غفاری: کم لطفی به عکاسی مستند بسیاری را به عکاسی فَشِن کشانده است/ اتهام سلیقه‌ای بودن داوری‌ها ناشی از خودستایی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، در میان جشنواره‌ها و مسابقات هنری که در طول سال در کشور برگزار می‌شوند، کمتر رویداد هنری وجود دارد که توجه خود را معطوف به حوزه کار و اشتغال به عنوان یک موضوع و دغدغه مهم اجتماعی کرده باشد؛ حوزه کار و اشتغال، حوزه‌ای است که ابعاد مختلف آن می‌تواند از دریچه فرهنگ و هنر و از نگاه تیزبین هنرمندان هر چه بهتر و بیشتر شکافته شود؛ چراکه می‌تواند به برنامه‌ریزان و مدیران مربوطه نقشه راهی مناسبی برای اخذ تصمیمات و سیاستهای صحیح و مقتضی ارائه دهد. اکنون در کشور ما مشاغل متعددی وجود دارند که بسیاری از آن‌ها در روزگاری که تأکید بر کارآفرینی، نقل محفل بسیاری از مسئولان است هنوز آنگونه که باید دیده و شناخته نشده‌اند؛ عکاسی از مشاغل می‌تواند با نمایش جذابیت‌ها و ابعاد مختلف مشاغل مذکور، ایده‌های متنوعی را در ذهن مردم شکل دهد و مسیر زندگی‌شان را دگرگون کند. بنابراین می‌توان گفت که عکاسی از مشاغل حوزه مغفول مانده ای است که می‌توان ابعاد مختلف آن را تنویر و واکاوی کرد.

با توجه به اهمیت این موضوع مهم اجتماعی و در پرتو عزم و کوشش عکاسان در نمایش واقعیت‌ها و آگاهی‌بخشی به جامعه درباره کار و مشاغل، نخستین مسابقه بین‌المللی عکس کار ایران به همت مرکز کار ایران از مدتی پیش فراخوان خود را منتشر کرده است.

 برای بررسی اهمیت عکاسی اجتماعی به ویژه عکاسی از کسب و کارها و مشاغل، به سراغ حسن غفاری داور نخستین مسابقه عکس کار  رفتیم و به همین بهانه به گفتگو با این عکاس مجرب نشستیم.

حسن غفاری متولد 1 فروردین 1348 در شهرستان بویراحمد است. او دارای مدرک کار‌شناسی ارشد عکاسی از دانشگاه هنر تهران است. ازجمله سوابق و فعالیت‌های این عکاس علاوه بر تجربه عکاسی در فیلم‌های سینمایی چون کافه ترانزیت، ارتفاع پست و موج مرده، می‌توان به عکاسی مستند اجتماعی با گرایش مردم شناسی خارج از فضاهای شهری(روستاها، ایلات و عشایر)، عضویت در انجمن عکاسان مطبوعات ایران، عضویت در انجمن عکاسان دوستدار میراث فرهنگی و گردشگری، عضویت در انجمن عکاسان بحران و همکاری با مجلات و خبرگزاری‌های مختلف حوزه میراث فرهنگی و گردشگری اشاره کرد. او همچنین سابق دریافت جوایزی چون: برگزیده دومین جشنواره بین‌المللی رسانه‌ای میراث فرهنگی (تهران،اردیبهشت ماه 1386)، برگزیده دهمین نمایشگاه دوسالانه عکس ایران در بخش پرتره، (تهران، آبان ماه 1385)، برگزیده سومین جشنواره زن و روستا موسم به عذرا (تهران، مهر ماه 1382)، برگزیده اولین دوره نمایشگاه بین‌المللی هنرهای تجسمی دانشجویان مسلمان، (تهران اسفندماه 1379)، برگزیده چهارمین جشنواره سینمای جوان یاسوج ( آذرماه 1369) و… اشاره کرد.

