توصیه‌هایی برای ارتباط بهتر والدین با کودکان و نوجوانان در روزهای خانه‌نشینی
یک روانشناس خانواده با بیان اینکه امروزه با گسترش گوشی‌های مدرن و حذف داستانگویی از فرهنگ ما، تبادل کلامی بین اعضای خانواده کاهش یافته است، گفت: آپارتمان‌نشینی مانع از تخلیه کامل هیجانات کودکان و نوجوانان می‌شود، اما قصه‌گویی این کارکرد را دارد.
سعیده کبیری، روانشناس خانواده در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در پاسخ به این سوال که در دوره خانه‌نشینی ناشی از کرونا چه راهکاری برای غنی کردن اوقات کودکان و نوجوانان وجود دارد؟ اظهار کرد: در روزهایی که خانواده‌ها برای مراقبت از کرونا، زمان خود را در خانه می‌گذرانند بهترین فرصت برای طرح مشکلات و تعارضات است، در خصوص کودکان بازی‌هایی وجود دارد که همکاران دیگر به آن پرداخته‌اند، به نظر من بحثی که کمتر به آن پرداخته شده است موضوع خانواده‌ها و نوجوانان است؛ زیرا نوجوانان در چنین موقعیت‌هایی بیشترین کنش را دارند و به نظر من برای این گروه سنی به برنامه‌ریزی بیشتری محتاجیم.
وی افزود: خانواده‌ها باید رفتارهای خود را مورد آسیب‌شناسی قرار دهند، در خیلی از خانواده‌ها به دلیل مشغله‌های کاری تعارضاتی وجود دارد که به دلایلی همچون بی‌حوصله‌گی به آنها پرداخته نمی‌شود؛ گاهی با خانواده‌های بی سرو صدایی روبهرو هستیم که علی‌رغم ظاهرشان خانواده‌های ایده‌آلی نیستند! اغلب نیازهای کودکان زیر هفت سال با انواع بازی برطرف می‌شود و کافیست که والدین در این رابطه کمی حوصله به خرج بدهند؛ اما در بحث نوجوانان پیچیدگی‌های بیشتری وجود دارد.
این روانشناس خانواده با بیان اینکه معمولاً خانواده‌ها فرصت نمی‌کنند در کنار نوجوانان خود بنشینند و از مسائل و مشکلات آنها بپرسند، تاکید کرد: یکی از راه‌های خوبی که این روزها مفید خواهد بود داستانگویی و مشاعره است؛ این موارد با گسترش گوشی‌های مدرن مغفول مانده‌اند، حذف داستانگویی از فرهنگ ما تبادل کلامی بین اعضای خانواده را کم کرده است در حالی که "مَتَل گفتن" و مشاعره در تاریخ ما باسابقه است؛ در روزگار قدیم ما اشتیاق داشتیم که شب از راه برسد و پدربزرگ و مادربزرگ‌ها برایمان قصه بگویند، در حال حاضر تبادل کلامی میان خانواده‌ها تقریباً قطع شده‌است و به عقیده من در دورهمی‌های خانوادگی بازگو کردن قصه، مشاعره یا مسابقه شعر حفظی در تقویت این اصل کاربردی موثر است، متاسفانه شاهدیم که در حال حاضر حتی بر سر سفره نهار و شام نیز هر کس یک گوشی موبایل در دست دارد.
کبیری تصریح کرد: این روزها برای حفظ سلامتی مجبوریم در خانه بمانیم، از این رو می‌توانیم کودکان را به فعالیت‌های فیزیکی مثل انواع بازی‌ها ترغیب کنیم اما باید توجه کنیم که اقتضائاتی همچون آپارتمان‌نشینی اجازه نمی‌دهد، آنطور که باید و شاید هیجانات کودکان و نوجوانان تخلیه شود اما قصه این کارکرد را دارد! خدای متعال نیز در قرآن کریم برای انتقال حکمت‌ها و مفاهیم از قصه استفاده می‌کند زیرا قصه‌گویی از اساس با طبع بشر سازگار است؛ قصه با برداشتن اجبار، تخیل انسان را برانگیخته می‌کند و وارد قلب می‌شود؛ بهترین مفاهیم و عمیق‌ترین حرف‌ها با ابزار قصه قابل انتقال هستند.
