آیا سوخت ناپاک، متهم اول آلودگی هواست؟

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، در شماره‌های گذشته به برخی از موارد بر زمین مانده قانون هوای پاک مصوب سال‌1396 اشاره شد. طبق ماده‌18 این قانون وزارت نفت مکلف است سوخت تولیدی کشور از جمله بنزین و گازوئیل را مطابق با استاندارد ملی مصوب، عرضه کند و سازمان محیط‌زیست باید از تولید سوخت غیراستاندارد جلوگیری کند. همچنین وزارت نفت، سازمان استاندارد و سازمان محیط‌زیست موظفند گزارش عملکرد دراین‌باره را هر 6‌ماه یک‌بار منتشر کنند. براین اساس آیین‌نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی‌ها شهریور‌97 در هیأت وزیران به تصویب رسید و استانداردهای موردنظر این قانون تعیین شد. حالا در ظاهر برخی از موارد تکلیفی قانون در حال اجراست اما آلودگی هوا نسبت به سال گذشته بیشتر شده و دامنه آن در گستره کشور افزایش یافته است. معلوم نیست باید قسم مسوولان را باور کنیم یا دم خروس گسترش آلودگی هوا در شهرهای مختلف کشور را؟ قضاوت با شما خوانندگان محترم روزنامه!

33‌میلیون لیتر بنزین غیراستاندارد روزانه چه می‌شود؟
هیأت وزیران در جلسه‌1397/6/21 به پیشنهاد مورخ‌1396/11/1 سازمان حفاظت محیط‌زیست و به استناد ماده‌2 قانون هوای پاک ـ مصوب‌1396 ـ آیین‌نامه فنی در زمینه کنترل و کاهش آلودگی‌ها (موضوع ماده‌2 قانون یادشده) را تصویب کرد. مطابق ماده2 این آیین‌نامه، 
وزارت نفت موظف شد براساس جدول زیر نسبت به تأمین و عرضه سوخت خودرو در سراسر کشور اقدام کند. تبصره‌1 این قانون تعیین کرده که توزیع 70‌میلیون لیتر بنزین یورو4 منوط به آن است که میزان مصرف بنزین کشور 85‌میلیون لیتر در روز باشد. با این حساب بیش از 82‌درصد بنزین توزیع شده در کشور باید طبق این آیین‌نامه سوخت یورو4 باشد.
نوع سوخت    از مهر 97 
میلیون لیتر در روز    از اسفند 97 
میلیون لیتر در روز    از مهر 98 
میلیون لیتر در روز
بنزین یورو4    28     40    70
گازوئیل یورو4    28    40    55
چند روز پیش (29‌آذرماه)  شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در اطلاعیه‌ای درباره کیفیت سوخت تولیدی کشور اعلام کرد؛ «هم‌اکنون 91میلیون لیتر از 112‌میلیون لیتر ظرفیت بنزین تولیدی کشور که در پالایشگاه‌های ستاره خلیج‌فارس (45‌میلیون لیتر)، 
امام خمینی شازند (16‌میلیون لیتر)، اصفهان (12‌میلیون لیتر)، بندرعباس (6‌میلیون لیتر)، تبریز (3‌میلیون لیتر)، تهران (6‌میلیون لیتر) و لاوان (3‌میلیون لیتر) تولید می‌شود عاری از گوگرد است. همچنین 79‌میلیون لیتر از کل بنزین تولیدی، به لحاظ تمام مولفه‌های زیست محیطی شامل گوگرد، بنزن، آروماتیک و الفین، دارای استاندارد یورو‌4 است. در مورد نفت‌گاز نیز علاوه بر هشت کلانشهر در 320‌جایگاه منتخب مواصلاتی کشور نفت‌گاز یورو با گوگرد زیر 50‌پی‌پی‌ام توزیع می‌شود که این تعداد جایگاه دو برابر تعهد قانونی وزارت نفت برای توزیع نفت‌گاز یورو است.»
براساس این اطلاعیه، 79‌میلیون لیتر از 112‌میلیون لیتر بنزین تولیدی کشور استاندارد یورو4 دارد؛ یعنی حدود 70‌درصد ولی مشخص نیست سهم بنزین یورو4 در سوخت توزیع‌شده در کشور چقدر است. براساس آخرین آمار، میانگین روزانه مصرف بنزین کشور در بازه زمانی 30‌روزه آذرماه به 75‌میلیون و 500هزار لیتر رسیده است که این مقدار با توجه به مدت مشابه پارسال با 89‌میلیون و 800‌هزار لیتر، 9‌/15درصد کاهش یافته است. مسوولان وزارت نفت درباره توزیع روزانه 33‌میلیون لیتر بنزین فاقد استاندارد هیچ توضیحی نداده‌اند.