در ادامه مشروح گفتگوی خبرنگار فرهنگی تسنیم با این هنرمند عکاس را از نظر می‌گذرانید:

***

حسن غفاری عکاس حوزه مستند اجتماعی، نقش برگزاری جشنواره‌ها و مسابقه‌های عکاسی که  فارغ از هرگونه نگاه ابزاری به هنر سعی در حل مشکلات اجتماعی جامعه داشته و توجه به هنر را در صدر اهداف خود قرار داده‌اند، قابل قبول دانسته و در این باره معتقد است: در بیشتر مواقع، بخش خصوصی با توجه به اهدافی که در اساسنامه‌های خود دارند، در عرصه هنر موفق‌تر ظاهر شده‌اند و اعتماد بیشتری را از سوی هنرمندان نسبت به موضوع مسابقاتشان به خود جذب کرده‌اند؛ در حالی‌که در بخش دولتی گاهاً مشاهده می‌کنیم که جشنواره‌هایی به وجود می‌آیند که بیشتر مقولاتی چون ثبت رزومه و تبلیغات رسانه‌ای عملکرد مدیران برایشان حائز اهمیت است.

این عکاس شناخته شده وجود فضای مجازی و جهان اینترنت را در روزگار فعلی مانند سایر انرژی‌های مصرفی نیاز روز انسان امروز برشمرد و با توجه به این معنصر، لزوم ارتباط مؤثر هنرمند با دنیای بیرون و پیرامون خود را یکی از فاکتورهای اساسی کار و موفقیت وی دانست و افزود: بخش وسیعی از زمان زندگی ما در اینترنت می‌گذرد و از این حیث که حضور در نمایشگاه‌ها و تماشای آثار برتر و یا برگزاری نمایشگاه در گالری‌ها مستلزم صرف هزینه‌هایی است، حضور در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند علاوه بر افزایش سرعت عمل و بهبود بهره‌وری از صرف بسیاری از هزینه‌های جاری بکاهد و موجب شود که بتوانیم ارتباطات بیشتری را با جهان پیرامونمان-فارغ از مختصات زمانی و مکانی- برقرار کنیم؛ این امر میسر نمی‌شود مگر آنکه زیر ساخت‌های مناسب و مقتضی آن در کشور فراهم شود.

این داور باسابقه جشنواره‌های متعدد عکاسی، عوامل متعددی را در فرایند داوری جشنواره‌ها مؤثر دانست و در این‌باره بیان کرد: دستورالعمل و آئین‌نامه‌های مربوط به هر جشنواره، اولین نکته‌ای است که آثار حاضر در جشنواره‌ها بر اساس آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ به عنوان مثل وقتی جشنواره‌ای با موضوع کار و مشاغل فراخوان خود را منتشر می‌کند، باید در آن با عکس‌هایی روبه‌رو شویم که منعکس‌کننده ابعاد مختلف این رویداد باشند؛ بررسی و تحلیل عکس‌ها نسبت به سایر آثار توسط تیم داوری، گفت و شنودهای داوران و تأثیرپذیری‌هایی که از یکدیگر می‌پذیرند، توجه به قواعد ترکیب‌بندی و اصول زیبایی‌شناختی عکس‌ها و... همه در کنار هم باعث می‌شود تا عکسی انتخاب شود و به روی دیوار یک گالری برود؛ فکر می‌کنم اینکه گاهی برخی از شرکت‌کنندگان که آثارشان در داوری انتخاب نمی‌شود، شروع به اعتراض می‌کنند و اتهاماتی چون سلیقه‌ای بودن ارزیابی‌های‌ داوران را مطرح می‌کنند، ناشی از خطای فکری و رفتار خودستایانه آنها است.

این عضو هیأت مدیره انجمن ملی عکاسان ایران، برگزاری مسابقه‌ای با موضوع عکاسی از مشاغل و کسب‌ و کارها را در نوع خود یکی از پرمخاطب‌ترین مسابقات عکاسی از حیث موضوع دانست و عنوان کرد: همان‌طور که در آئین نامه مسابقه عکس کار نیز آمده است، این رقابت محورهای مختلفی را در بر می‌گیرد و عکاسان می‌توانند از جنبه‌های تولیدی، صنعتی، خدمات درمانی، خدمات شهری و از دریچه بسیاری از صنوف دیگر که در اطراف خود مشاهده می‌کنند و یا مشاغل خاصی که برخی از دوستان و اعضای خانواده‌هایشان در آنها مشغول به کار هستند به این موضوع بپردازند؛ موضوعی چون کسب و کار با توجه به نوع ترکیب‌بندی و حالت‌های بصری متنوعی که در هنگام انجامش با آن روبه‌روییم، همواره جزو موضوعات جذاب و مورد توجه عکاسان بوده است و هر عکاسی با توجه به سابقه خود در طول عمر کاری‌اش، توانسته است عکس‌های متعددی را از مشاغل مختلف به ثبت برساند.

