که بر اساس این فرضیه، جمع‌آوری کنندگان شیره کمال به همراه خانواده‌هایشان دوشنبه را ترک کرده و با تحریک یکی از نیروهای سرویس امنیتی، تصمیم حمله به یک پایگاه مرزبانی در نزدیکی محل جمع‌آوری شیره کمال که آن را به خوبی می‌شناختند، می‌گیرند. با این وجود، نیروهای امنیتی و نظامی تاجیکستان که در انتظار آن‌ها بودند، سریعا به مقابله پرداخته و با آن‌ها درگیر می‌شوند. اینسایدر همچنین ادعا می‌کند شماری از زندانیان با سوابق امنیتی و افراط‌گرایی نیز در میان کشته شدگان قرار داده می‌شود تا فرضیه دولت بیشتر به واقعیت نزدیک شود. تصاویر کشته شدگان با دست‌های بسته در جریان این حادثه نیز مربوط به همین افراد است.

انتهای پیام/