فلسطین| سی‌ و دومین سالگرد انتفاضه «سنگ»؛ درسی که فلسطینیان از انقلاب اسلامی گرفتند

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم،انتفاضه فلسطین نخست با زیر گرفته شدن چند کارگر فلسطینی توسط یک کامیون رژیم صهیونیستی و شهادت چهار فلسطینی آغاز شد و فلسطینیان این تصادف را قتل عمد دانستند و روز بعد در هنگام تشییع پیکرها به مقر ارتش رژیم صهیونیستی در جبالیا سنگ زدند. در مقابل، نظامیان صهیونیست اقدام به شلیک تیر هوایی کردند. فلسطینیان نیز با باران سنگ و کوکتل مولوتف جواب آن‌ها را دادند. این باعث شد نظامیان ارتش رژیم صهیونیستی درخواست نیروی کمکی کنند. این جرقه اولیه انتفاضه اول فلسطین بود. ولی کار به همین جا ختم نشد و انتفاضه شهر به شهر گسترش یافت. در آن انتفاضه 1300 فلسطینی شهید شدند .

بالاخره شعله های این انتفاضه در سال 1991 فروکش کرد و با امضای توافقنامه اسلو میان رژیم اشغالگر قدس و سازمان آزادی بخش فلسطین در سال 1993 به طور کامل متوقف شد.

عوامل پیدایش انتفاضه نخست

آغاز انتفاضه نخست فلسطینیان و قیام مردمی در برابر اشغالگران صهیونیست علل و عوامل متعددی داشت که در زیر برخی از آنها آمده است:

1- شکست مبارزات پیشین فلسطینیان

مبارزات فلسطینی ها عمدتاً در قالب سازمان های مختلف سیاسی چپ و غیر مذهبی انجام می شد، همگی از تاکتیک واحدی استفاده می کردند و آن عبارت از قرار دادن  مرکز ثقل مبارزات در خارج از سرزمین های اشغالی و در اراضی مجاور مناطق اشغالی بود و غالباً تحت تأثیر و نفوذ دیدگاه های حاکمان سیاسی آن کشور قرار می گرفتند. اردن در یک مقطع زمانی، سپتامبر سیاه را آفرید و لبنان در برهه ای از زمان اقدام به اخراج نیروهای مبارز کرد.  

برخی از کشورهای عرب هم موانعی در سر راه فعالیت آن ها قرار دادند. مشکل دیگر، تعدد و تفرقه بین سازمان های فلسطینی بود و عامل مهمتر این که این سازمان ها و گروه ها عموماً به تمایلات سنتی و مذهبی مردم بی اعتنا بودند و در قالب گروه های لائیک و ملی قرار گرفته بودند.  بحث های خستگی ناپذیر تئوریک و مباحث پایان ناپذیر میان آن ها برای نسل جدید فلسطینی، جز آوارگی و شکست حاصل دیگری نداشت. پس از مدتی برخی سازمان های مبارز از در سازش با رژیم صهیونیستی در می آمدند. انصراف از مبارزه مسلحانه، به رسمیت شناختن قطعنامه های سازمان ملل و پیوستن آن ها به «قطار صلح» ناامیدی را در دل فلسطینیان ایجاد کرد.

2- فشار مضاعف صهیونیست‌ها بر فلسطینیان

شاید بتوان یکی از علل پیدایش انتفاضه را تحقیر فلسطینیان به عنوان شهروندان درجه دوم در سرزمین های اشغالی به حساب آورد. مهاجرت بیش از حد یهودیان سراسر جهان به سرزمین های اشغالی و تلاش صهیونیست ها برای تغییر بافت جمعیتی این سرزمین به نفع یهود و سلب امتیازات و امکانات از اعراب فلسطینی، موجب می شد که فلسطینی ها ستم مضاعفی را بر خود احساس کنند.