غفاری ادامه داد: برای ثبت این موضوع لزوماً نیازی نیست که به فرسنگ‌ها دورتر از محل سکونت خود برویم؛ بلکه تنها کافی است که به اطراف خود نگاه کنیم تا با مشاغل متعددی مواجه شویم که بسیاری از آنها تاکنون از نگاه ما دور مانده است؛ کافی است تا با مرور فراخوان و محورهای این مسابقه به برجسته‌تر ساختن برخی کسب و کارها و مشاغلی که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است، بپردازیم.

وی با توجه به شرایط کنونی پیش آمده ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور تصریح کرد: در وضعیت کنونی توصیه‌ای که با توجه به شرایط اپیدمیک شیوع ویروس کرونا به عکاسان دارم این است که که از حضور در مکان‌های عمومی و سرپوشیده پرهیز کنند و با توجه به لزوم خانه‌نشینی در این ایام، با جستجویی ساده در آرشیوهای شخصیشان از عکس‌هایی که پیش از این ثبت کرده‌اند، برای ارسال به این مسابقه استفاده کنند.

غفاری نگاه کلیشه‌ای به مشاغل سنتی را نگاهی کارت پستالی و مناسب برای معرفی مراکز توریستی و گردشگری خواند و در این زمینه بیان کرد: عکاسی از بسیاری از مشاغل سنتی که اکنون به دست فراموشی سپرده شده‌اند، بیشتر جنبه نمادین و معرفی برای گردشگران را دارند و چندان در این مسابقه مد نظر نیستند؛ بلکه توجه ما معطوف به مشاغلی است که سبب پیشرفت کشور و رونق اقتصادی جامعه شوند و عکاسان باید در ارسال عکس‌هایشان، این نکته را مد نظر خود قرار دهند.

وی برگزاری رویداد‌هایی نظیر مسابقه عکس کار را در برقراری ارتباط هر چه بهتر و بیشتر میان جامعه عکاسان و مسئولان ذیربط تأثیرگذار خواند و گفت: هر برنامه فرهنگی و هنری می‌تواند باعث واکنش هنرمندان و ایجاد رفتارهای اجتماعی شود، هنرمندان با آثارشان شعار و پیام مسابقه وجشنواره ها را به منصه ظهور می رسانند. از این نظر وجود جشنواره ها لازم است اما باید در نحوۀ برگزاری و ادامه راه آن با مدیریت خاصی گام بر داشت.

این داور، عکاسی مستند اجتماعی را گرایشی سخت و فارغ از هرگونه درآمدزایی دانست که تنها به واسطه شوق و عشق عکاسان زنده است و در این باره افزود: این شاخه عکاسی در جامعه ما به سختی می‌تواند به زمینه‌ای پررونق و مولد از حیث اقتصادی تبدیل شود مگر این که از جایی سفارش کار داشته باشیم؛ معمولاً عکس‌های مستند کمتر درگالری‌ها به فروش می‌روند؛ البته در این سال‌ها بعضی از گالری‌ها و نمایشگاه‌های عکس مستند هم بودند که با فروش مناسبی روبه‌رو شدند اما موضوع عکس‌ها مربوط به دهه‌های گذشته کشور بودند که با گذشت زمان، ارزش افزوده پیدا کرده و موفق به فروش شده بودند؛ به طور کلی باید بگویم که این کم لطفی توسط مخاطبان و مسئولان  نسبت به خرید و حمایت از آثار حوزه عکاسی مستند باعث شده است تا بسیاری از عکاسان به سایرگرایش‌های عکاسی همانند فشن، عکاسی اجرام آسمانی و... سوق پیدا کنند.

بر پایه تقویم مسابقه بین‌المللی عکس کار ایران؛ آخرین مهلت ارسال آثار به این رویداد هنری مورخ 15 فروردین ماه 1399 خواهد بود. هنرمندان متقاضی برای کسب اطلاعات دقیق‌تر از قوانین شرکت، ثبت‌نام و ارسال عکسهایشان به این رقابت عکاسی می‌توانند به پایگاه اینترنتی مسابقه به نشانی www.jobcenter.ir/festival مراجعه کنند.

انتهای پیام/