آمریکا و قزاقستان؛ سرمایه گذاری‌های ژئوپلیتیکی
به گفته وزیر امور خارجه آمریکا، برای جمهوری قزاقستان بهتر است با آمریکایی‌ها همکاری داشته باشد، نه با دیگر شرکت‌های خارجی.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، به نقل از ریتم اوراسیا، مایک پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا، در یک کنفرانس مطبوعاتی در تاریخ 2 فوریه در پایتخت قزاقستان گفت که بهتر است این جمهوری با شرکت‌های آمریکایی همکاری داشته باشد، نه با دیگر شرکت‌های خارجی. این اظهارات، که در طی سفر چند روزه رئیس وزارت امور خارجه آمریکا به کشورهای مستقل مشترک المنافع بیان شد، به نظر می‌رسد به هیچ وجه تصادفی نبوده باشد.
در نگاه اول، سخنان مایک پامپئو مانند یک لابی معمولی در مورد منافع تجاری بزرگ آمریکایی به نظر می‌رسد. وی خاطرنشان کرد: "ما کاملاً از آزادی انتخاب قزاقستان در مورد برقراری روابط تجاری با هر کشوری که می‌خواهد، حمایت می‌کنیم، اما من مطمئن هستم که همکاری با شرکت‌های آمریکایی بهترین نتیجه را برای هر کشوری فراهم می‌کند." به عنوان نمونه، رئیس وزارت خارجه ایالات متحده از توافق نامه همکاری با Tyson Foods یاد کرد که از رشد بخش کشاورزی حمایت خواهد کرد، همچنین شرکت‌های "شورون و اکسون موبیل" که قصد دارند سرمایه گذاری خود را در بخش نفت و گاز ادامه دهند. وی از جمله مزایای همکاری با شرکت‌های آمریکایی، به فرصت‌های اشتغال برای شهروندان قزاقستان، افزایش صادرات و تقویت روابط با سایر کشورهای منطقه اشاره کرد.
در سال‌های اخیر، ایالات متحده به طور جدی حضور اقتصادی خود را در این کشور مهم ژئوپلیتیکی منطقه، که مرزهای عظیمی با روسیه و چین دارد، گسترش داده است. در سال 2018 ، جریان ناخالص سرمایه گذاری مستقیم خارجی از جانب ایالات متحده در قزاقستان به 5.3 میلیارد دلار رسید که تقریباً یک و نیم برابر (44.7٪) افزایش داشته است. طبق نتایج سال گذشته، ایالات متحده از نظر سرمایه گذاری در اقتصاد قزاقستان مقام دوم را کسب کرده و پس از هلند (7.4 میلیارد) قرار گرفت، و سوئیس با سرمایه گذاری برابر با نصف ایالات متحده (2.5 میلیارد دلار) پس از آن در مقام سوم قرار گرفت. چهارمین کشور روسیه (1.5 میلیارد) و چین پس از آن (1 میلیارد 476 میلیون) قرار داشت که ایالات متحده3.5 برابر آنها در این کشور سرمایه گذاری داشته است.
رشد سرمایه گذاری‌های آمریکایی در قزاقستان در نیمه اول سال 2019 همچنان ادامه یافت و در طی این مدت آنها نسبت به مدت مشابه سال 2018 ، 7 درصد افزایش داشته و به 3 میلیارد دلار رسیدند. در کل در طی 10 سال گذشته ایالات متحده بیش از 28 میلیارد دلار، و از زمانی که این جمهوری استقلال خود را به دست آورد، 36 میلیارد در اقتصاد قزاقستان سرمایه گذاری داشته است. همانطور که رئیس جمهور قزاقستان، قاسم جومارت توکایف طی سفر سال گذشته خود به چین اظهار داشت، آمریکایی‌ها از نظر سرمایه گذاری‌های انباشته در این کشور از چین به طور قابل توجهی برتر هستند، چرا که طی سال‌های استقلال، حدود 20 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم در این جمهوری داشته‌اند. علاوه بر این احساسات چین هراسی در قزاقستان حتی بدون کمک فعال ایالات متحده نیز آنچنان واضح می‌باشد، که نگرانی درباره حضور آمریکا در این کشور چندان قابل توجه نیست.
