یادداشت خاندوزی| "جهش تولید" چه چیز نیست!

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم ، سید احسان خاندوزی اقتصاددان و منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در یادداشتی با اشاره به شعار سال 99 که از سوی رهبر معظم انقلاب سال "جهش تولید" نام‌گذاری شد، نوشت "وقتی از هدف‌گذاری جهش تولید برای سال 99 سخن به میان می‌آید، منظور این است که می‌خواهیم سطح انتظاراتمان را در مورد خروج از رکود و طی کردن دوران رونق اقتصادی بالا ببریم."

متن یادداشت خاندوزی به شرح زیر است:

وقتی از هدف‌گذاری جهش تولید برای سال 99 سخن به میان می‌آید، منظور این است که می‌خواهیم سطح انتظاراتمان را در مورد خروج از رکود و طی کردن دوران رونق اقتصادی بالا ببریم و با شتاب بیشتری از این مرحله عبور بکنیم. باتوجه به اینکه درآمد سرانه ایرانیان در 9 سال گذشته به طور متوسط کاهش پیدا کرده است، جهش تولید که به معنای جهش خلق ثروت و درآمد در اقتصاد است، یکی از ضرورت‌های اقتصاد ایران به شمار می‌آید.

اما در خصوص ایده‌های جهش تولید باید به دو تلقی راهزن اشاره بکنیم و باید مراقب باشیم که راهزن ما نباشند. تلقی غلط اول این است که مسئله اصلی در جهش تولید، بخش فنی جهش تولید است و ابعاد سیاستی آن نیست. جهش تولید می‌تواند از کانال‌های فنی تحقق پیدا بکند، به این معنا که ما به تکنولوژی‌هایی در عرصه صنعتی دست پیدا بکنیم یا نوعی اصلاح نژادی در بخش محصولات کشاورزی داشته باشیم که یکباره تولید کشور را در بخش صنعتی یا کشاورزی افزایش بدهد که این بعد فنی، بعد قابل انکار نیست، اما مشکل اصلی در اقتصاد ایران، ابعاد فنی جهش تولید نیست، گره اصلی در مسئله‌های سیاستی جهش تولید است.

به بیان دیگر کشاورزان، صنعتگران و صادرکنندگان ما در داخل کشور بیشتر گرفتار ناکارآمدی‌های سیاست‌گذاری‌ هستند که آن قواعد معیوب سیاستی موجب شده است تا زنجیر به پای تولیدکنندگان بسته شود. از این رو هدف اصلی کشور باید تمرکز بر ابعاد سیاستی جهش تولید باشد؛ به بیان دیگر به جای اینکه بیشتر به دنبال ابعاد فنی و سخت‌افزاری مسئله باشیم باید ذهن سیاست‌گذاران کشور را به لوازم نرم‌افزاری جهش تولید معطوف بکنیم. اگر آن سیاست‌ها اصلاح نشود، علیرغم اینکه شرکت‌های دانش بنیان ما و فعالان عرصه تکنولوژی ما تلاش‌های خوبی انجام می‌دهند، ثمره فعالیت‌های آنان به نتیجه نخواهد رسید.

دومین ایده راهزنی که در برابر جهش تولید وجود دارد، ایده جهش تولید مبتنی بر دوپینگ پولی است؛ به این معنا که گاهی اوقات تصور می‌شود، اگر بخش‌های اقتصادی با تزریق یکباره منابع مالی بزرگی مورد تشویق و حمایت قرار بگیرند، می‌توانند جهش تولید سریع خارق‌العاده‌ای را برای کشور به دنبال داشته باشند. بنابراین ممکن است برخی از سیاست‌گذاران به سمت تدابیری بروند تا از طریق اعطای تسهیلات سرمایه در گردش به میزان خیلی زیاد به بنگاه‌های اقتصادی، تولیدکنندگان را تشویق بکنند تا میزان تولید خود را افزایش بدهند. 

این ایده هم راهزن دومی است بدین جهت که گرچه در مقاطع و مواضع خاصی باید حتماً از مشوق‌های تسهیلاتی و اعتباری استفاده کرد، اما اگر بخواهیم که جهش تولید پایدار باشد و نه به صورت موقت و مسکن، نیازمند این هستیم تا زیرساخت‌هایی را فراهم کنیم تا فعالان اقتصادی از مرحله زنجیره ایده و خلق محصول تا پایان آن که یافتن بازارهای مصرف داخلی و خارجی است، تولیدکنندگان خود دسترسی ساده، سهل و کم هزینه‌ای داشته باشند تا در نتیجه خودشان این انگیزه پایدار را پیدا بکند تا به سمت تولید بیشتر بروند، نه اینکه ما از طریق توزیع رانت‌های موقت بخواهیم، تولیدکنندگان را در دوره کوتاهی تشویق بکنیم و تولید خودشان را افزایش بدهند بدون آنکه در مورد حلقه‌های تسهیلی تولید که مسئله فروش و تولید و بازاریابی در داخل و خارج است فکری کرده باشیم. 

در ابتدای سال 99 اقتصاد ایران در شرایطی است که قدرت خرید جامعه کاهش پیدا کرده است؛ بنابراین تقاضای کل در اقتصاد ایران در فروردین سال 99 حتماً کمتر از فروردین سال گذشته است. همچنین در دسترسی‌های بازارهای خارجی ما دشواری‌های ارزی و نقل و انتقالی وجود دارد که برای آن‌ها فکر جدی صورت نگرفته است. بنابراین سیاست‌گذار اگر می‌خواهد مساله جهش تولید را به نحو پایدار حل کند باید برای محرک‌های داخلی و همچنین تسهیل دسترسی به بازارهای صادراتی و انتقال ارز با فرق شرایط تحریم چاره‌ای بیندیشد، نه اینکه با اعطای تسهیلات بخواهد به دنبال جهش تولید موقت و مسکنی باشد که من از آن به دوپینگ مالی و پولی تعبیر می‌کنم.

انتهای پیام/