دیدگاه‌های متفاوت درباره پایش سوخت
کیفیت سوخت نیاز به پایش مداوم دارد اما درباره این پایش دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی مسوولان، بنزین را بی‌کیفیت و گوگرد موجود در آن را بالا می‌دانند اما مسوولانی دیگر این موضوع را خلاف واقع دانسته و اصرار دارند بنزین موجود از هر نظر پاک است.
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران وابسته به شهرداری پایتخت با انجام چند بررسی، نتایجی را 
انتشار داده که به مذاق مسوولان وزارت نفت و سازمان استاندارد خوش نیامده است. درحالی که مسوولان محیط‌زیست حرف آن‌ها را رد می‌کند!
 

گوگرد بنزین بالاست
زهرا سماعی، سرپرست دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست: در پایش سوخت بنزین، سه فاکتور اصلی بنزن، آروماتیک و گوگرد بررسی می‌شود؛ میزان بنزن و آروماتیک در سوخت بنزین طی سال‌های گذشته بسیار فراتر از حد مجاز بود اما خوشبختانه در حال حاضر تقریبا در محدوده مجاز قرار گرفته است. نمونه‌برداری‌های بنزین در کشور نشان می‌دهد که در شهریورماه گوگرد موجود در 85‌درصد نمونه‌ها بین 50‌تا 250‌ PPM بود، 15‌درصد نمونه‌ها گوگردی فراتر از 250 PPM داشتند؛ نمونه‌برداری‌های ما در تهران تقریبا با نمونه‌برداری‌های شرکت کنترل کیفیت هوا مطابقت دارد.

گوگرد بنزین استاندارد است
وحید مرندی مقدم، معاون نظارت بر اجرای استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران: تا قبل از سال‌1387 حد مجاز گوگرد در بنزین با استاندارد یورو دو، 300 PPM بود، اما در سال‌1387 استاندارد بنزین تغییر کرد و با اعمال استاندارد یورو چهار، حد مجاز گوگرد در بنزین شش برابر کاهش یافت و به 50‌رسید و از سال‌1392 به بعد میزان گوگرد در بنزین هر سال کاهش یافته است. در سال‌1397 نیز متوسط میزان این آلاینده در بنزین به 34 PPM رسید. آزمایشی که شرکت کنترل کیفیت هوای تهران انجام داده در آزمایشگاه‌های مورد تایید سازمان ملی استاندارد انجام نشده و از نظر من در این زمینه تخلف شده است.

آلودگی هوا از سوخت نیست
علیرضا صادق‌آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی: آلودگی هوا به هیچ‌وجه ناشی از سوخت نیست و ما با استانداردهای بین‌المللی می‌توانیم این موضوع را اثبات کنیم. در بحث کیفیت سوخت نیز این یک واقعیت است که سوخت خوب با احتراق بد، آلایندگی ایجاد می‌کند. بنزین توزیعی در کشور به‌طور دائم پیش و پس از توزیع توسط وزارت نفت، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، ‌سازمان ملی استاندارد و سازمان‌های بازرسی مورد نظارت قرار می‌گیردو اگر گوگرد بنزین تولیدی در کشور تا این حد بالاست، پس واحدهای گوگردزدایی در پالایشگاه‌ها با این حجم از سرمایه‌گذاری و تاسیسات چه می‌کنند؟