این روانشناس خانواده اضافه کرد: نکته مهم دیگر این است که روانشناسی روز دنیا به این نتیجه رسیده که قهرمان‌پروری و داستان قهرمانان بهترین سبک پرورش است؛ با یک سرچ ساده در گوگل متوجه می‌شویم که کشورهای غربی حتی برای انتقال مفاهیم ساده از قهرمان‌پروری بهره می‌برند؛ حتی در کارتون‌های 20 سال پیش قهرمان محوریت داشت اما متاسفانه امروزه برای بچه‌ها قهرمانان به تصورات و تجسمات دیجیتالی تبدیل شده‌اند!
وی افزود: خانواده‌ها با خواندن کتاب‌های تاریخی یا حتی زندگینامه شهیدان و شناسایی قهرمان‌هایی که در فرهنگ ما وجود دارند می‌توانند برای بچه‌ها الگوسازی کنند زیرا سرشت انسان به داشتن الگو علاقمند است، مطرح کردن داستان میزان پذیرش را بالا می‌برد.
کبیری با بیان اینکه داستانگویی در هر دو حیطه کودکان و نوجوانان کاربرد دارد، گفت: باید دقت کنیم که نوع داستان به تناسب سن و فرهنگ کودک یا نوجوان انتخاب شود؛ منظور از فرهنگ این است که در انتخاب قصه به علایق و فضای ذهنی آنها نیز توجه کنیم، علاوه بر این برای شروع ارتباط نیز توجه به علایق این گروه سنی ضروری است؛ در این صورت کودک یا نوجوان گام به گام با ما همراه شده و ارتباط کلامی شکل می‌گیرد تا جایی که بخواهیم مثلاً برای شب‌های بعد آنها قصه بگویند.
این روانشناس تصریح کرد: در این روزها بچه‌ها خبرهای خوبی از شیوع بیماری نمی‌شوند، برای اینکه امیدشان کم نشود، یک راهکار برای رفع این مشکل برنامه‌ریزی برای آینده است مثلا از بچه‌ها بخواهیم که به جای برنامه مسافرت امسال که امکان آن وجود ندارد، برنامه‌های تازه‌ای را پیشنهاد بدهند؛ این باعث می‌شود که بچه فکر نکنند که ما قرار است تا همیشه در این دوره بمانیم! نظرخواهی از بچه‌ها امید به آینده را در آنها افزایش می‌دهد به این معنی که بعد از این بحران فرصت‌های دیگری پیش رو داریم؛ بحرانی که به خاطر شیوع کرونا در کشور ایجاد شده چه جنبه های مثبتی را مقابل ما قرار می‌دهد؟ این موارد ممکن است انجام آموزش‌های هنری و علمی عقب افتاده یا مطالعه کتاب‌های نخوانده باشد، بحران‌ها همیشه با فرصت‌ها همراهند؛ در آینده حتما بحران‌های دیگری در زندگی کودکان و نوجوانان پیش می‌آید، نحوه برخورد والدین در روزهای قرنطینه تاثیر بسزایی در میزان مقاومت آنها دارد.
وی گفت: مورد مهم دیگر این است که خانواده‌ها باید یاد بگیرند در وجود فرزندانشان سرمایه‌گذاری عاطفی کنند، والدین به طور یک طرفه از بچه‌ها توقع انجام یکسری از وظایف دارند در حالی که در درجه نخست ما باید به فرزندانمان نگاه انسانی داشته باشیم؛ آنها امانتی هستند که از طرف خدا به ما واگذار شده‌اند و ما باید به دنبال راهکارهایی باشیم که به آن وسیله قلب فرزندانمان را تسخیر کنیم. در این صورت است که به بدون اجبار، بچه‌ها تعارضاتشان را با والدین در میان می‌گذارند؛ این مورد یک نوع سبک تربیت اسلامی است.
انتهای پیام/