در سال 2018، ایالات متحده از نظر نرخ رشد سرمایه گذاری مقام اول را از آن خود کرد، و پیش از هلند، روسیه، چین و همچنین لوکزامبورگ که آخرین رتبه در میان ده کشور برتر بود، قرار گرفت. این شاخص‌های مهم نشان می‌دهد که تقویت حضور اقتصادی ایالات متحده در قزاقستان یک استراتژی متمرکز است که برای بلند مدت طراحی شده است. در سال‌های اخیر، شرکت‌های آمریکایی مانند Primus Power (تولید کننده باتری‌های برقی و پیل‌ها) ، Spancrete (تولید کننده محصولات و تجهیزات بتونی فلزی پیش ساخته)، Uber ، Starbucks ، McDonalds و Netflix (تولید و تهیه کننده فیلم، سریال‌های تلویزیونی و برنامههای تلویزیونی) در بازار قزاقستان شروع به کار کرده‌اند. درمجموع، در پایان سپتامبر 2019 ، 382 شرکت با مشارکت سرمایه آمریکایی در قزاقستان مشغول به کار بوده‌اند، که شامل 28 شرکت بزرگ، 19 متوسط و 335 شرکت کوچک می‌باشند.
تلاش‌های واشنگتن برای توسعه همکاری با قزاقستان از ابتدای سال 2018 ، هنگامی که وزارت امور خارجه بحث و گفتگو درباره احتمال احیای فرمت دیپلماتیک C5 + 1 توسط دولت اوباما را آغاز کرد، بطور چشمگیری افزایش یافته است. در همین زمان بود که، واشنگتن تلاش‌های خود را برای توسعه روابط با دو کشور مهم منطقه - ازبکستان و قزاقستان متمرکز کرد. سرمایه گذاری‌ها تنها ابزاری بود که به ایالات متحده امکان می‌داد اهداف نظامی و سیاسی خود را در منطقه‌ای بدست آورد که چندان منافع اقتصادی ویژه برای آنها نداشت. قابل توجه است که در فوریه سال 2018 ، رئیس فرماندهی مرکزی نیروهای مسلح آمریکا، جی. ووتل در یک جلسه در کنگره اظهار داشت که نفوذ روسیه در آسیای مرکزی برای ایالات متحده مشکلاتی ایجاد می‌کند، که مانع از دستیابی آنها به اهداف خود در چارچوب تأمین گروه نظامی ایالات متحده در افغانستان می‌شود.
قزاقستان و ازبکستان در این شرایط بسیار مهم بودند، زیرا نیروهای نظامی ایالات متحده را می‌توان تنها از طریق قلمرو آنها تأمین کرد. برای اینکه بتوان با قزاقستان راحت تر به توافق رسید، ایالات متحده حتی یک عملیات ویژه مالی و سیاسی را نیز انجام داد. در اواخر سال 2017 ، 22 میلیارد دلار متعلق به صندوق ملی قزاقستان در شعبه بلژیکی یکی از بانک‌های آمریکایی به درخواست دادگاه بلوکه شد. ظاهرا شرط اصلی بازگشت آن امضای توافق نامه در مورد انتقال محموله‌های نظامی آمریکا به افغانستان بود. پس از سفر ژانویه 2018 ن. نظربایف به واشنگتن، این محدودیت از حساب قزاقستان برداشته شد. در همین زمان، واشنگتن و آستانه پروتکل توافق نامه ترانزیت کالاهای آمریکایی را از طریق خاک قزاقستان امضا کردند که انتقال آنها از طریق بنادر آکتائو، کوریک و شبکه راه آهن مقرر شد.