 بوی باد تهران از کجا آمد؟
محسن روشنی، مدیر واحد پایش آلودگی هوا و صدای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در غلظت آلاینده‌ها مشخص شد که میزان غلظت آلاینده دی‌اکسید گوگرد در ایستگاه شهرری واقع در منطقه‌20 پیش از ظهر شنبه 23‌آذر با افزایش قابل ملاحظه‌ای روبه‌روشده است. به‌گونه‌ای که میزان غلظت از ppb‌8 در 11‌صبح بهppb‌271 درساعت‌12:30 رسید.این افزایش غلظت ساعتی برای آلاینده دی‌اکسید گوگرد در شهر تهران بسیار شدید و غیرمعمول بوده و به‌دنبال این رخداد، پس از حدود یک تا دو ساعت شرایط مشابهی در ایستگاه محلاتی (درمنطقه‌14)،پیروزی (منطقه‌13) و گلبرگ (منطقه‌8) با شدت کمتر مشاهده شد. غلظت در سایر ایستگاه‌ها نیز تا حدودی افزایش داشت ولی بیشینه غلظت ثبت شده در آن‌ها ppb‌18 بوده است. نکته قابل توجه این‌که
 بنابر آخرین گزارش‌های دریافتی از ایستگاه‌های شهرری و فرمانداری شهرری از حدود ساعت روز یکشنبه مورخ 24آذر‌ماه، غلظت آلاینده دی‌اکسید گوگرد با رشد و افزایش شدیدی روبه‌رو بوده است.
 

نتایج پایش سوخت در نیمه نخست امسال ازسوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران
 

زمان    پارامتر    بنزن 
(درصد حجمی)    گوگرد ppm    عدد اکتان تحقیقی
    حد مجاز    حداکثر 1    حداکثر 50    حداقل 95

بهار 98    بنزین معمولی    0.8    198.6    90
    بنزین سوپر    0.68    181.4    94.2
    گازوئیل        61.4    -

تابستان 98    بنزین معمولی    0.78    167.6    89.5
    بنزین سوپر    0.71    164.6    94.7
    گازوئیل        85.4    -

تاثیر سوخت بر ذرات معلق
در حال حاضر یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های هوا در شهر تهران از نظر ایجاد وضعیت ناسالم کیفیت هوا، ذرات معلق و به‌خصوص ذرات معلق کوچک‌تر از5/2میکرون است. اندازه‌گیری‌های انجام شده نشان داد که در سال‌1391 حدود‌338 روز متوسط غلظت‌ 24‌ساعته ذرات معلق کوچکتر از 5‌/2میکرون در شهر تهران از حد استاندارد ملی (مصوب‌1388) و توصیه سازمان جهانی بهداشت بالاتر بوده است.
ذرات معلق آلاینده هوا در شهر تهران از منابع مختلفی منتشر می‌شوند. با توجه به اهمیت تعیین سهم انواع منابع انتشار ذرات معلق، پروژه منشاء‌یابی ذرات معلق زیر 2.5‌میکرون هوای تهران در سال‌1393 با مشارکت دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف و دانشکده مهندسی عمران دانشگاه ویسکانسین-مدیسون آمریکا تعریف و عملیاتی شد.
براساس نتایج این پروژه، یکی از مهم‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده ذرات معلق هوا، کربن است. این بخش به‌طور کلی به دو قسمت کربن آلی (CO) و کربن معدنی (CE) تقسیم‌بندی می‌شود. کربن آلی شامل عناصری همچون هیدروکربن‌های حلقوی، آلکان‌ها، اسیدهای آلی، هوپین‌ها و استرین‌ها می‌گردد و منبع آن‌ها وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی، احتراق سوخت‌های فسیلی، احتراق چوب، تجزیه گیاهان و واکنش‌های فوتوشیمیایی است. از سوی دیگر کربن معدنی به دوده اطلاق می گردد که مهم‌ترین منبع آن احتراق ناقص سوخت‌های فسیلی وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی است. از آنجایی که کربن معدنی عمدتا از احتراق سوخت‌های فسیلی وسایل نقلیه تولید می شود لذا با استفاده از نسبت غلظت کربن آلی به کربن معدنی می‌توان دریافت که منشاء ذرات بیشتر از وسایل نقلیه بنزینی و پس از آن وسایل نقلیه دیزلی و کربن ثانویه است. بنابراین، وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی در مجموع بخش عظیمی از CO (کربن آلی) را تشکیل می دهد.
احتراق گاز طبیعی نیز با درصد انتشار کمتر از یک، سهم قابل اغماضی در انتشار این ذرات به اتمسفر دارد.
براساس نتایج به دست آمده از سهم‌بندی منابع ملاحظه می‌گردد که وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی در مجموع حدود 72‌درصد از کل ذرات معلق کوچک‌تر از 5‌/2میکرون منتشر شده در هوای شهر تهران را تشکیل داده و مهم‌ترین منبع انتشار ذرات معلق به شمار می‌روند.

