هشدارهای چکناواریان درباره اوضاع بد ارکستر سمفونیک تهران / از ژیان تا بنز
لوریس چکناواریان که پیش‌تر اعلام کرده بود ارکستر سمفونیک تهران ۳۰سال از ارکسترهای استاندارد فاصله دارد، امروز هم با اینکه رهبر این ارکستر شده است باز هم سخنان واقع‌بینانه‌ای درباره ارکستر بیان می‌کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ارکستر سمفونیک تهران شب گذشته چهارشنبه 6 آذر 1398 به‌رهبری لوریس چکناواریان به صحنه رفت. ارکستر سمفونیک در این اجرا سوییت سمفونیک دفاع مقدس و سوییت سمفونیک صلح و دوستی از ساخته‌های لوریس چکناواریان را اجرا کرد.
بخش نخست این اجرا به سوییت سمفونیک دفاع مقدس اختصاص داشت. این بخش با نغمه‌هایی که نزدیک به ملودیِ معروفی بود شروع شد؛ ملودی‌ای که ساخته Pulp Fiction است و نامش misirlou است. misirlou در فضایی نزدیک به دستگاه «چهارگاه» اجرا می‌شد و از آنجا ارکستر سری به «سه‌گاه» زد و دوباره بازگشتی به «چهارگاه» داشت.
بخش دوم این کنسرت به اجرای سوییت سمفونیک صلح و دوستی اختصاص داشت. نغمه‌ها آدمی را یاد موسیقی فیلم مومیایی اثر آلن سیلوستری می‌انداخت.
ارکستر در ادامه در گامی به نواختن پرداخت که نزدیک به «همایون» بود. در ادامه نغمه‌ها به «چهارگاه» رفت و سری به ماژور زد و دوباره بازگشتی به چهارگاه داشت.
ارکستر برای دقایقی کروماتیک نواخت و نغمه‌هایی سرداد که نزدیک به گام Whole half diminished scale (یک پرده، نیم‌پرده) بود.
برای دقایقی ماژور شنیدیم و همچنان هم ادامه داشت.
ارکستر در ادامه مینور هارمونیک نواخت و در پایان هم اثری خاص اجرا شد؛ این اثر بر اساس سرود ملی بیش از 70 کشور جهان ساخته شده است و در طول این قطعه نغمه‌هایی از سرود ملی بیش از 70 کشور جهان شنیده می‌شود.
سوییت سمفونیک دفاع مقدس و سوییت سمفونیک صلح و دوستی، اثری ساده بود که پیچیدگی چندانی نداشت و نواختنش چالش جدی برای ارکستر سمفونیک تهران نبود. شاید آهنگساز خواسته بود این دو اثر را به‌گونه‌ای بنویسد که اجرایش برای ارکستر سمفونیک تهران دشوار نباشد.
به هر روی نباید فراموش کنیم که لوریس چکناواریان بهمن‌ماه سال گذشته در نشست خبری اعلام کرد که کیفیت ارکستر سمفونیک تهران 30 سال با ارکسترهای استاندارد جهان فاصله دارد.
30سال با ارکسترهای استاندارد فاصله داریم
در اینجا یک پاراگراف از صحبت‌های سال گذشته (هشتم بهمن 1397) لوریس چکناواریان را مرور می‌کنیم: «متأسفانه ارکسترهای ما آنقدر حرفه‌ای نیستند که قطعات را به بهترین شکل بنوازند. همان‌گونه که برای تیم ملی فوتبال مربی خارجی آوردیم باید رهبر‌های ارکستر خارجی بیاوریم که آموزش ببینیم. البته می‌توانیم آرم مرسدس را روی پیکان بگذاریم. هنوز گروه‌های ما درجه یک نیستند. نیاز نیست که اعضای ارکستر همه ایرانی باشند، حتی در آمریکا محدودیت ملّیتی در اعضای ارکستر نیست. این تعلیم در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد.»
سازهای ما از درجه سه هم پایین‌ترند / از ژیان تا بنز
چکناواریان با اینکه خودش اکنون رهبر ارکستر سمفونیک تهران شده و سه شب این ارکستر را در تالار وحدت رهبری کرده است، باز هم سخنان منصفانه و واقع‌بینانه‌ای درباره این ارکستر بر زبان جاری می‌کند. چکناواریان در مصاحبه‌‌ای که روز نهم آذر 1398 و پس از اجراهایش با ارکستر سمفونیک تهران در روزنامه ایران چاپ شده، گفته است:
«در سطح جهانی ارکسترها درجه‌های مختلفی از استاندارد دارند و می‌توان آنها را به سه بخش درجه 1، درجه 2 و درجه 3 تقسیم‌بندی کرد، در واقع تفاوت‌ها به‌زبان خودمانی از ژیان است تا بنز. در کشورهایی که از استانداردهای ویژه و درجه یکی برخوردارند تمرینات گروه به‌صورت روزانه و برنامه‌ها کاملا مُدون و مشخص است و ضبط قطعه‌های موسیقی‌شان هم به‌همین شکل با نظم خاصی پیش می‌رود. از طرف دیگر ارکسترهای درجه یک از سازهای درجه‌یک و گران‌قیمت و استانداردی استفاده می‌کنند؛ فلوتی که در ارکستر انگلیس استفاده می‌شود فلوت طلایی است یا ویولُن‌سل کمتر از صدهزار دلاری در این ارکسترها پیدا نمی‌کنید.
اما متأسفانه در ارکسترهای ما نه تمرین‌های منظمی وجود دارد و نه ساز استانداردی؛ در واقع سازهایی که ما از آنها استفاده می‌کنیم حتی سازهای درجه سه هم نیستند و این مشکل در سازهای بادی بیشتر وجود دارد. نکته دیگر آن است که ارکستر ملی جای جوانگرایی نیست و باید از نیروها و نوازندگان بسیار زبده و باتجربه استفاده شود و ما به‌دلایل مختلف این چهره‌های باتجربه را کنار گذاشته‌ایم و بیچاره جوان‌هایی که باید در آب‌های کوچک‌تر شنا کنند امروز یک‌دفعه سر از ارکستر سمفونیک درآورده‌اند و بی‌شک این اشتباه و گناه آنها نیست.»
نگاهی دقیق به صحبت‌های لوریس چکناواریان نشان می‌دهد که ارکستر سمفونیک تهران اوضاع چندان خوبی ندارد. این ارکستر در چند سال گذشته زیر نظر شهرداد روحانی اداره شده و امروز به‌گواه اهل فن، به هیچ وجه اوضاع کیفیِ خوبی ندارد. شاید زمان آن فرا رسیده که مسئولان جدید بنیاد رودکی تصمیم‌های جدی‌تری برای اداره ارکستر سمفونیک اتخاذ کنند.
سوئیت سمفونیک «دفاع مقدس» شامل 6 بخش «تشویش»، «حمله»، «فریادها»، «شب شهدا»، «تشییع پیکر شهدا» و «آزادی خرمشهر» بود. سوئیت سمفونیک «صلح و دوستی» هم شامل بخش‌های «درود»، «بنی‌آدم»، «سماع»، «داد و بیداد»، «نیایش»، «آشنایی»، «شادی»، «عشق» و «دوستی ملل» بود.
انتهای پیام/+