علاوه بر این، در طول سفر ژانویه، میزگردی در ساختمان اتاق بازرگانی آمریکا با حضور رهبران شرکت‌های بزرگ آمریکایی برگزار شد. در نتیجه مذاکرات ، 27 سند در مجموع به ارزش 6.87 میلیارد دلار به امضا رسید، از جمله 6 قرارداد سرمایه گذاری به ارزش 685.5 میلیون دلار. مشارکت کنندگان در آنها از طرف آمریکایی شرکت‌های Chevron, W.R. Grace, Amity Technology, DTN, Pfizer, Baron Services بودند. علاوه بر این، 12 موافقت نامه تجارت خارجی به ارزش 2.64 میلیارد دلار، 5 موافقتنامه انتقال فناوری و توسعه زیرساخت‌ها، و همچنین 4 موافقتنامه جذب موسسات مالی آمریکایی برای اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری در قزاقستان منعقد شد. به عنوان مثال، آژانس سرمایه گذاری خارجی دولت ایالات متحده (OPIC) آمادگی خود را برای تأمین مالی پروژه‌ها به مبلغ 500 میلیون دلار در قزاقستان ابراز کرد.
در اکتبر سال 2018 ، وزیر بازرگانی ایالات متحده ویلبر راس مذاکراتی با ن. نظربایف، رئیس جمهور وقت قزاقستان برگزار کرد و با وی در مورد توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور گفتگو کرد. در طول سفر، ویلبر راس با نمایندگان 16 شرکت آمریکایی همراه بود. در طول این بازدید، همانطور که forbes.kz خاطرنشان می‌کند موافقت نامه‌هایی با Valmont (آبیاری)، شرکت Sierra Nevada (ساخت تجهیزات هوانوردی) ، Honeywell ، DTN و MasterCard (فناوری‌های دیجیتال) به امضا رسیده است. در همین زمان، در نیویورک، تحت عنوان شورای تأثیرگذار در روابط خارجی، گزارشی از پتانسیل سرمایه گذاری قزاقستان برگزار شد. اریک مایر، سرکنسول سابق ایالات متحده در آلما-آتی، همچنین اظهاراتی در مورد طرح‌هایی برای تمرکز توجه خود در "موضوعات مربوط به رشد اقتصادی" ایراد کرد و به شرکت‌های آمریکایی درباره فرصت‌های تجاری در قزاقستان مشاوره داد.
بدیهی است، قزاقستان خود علاقه مند به افزایش ورود سرمایه گذاری‌های آمریکایی است. نور سلطان علیرغم عضویت در EAEU ، CSTO ، SCO و توافق نامه‌های همکاری‌های بیشمار با چین و همچنین توسعه فعال روابط تجاری و اقتصادی با روسیه و چین، ترجیح می‌دهد فاصله خاصی را در رابطه با آنها حفظ کند، در حالی که با میل از آمریکایی‌ها به عنوان وزنه تعادل در این رابطه استفاده می‌کند. در عین حال، همکاری با ایالات متحده از سوی مقامات قزاقستان راهی برای مدرن سازی اقتصاد نیز تلقی می‌شود. در این زمینه اظهارات رئیس وزارت امور خارجه قزاقستان، مختار تولبردی، مبنی بر اینکه "ایالات متحده از سوی قزاقستان به عنوان منبع سرمایه گذاری، فناوری‌های جدید و دانش و همچنین استانداردهایی در کلاس جهانی در نظر گرفته می‌شود" قابل توجه می‌باشد.
با این حال باید در نظر داشت که درست است که سرمایه گذاری‌ها مهم هستند، اما تنها شاخص تجاری و همکاری اقتصادی نیستند. شاخص کلیدی دیگر حجم تجارت است. اگر روسیه از نظر سرمایه گذاری بسیار از آمریکا عقب مانده باشد، برعکس از نظر تجارت با قزاقستان، به دفعات از آن جلوتر است. براساس داده‌های سال 2018 ، حجم تجارت دوجانبه بین قزاقستان و ایالات متحده 2.1 میلیون دلار و با روسیه 18.2 میلیارد دلار بوده است. علاوه بر این، حتی آمارهای ناقص برای سال 2019 نشان می‌دهد که رشد تجارت روسیه و قزاقستان همچنان ادامه داشته است.
انتهای پیام/