اظهارنظرهای متفاوت بیژن زنگنه، وزیر نفت
 6‌اسفند‌92 در جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران: در حوزه سوخت یکی از زمینه‌های آلودگی، کیفیت سوخت است که البته فقط کیفیت سوخت مطرح نیست بلکه کیفیت خودروهای تولیدی نیز مناسب نیست و منجر به آلودگی می شود. آنچه که بر عهده وزارت نفت بوده این است که ما در تهران و کرج بنزین پاک و نفت و گاز بدون گوگرد توزیع می کنیم. بنا به گزارش شرکت پالایشگاه و پخش، بنزین پتروشیمی‌ها قطعاً آلاینده و خارج از استاندارد است که در تهران توزیع نمی‌شود و در دولت نیز توافق شده است در سال‌93 هیچ بنزین دریافتی از پتروشیمی نداشته باشیم و بنزین مورد نیاز را از جاهای دیگر مانند واردات تأمین کنیم مگر اینکه شرایط خیلی حاد باشد.
 آبان‌93: کسانی که می‌گویند کیفیت بنزین اثری روی آلودگی هوا نمی‌گذارد، باید به عقل‌شان شک کرد.
 26‌آذر 98: سازمان محیط‌زیست قبلاً هم اعلام کرده که تاثیر کیفیت بنزین بر آلودگی هوا بسیار ناچیز است از طرف دیگر نیز نوع بنزین مسأله نیست بلکه مساله موتورسیکلت‌های غیراستانداردی هستند که آلودگی ایجاد می‌کنند و آنطور که عنوان می‌شود هر موتورسیکلت غیراستاندارد به اندازه 7‌خودرو آلودگی ایجاد می‌کند و متأسفانه تعداد زیادی موتورسیکلت داریم که استاندارد نیستند. در شهرهای بزرگ بنزین و گازوئیل یورو توزیع می‌شود اما فعلا مشکل این نیست.
تفاوت استاندارد یورو2 و یورو4 (واحد: گرم به ازای هر کیلومتر طی شده)
    یورو2    یورو4
    بنزینی    دیزلی    بنزینی    دیزلی
مونواکسید کربن    2.2    1    1    0.5
اکسیدهای نیتروژن    0.5    0.7    0.08    0.3
هیدروکربن‌ها    0.5    0.7    0.1    0.3
تیتانیوم    -    0.08    -    0.025

وضعیت تعداد روزهای سالم و آلوده هوای تهران از ابتدای مهر تا 3‌دی در 10‌سال اخیر
سال    پاک    سالم    ناسالم برای گروه‌های حساس    ناسالم    جمع روزهای سالم     جمع روزهای آلوده
1398    0    58    31    3    58    34
1397    7    71    15    0    78    15
1396    3    45    41    4    48    45
1395    4    57    26    6    61    32
1394    4    53    35    1    57    36
1393    6    51    36    0    57    36
1392    1    44    42    6    45    48
1391    1    52    35    5    53    40
1390    7    32    54    0    39    54
1389    1    48    32    12    49    44

منبع:صبح نو

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه رسانه‌ها