گزارش|مواجهه اردوغان با مفاهیم خانواده و ازدواج سفید
کاهش چشمگیر آمار ازدواج‌های ثبت شده و بالارفتن سن ازدواج جوانان در کنار معضلی به نام ازدواج سفید٬ موجب نگرانی اردوغان در مورد تغییرات جمعیتی ترکیه شده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ جمعیت جمهوری ترکیه در شرایطی به مرز 83 میلیون نفر رسیده که بخش غالب جمعیت این کشور را خانواده‌های محافظه‌کار و اسلامی تشکیل داده و مفاهیم ازدواج و خانواده در این کشور٬ هنوز هم مفاهیمی ارزشمند و تاثیرگذار هستند.
اما واقعیت این است که ترکیه٬ از منظر جمعیت٬ تنوع فرهنگی و قومی و همچنین تکثر انواع و اقسام سبک زندگی (Lifestyle)٬ یک کشور کاملاً یکدست نیست.
سبک زندگی خارج از چارچوب ازدواج
در شرایطی که در بسیاری از استان‌های شرق٬ جنوب و استان‌های آناتولی و حاشیه دریای سیاه٬ فرهنگ غالب و سبک زندگی پذیرفته شده بر مبنای سنت اسلامی و قومی شکل گرفته و جوانان در سن معقول 18 تا 25 سال ازدواج می‌کنند٬ در استان‌های غربی ترکیه٬ وضعیت دیگری حاکم است.
به ویژه در استان‌هایی همچون ازمیر٬ آنتالیا٬ استانبول و آنکارا که رنگ و جلوه بیشتری از مدرنیته و سبک زندگی غربی را به خود دیده‌اند٬ «ازدواج» دیگر همانند گذشته٬ یک مفهوم اجتماعی و دینی مقدس نیست و تشکیل خانواده نیز به مانند برگزیدن مجموعه‌ای از مقررات و نگرش‌های اخلاقی و تربیتی٬ مورد ارزیابی جوانان و خانواده‌ها قرار نمی‌گیرد.
به ویژه در کلانشهر استانبول که گفته می‌شود نزدیک به 14 میلیون نفر جمعیت دارد٬ بخش قابل توجهی از جوانان و میانسالان٬ از ازدواج رسمی و دینی و مرسوم گریزان هستند و یکی از سه سبک زندگی زیر را انتخاب می‌کنند:
1.ازدواج سفید و زندگی زیر یک سقف بدون تعهدات مرسوم ازدواج اسلامی.
2.روابط آزاد مقطعی.
3.زندگی در تنهایی و بدون ارتباط با جنس مخالف.
تشویق به ازدواج سفید
اگر قرار باشد از عوامل تشویق و ترغیب جوانان و میانسالان به دوری از ازدواج اشاره شود٬ می‌توان چند عامل مهم را برشمرد:
1.بخشی از خانواده‌ها٬ تا حد قابل توجهی٬ حساسیت خود را به موضوع ازدواج فرزندانشان از دست داده و با روابط خارج از چارچوب ازدواج٬ سازش کرده و کوتاه آمده‌اند.
2.دلایل اقتصادی همچون بیکاری٬ گرانی و افزایش قابل توجه هزینه‌های زندگی٬ قطعاً از عوامل مهم بالا رفتن سن ازدواج است.
3.بسیاری از هنرمندان مشهور و سلبریتی‌های ثروتمند و محبوب٬ اهل ازدواج رسمی و تعهد به خانواده نیستند و روابط گذرا و مقطعی آنان همواره مورد توجه مردم قرار می‌گیرد.
4.بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی ترکیه در سریال‌ها و برنامه‌های خود٬ جوانان و میانسالانی را نشان می‌دهند که یا در چارچوب ازدواج سفید و یا به شکل روابط آزاد به زندگی خود ادامه می‌دهند.
مجموع این فاکتورها و برخی متغیرهای دیگر٬ باعث شده که سن ازدواج در ترکیه بالا برود و تعداد بیشتری از جوانان٬ به ویژه جوانان دانشجو و مهاجرین به کلانشهرها٬ رویه و سبک غیردینی ازدواج سفید را برگزینند.
آمارهای نگران کننده
بر اساس آمارهای رسمی بنیاد ملی آمار در ترکیه٬ در سال 2013 میلادی٬ میانگین سن ازدواج برای مردان 27 سال و 3 ماه و برای دختران٬ 24 سال و 1 ماه بوده است. اما این رقم در سال 2018 میلادی دچار تغییر شده و به رقم 27 سال و 7 ماه برای مردان و 24 سال و 6 ماه برای دختران رسیده و در عرض 5 سال میانگین سن ازدواج با افزایش 5 ماهه روبرو شده است.