3- روند سازش اعراب با رژیم صهیونیستی

یکی دیگر از عوامل مؤثر در پیدایش انتفاضه، روند سازش در کشورهای عرب است. از بدو پیدایش رژیم اشغالگر قدس، شاهد مخالفت های مردمی در این خطه بوده ایم. در ابتدا کشورهای عرب با موضع گیری های خود همواره مخالفتشان را با این رژیم اعلام می کردند. نطق های نمایندگان عرب در مجامع بین المللی و حمایت های مادی و معنوی از مبارزات فلسطین، همه نشانگر توجه دولت های عرب به مسئله فلسطین بود، به طوری که در یک برهه از زمان، شاهد عجین بودن مبارزات اعراب علیه رژیم اسرائیل در قالب ناسیونالیسم عرب بودیم و اعراب در این مقطع زمانی، چهار جنگ را پشت سر گذاشتند، اگر چه نتوانستند نتایج مثبتی کسب کنند.

در روند مبارزات مردم فلسطین هرگاه فلسطینیان از کمک کشورهای عربی ناامید شده اند، خو د رأساً دست به کار شده اند. برای مثال می توان به قیام «عز الدین قسام» اشاره کرد.

طی دهه ی 60 میلادی، بعد از شکست های پیاپی اعراب در جنگ با رژیم صهیونیستی، فلسطینیان با قطع امید از اعراب در قالب سازما ن ها و گروه ها به دفاع از حقوق خود پرداختند. اوج این گروه گرایی در پی توافق کمپ دیوید شکل گرفت.

انتفاضه یا قیام مردم فلسطین در شرایطی آغاز شد که افراد درگیر مسئله فلسطین معتقد بودند که تنها راه  پیشروی فلسطینیان، مصالحه و سازش است و اوج این عقب نشینی در برابر اسرائیل را می توان در کنفرانس امان دید. که سران کشورهای عرب با پشت پا زدن به انگیزه و هدف اصلی تشکیل اتحادیه عرب، به مسئله فلسطین به عنوان یک مسئله درجه دو نگریستند. در این اجلاس ضمن نمایندگی فلسطین، وکالت آن ها یکسره به اردن تفویض شد. اعراب در این اجلاس با نادیده گرفتن حقوق سیاسی فلسطینیان در تعیین نماینده و قیّم برای آنان مبادرت به یک عقب نشینی بزرگ کرده و مسئله فلسطین را همان گونه که صهیونیست ها و آمریکایی ها تفسیر می کنند، مشکلی بین اعراب و اسرائیل تلقی کردند.

4- انقلاب اسلامی ایران

انقلاب اسلامی ایران از دو جهت بر انتفاضه تأثیر داشته است، یکی ارائه  الگوی مبارزه، یعنی وارد کردن مردم به میدان نبرد و دیگری تأثیر بر تصمیمات اعراب در منطقه.

استقرار نظام جمهوری اسلامی در قدرتمندترین کشور منطقه به نحو محسوسی موازنه را به نفع مسلمانان بر هم زد. اما عمده کردن خطر انقلاب اسلامی ایران از سوی غرب در قالب پروژه ایران هراسی سبب شد تا سازش و مصالحه با دشمن صهیونیستی همانند گذشته، تنفرانگیز تلقی نشود. لذا کشورهای عرب آمادگی آن را پیدا کردند تا با فدا کردن منافع و حقوق خویش و نادیده گرفتن حقوق از دست رفته مردم فلسطین، رژیم اشغالگر صهیونیستی را به رسمیت بشناسند.

مردم فلسطین با الهام از انقلاب ایران، متناسب با شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود به میدان آمدند و مبارزه را از چارچوب معادلات سیاسی اعراب خارج کردند. تفاوتی که انتفاضه با دیگر جریان‌های مبارز در فلسطین دارد، مبین آن است که با الهام گرفتن از مبارزات بر حق ملت مسلمان ایران و رهبری آن، این امکان برای فلسطینی ها به وجود آمده که دریابند آمریکا و رژیم صهیونیستی شکست ناپذیر نیستند و امکان رویارویی و تقابل با آن ها وجود دارد.

انتهای پیام/