پرونده ویژه در تسنیم| در «کیلومتر۱۴» چه‌خبر است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، صنعت خودرو در ایران پس از صنایع نفت و گاز بزرگترین صنعت کشور است که اشتغال قابل توجه ــ بیش از یک میلیون شغل به‌شکل مستقیم و غیرمستقیم با این صنعت گره خورده است ــ و گردش سرمایه بسیار بالا ــ بیش از 20 درصد از GDP بخش صنعت و بیش از 1.5 درصد از GDP کل کشور ــ در این صنعت موجب شده است که از حساسیت بالایی برخوردار باشد، به‌علاوه ضریب نفوذ این صنعت در جامعه و ارتباط مسقیم محصولات این صنعت با معیشت و سطح رفاه مردم موجب شده است که کوچکترین تکانه‌ای در این صنعت باعث فراهم شدن مسائل پیچیده برای نظام سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شود.

از طرف دیگر صنعت خودرو به خودی خود، پیشران بزرگی در امر توسعه کشور در زمینه‌های تولید، تکنولوژی، خلق ثروت، اشتغال و رشد اقتصادی محسوب می‌شود که با روی غلتک افتادن آن، به‌نوعی لوکوموتیو توسعه صنعتی به حرکت می‌آید.

با این حال، علی‌رغم این‌که طی دهه‌های اخیر تلاش‌های زیادی جهت دگرگونی و قرار گرفتن این صنعت در ریل توسعه صورت گرفته است، اما همواره این امر مهم محقق نشده است و با این‌که در این سال‌ها حرکت‌های سینوسی‌واری را تجربه کرده است، در دهه نود به سرازیری مشکلات و مصائب بزرگ گرفتار شده است. از بزرگ‌ترین مسائلی که در حال حاضر این صنعت با آن دست و پنجه نرم می‌کند، می‌توان به فساد و رانت شکل‌گرفته در ساختار درون‌شرکتی و رابط‌های سیاسی آن، ساختار شکل‌گرفته سهام‌داری پس از موج اول خصوصی‌سازی ایران‌خودرو و سایپا در اواخر دهه هشتاد، انحصار با درجه بسیار بالا در نظام تأمین و تولید خودرو، حاکمیت شرکتی (چه روابط درون شرکت و چه رابطه شرکت با دولت)، بدهی و زیان انباشته بالای شرکت‌ها و... اشاره کرد.

آنچه خبرگزاری تسنیم در نظر دارد در پرونده «کیلومتر14» به آن بپردازد، ریشه‌یابی مشکلات و مسائل فعلی در صنعت خودرو، بررسی و نقد انگاره‌های نادرست حاکم بر مراکز تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر، و همچنین ترسیم و تصویرسازی راه‌حل‌های سیاستی جایگزین جهت تحول و پیشرفت صنعت خودرو می‌باشد.

پرونده «کیلومتر14» قصد دارد با نگاهی موشکافانه به مسائل مبتلابه صنعت خودرو و بیان راه‌حل‌هایی که امید دارد روشن‌کننده مسیر حل مشکلات و به‌خصوص تغییر مسیر ریل سیاست‌گذاری فعلی در این صنعت باشد بپردازد. سه مسئله عمده واگذاری دو غول صنعت خودرو در ایران یعنی ایران خودرو و سایپا، سهام‌داری تودرتو و حاکمیت شرکتی، و بالاخره کشف مکانیزم قیمت در این صنعت از مسائلی است که در این پرونده به‌طور مبسوط به آن پرداخته خواهد شد.

در مسئله واگذاری ایران‌خودرو و سایپا ذهنیت حاکم بر فضای سیاست‌گذاری این گونه است که با خصوصی‌سازی این دو شرکت، بسیاری از مشکلات آن‌ها حل خواهد شد. برای پرداختن به این مسئله سعی خواهد شد حین یک مطالعه تطبیقی روند توسعه صنعت خودرو در کشور‌های توسعه‌یافته متأخر، مثل کره جنوبی، چین، هند و دیگر کشورها با روند صنعت خودرو در ایران، و همچنین بررسی مختصات اقتصاد سیاسی در ایران و فرآیند شکل‌گیری حلقه‌های قدرت و ثروت ذیل صنعت خودرو در ایران که منجر به لوپ‌های مالکیتی و سهام‌داری معیوب در خودروسازی ایران شده است، به این سؤال پاسخ دهیم که؛ نسبت توسعه صنعت خودرو در ایران با خصوصی‌سازی چیست؟ ضمن این که بررسی ساختار سهام‌داری و حاکمیت شرکتی آن‌ها یکی از سرفصل‌های مهم این پرونده خواهد بود که بدون فهمی شفاف از آن، نمی‌توان به سؤال فوق پاسخ کاملی داد.

همچنین در مسئله مکانیزم قیمت، سعی بر آن است که ضمن بررسی نقدهای موجود به قیمت‌گذاری برای خودروها ذیل شورای رقابت یا قیمت‌‌گذاری‌های مشابه و همچنین نقد و بررسی راهکارهایی چون واگذاری قیمت به بازار یا به‌نوعی آزادسازی قیمت خودرو، با توجه به شرایط خاص صنعت خودرو در ایران که از درجه بالای انحصار برخوردار است، راه‌حل پویایی برای کشف قیمت ارائه و بررسی شود.

در گام نخست، با پرونده «کیلومتر14؛ انحراف به راست» به بیان چرایی گیر افتادن صنعت خودرو در باتلاق توسعه‌نیافتگی و دور باطل تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری‌های غلط، خوش‌بینانه و ساده‌سازی‌شده که پیچیدگی‌های صنعت خودرو را در دل خود ندیده است می‌پردازیم، به‌خصوص در مسائلی چون خصوصی‌سازی، ساختار سهام‌داری تودرتو و مکانیزم قیمت که مهم‌ترین مشکلات فعلی صنعت خودرو در امر تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری می‌باشد.

انتهای پیام/+