اما وضعیت سن ازدواج در کلانشهرها اندکی متفاوت است و به عنوان مثال در استانبول٬ میانگین سن ازدواج در هر دو جنس٬ دست کم 1 سال بیشتر از میانگین کشوری است. همچنین در استان‌های شرقی و جنوب شرقی با تراکم جمعیتی غالب کردها٬ میانگین سن ازدواج٬ دست کم 2 سال پایین‌تر از میانگین کشوری است.
حزب حاکم چه می‌گوید؟
حزب عدالت و توسعه به عنوان حزبی که در 18 سال اخیر به شکل یک قبضه قدرت را در دست داشته٬ بر اساس نگرش اسلامی خود همواره مشوق ازدواج جوانان در سن عرف اسلامی است. جالب اینجاست که این تفکر مورد انتقاد لاییک‌ها و گزارش‌گران اتحادیه اروپا قرار گرفته و از هموارسازی راه عقد دختران در سن کمتر از 18 سال٬ انتقاد می‌کنند.
از زمانی که نظام ریاستی در ترکیه تثبیت شده و میزان اقتدار و اختیارات اردوغان افزایش پیدا کرده٬ در سخنرانی‌های او٬ نقش هدایت اجتماعی و تربیتی نیز بیشتر شده است.
نگرانی‌های اردوغان
بر اساس عرف و رسوم سیاسی و اجتماعی ترکیه٬ معمولاً شخص رئیس جمهور٬ شاهد عقد و ازدواج فرزندان اغلب چهره‌های سیاسی و فرهنگی است و معمولاً خانواده‌های سیاسی متنفذ٬ وقت خود را به شکلی تنظیم می‌کنند که اردوغان و همسرش شاهد عقد باشند.
در این مراسم٬ اردوغان همواره عروس و داماد را تشویق می‌کند که دست کم 3 فرزند به دنیا بیاورند. این قاعده‌ای است که فرزندان اردوغان و نزدیکان او نیز به آن عمل کرده‌اند و حکایت از نگرش خاص دینی و سیاسی اردوغان و حزب حاکم نسبت به معادلات جمعیتی دارد. خود اردوغان هم 4 فرزند دارد و قبل از آن که به خدمت سربازی برود٬ ازدواج کرده است.
اردوغان دو روز پیش در یکی از سخنرانی‌های عمومی خود اعلام کرد:«متاسفانه میانگین سن ازدواج برای بسیاری از پسران و دختران ما به عدد 30 سالگی رسیده است. چنین چیزی قابل قبول نیست. باید زودتر ازدواج کنند. بخشی از جوانان هم مجرد مانده و در خانه هستند. همچنین چیزی که جای نگرانی دارد٬ این است که بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی کاری می‌کنند که ازدواج سفید و روابط جنسی خارج از ازدواج را مشروع جلوه دهند. این قابل قبول نیست. ما باید بنیاد خانواده را حفظ کنیم. مگر ما از "بابا دولت" حرف نمی‌زنیم؟ مگر دولت را پدر فرض نمی‌کنیم؟ بابا دولت بر سر کار است و اردوغان نیز در راس این دولت٬ به شما می‌گوید: باید در سن پایین ازدواج کنید.»
صحبت‌های اردوغان با تایید و حمایت ملی‌گرایان و اسلام‌گرایان روبرو شد اما حزب جمهوری خلق به این سخنان واکنش تندی نشان داد و برخی از چهره‌های این حزب از رئیس جمهور خواستند ساکت شود و کاری به ازدواج جوانان نداشته باشد.
همچنین فایق اوزتاراک سخنگوی حزب جمهوری خلق اعلام کرد: «تا زمانی که معضل بیکاری را حل نکرده‌اید حق ندارید از ضرورت ازدواج حرف بزنید.»
حالا شواهد نشان می‌دهد که تحولات اجتماعی و فرهنگی از یک سو و برخی مشکلات اقتصادی از سوی دیگر٬ سنت ازدواج و روابط دو جنس را در کشور اسلامی ترکیه تا حد قابل توجهی دگرگون کرده و این مساله موجب نگرانی حزب عدالت و توسعه و رهبر آن شده است.
انتهای پیام/
