کرونا، سرنوشت انسانی و نگاه انسان به جهان (بخش اول)

به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، در شرایطی که ویروس مهلک کرونا به سرعت کشورهای جهان را درنوردیده، ترکیه نیز به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه با این مشکل درگیر شده و شمار مبتلایان به 10 هزار نفر رسیده است.

در چنین شرایطی علاوه بر موضوع سلامت جسمی، پیامدهای روحی روانی کرونا هم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این موضوع نه تنها در حوزه روانشناسی فرد و جامعه بلکه در گستره حساس و مهمی به نام فلسفه و جهان‌بینی هم نقش مهمی دارد.

از حالا بسیاری از اندیشمندان به این فکر می‌کنند که جهانِ پسا کرونا، چگونه جهانی خواهد بود. آیا انسان‌ها و جوامع بشری حاضرند برخی از اشتباهات خود را اصلاح کرده و به شکلی دیگر زندگی کنند یا خیر؟ 

روزنامه جمهوریت به منظور تحلیل دقیق این موضوع، با یکی از روانشناسان مشهور ترکیه مصاحبه کرده است.

خانم دکتر گولجان اُزز، متخصص روانشناسی و دارای چند کتاب در حوزه روانکاوی، از چهره‌های مشهور سالیان اخیر ترکیه است. این روانشناس، از موسسین مرکز روانکاوی استانبول است و دو کتاب در حوزه روانکاوی نوشته که هر دو جنجال به پا کردند.

کتاب نخست او "هر کسی قهرمان زندگی خودش است" و کتاب بعدی او "احوالات انسان" نام دارد.

این مصاحبه در دو بخش به خوانندگان تسنیم تقدیم می‌شود:

این روزها دو دیدگاه متفاوت در مورد کرونا وجود دارد: گروهی می‌گویند فرجام ما انسان‌ها چه خواهد شد؟ گروه دوم نیز به این می‌اندیشند که آیا جهان و طبیعت، می‌خواهد به ما پیامی بدهد؟ شما به عنوان یک روانکاو، کدام یک از این دو سوال را مهم‌تر میپندارید؟
من ترجیح میدهم در گروه دوم قرار بگیرم.

کسی نیستم که مداوماً  از خودم بپرسم: حال ما چه خواهد شد. بلکه می‌پرسم: در طول سالیان و دهه‌های گذشته، آیا طبیعت به ما پیامی داده یا نه؟  به نظرم این مهم‌تر است.

اما در عین حال در اندیشیدن به پرسش دوم نیز، اولویت من این است که باید چه راهکارهایی را در نظر بگیریم که با کمترین میزان تلفات و خسارت از این واقعه بگذریم. 

شخصاً امیدوارم که شروع گسترده ویروس کرونا و بحران کنونی منجر به این می‌شود که در جهان ما تحولات مهمی در حوزه‌های روابط انسانی، اجتماعی، سیاسی و فلسفی به وجود بیاید. اما در هر حال ما در آغاز فیلم هستیم و به عنوان اهالی این خانه، باید به این بیاندیشیم که این روزها را چگونه سپری کنیم. حال من این است.
واقعیت این است که این جهان، با گرسنگی، سیل، زلزله و شرایط دیگر، به ما پیام‌های فراوانی داده است. اما هم اکنون ما در شهرهایی زندگی می‌کنیم که نمی‌توانیم در آن نفس بکشیم.

شرایط را برای خود دشوار و دشوارتر کرده‌ایم. انسان قابلیت بزرگی به نام فراموشی دارد. حالا باید به این فکر کنیم که آیا انسان با این قابلیت بزرگ، درد و پیامدهای بحران کرونا را هم از زیاد خواهد برد؟ یا واقعاً به سوی یک تحول جدی خواهد رفت؟ اینها موضوعلات بسیار مهمی است.

در چنین شرایط دشواری، چه بر سر عواطف ما می‌آید مهم‌ترین واکنش ها و رویکردهای ما انسان‌ها در قبال این وضعیت ها چیست؟
ما در حال حاضر در یک وضعیت نامعلوم و بلاتکلیف به سر می‌بریم. معمولاً در شرایطی که انسان‌ها دچار بلاتکلیفی شوند، قهرمان عواطف و رویکردهای روانی ما، عنصری خواهد بود به نام نگرانی و اضطراب.
ما در حال حاضر به شدت مضطرب هستیم و برای همه چیز نگرانیم. نگرانی یا اضطراب، به خودی خود چیز بدی نیست و خیلی وقت‌ها موجب آن می‌شود که شما برای دفاع از داشته هایتان تدبیر و برنامه داشته باشید.

اما اگر قرار باشد اضطراب را بزرگ کنیم و در سایه ترس و وحشت آن قرار بگیریم، چنین چیزی به ما آسیب می‌زند.
بعضی از مردم عادت دارند نگرانی را خیلی زود از میان بردارند و به آن فکر نکنند. اتفاقاً در این روزها، افرادی که با اندیشه و تصور "برای من چیزی پیش نمی‌آید" حرکت می‌کنند و به روال عادی زندگی خود ادامه می‌دهند؛ تهدید بزرگی برای همه جوامع بشری به حساب می‌آیند و آنها را باید خطر بزرگی برای شیوع کرونا و مشکلات دیگر دانست.

شما به شکل مداوم مشاوره روانی ارائه می‌دهید و در اغلب نقاط ترکیه با خوانندگان خود دیدار می‌کنید و جلسات عمومی برای سخنرانی و ارائه دیدگاه‌هایتان دارید. در شرایط فعلی که بسیاری از مردم، از مرگ خود و عزیزانشان می‌ترسند. توصیه شما برای آنها چیست؟

توصیه من این است که پیش از هر چیز به این فکر کنند که در مرز و چارچوب خانه‌های خود، برنامه جدیدی برای زندگی داشته باشند. محدودیت‌های جدی در نظر بگیرند و شکل و روال زندگی خود را تغییر دهند. سوالاتی مانند "چرا چنین بلایی بر سر طبیعت و انسانها آمده" و "چرا جوامع بشری دچار چنین گرفتاری‌ها و معضلات بزرگی شده‌اند"، سوالات مهمی هستند.

اما اولویت فعلی ما این نیست. اولویت کنونی و حیاتی، این است که چگونه خود و عزیزانمان را حفظ کنیم و اولویت‌های دفاعی مان را چگونه طراحی کنیم. بنابراین باید پیش از هر چیز به این فکر ‌کنیم.

ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که طبیعت به انسان می‌گوید بایست؟ آیا قرار است ما سرعت پیشرفت خود را کم کنیم و از این به بعد به طبیعت گوش بدهیم؟

خیر. مطلقاً چنین نیست. ما فرزندان جهانی هستیم که سرمایه‌داری بر آن حاکم شده و توقف یا آهسته رفتن در کار ما نیست و مداوماً مصرف می‌کنیم و شتابان پیش می‌رویم.

این فقط یک توقف و انتراکت کوتاه است و بعد از کرونا هم، غائله زندگی، ادامه خواهد داشت. من نام این غائله را گذاشتهام: بردگی داوطلبانه! متاسفانه بر روالی حرکت می‌کنیم که زیاد مصرف کردن و اندک اندیشیدن، محوریت اساسی آن است. فقط می‌خواهیم کار کنیم، خرج کنیم، مصرف کنیم، تعطیلات برویم، بدهکار شویم و کاری به مسائل فکری نداشته باشیم.

ادامه دارد....

انتهای پیام/