به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مریم سلیمی دکترای علوم ارتباطات و مدرس سواد خبری، رسانهای و بصری با اشاره به اینکه شبکههای معاند در ادامه فعالیتهای ایرانهراسانهای که داشتهاند، از شیوع ویروس کرونا با استناد از شایعات بهره میبرند، گفت: کمرنگ شدن اعتماد به رسانههای اصلی، فرصتی را در اختیار رسانههای غیررسمی، منتشرکننده اخبار گمراهکننده، جعلی و دارای سوگیریهای خاصِ سیاسی و... قرار داده است که عموماً در پی تأمین منافع مختلف خودند و منافع ملی، مفهوم چندانی برایشان ندارد. از این جمله، کمک به داستان ایرانهراسی در ماجرای انتشار ویروس کرونا و تلاش برای اینکه نشان دهند ویروس از چین به ایران آمده و از ایران به دنیا منتشر شده است. این در حالی است که همگان از روند شکلگیری و انتشار این ویروس مطلعاند. به هر تقدیر، نتیجه این نوع رفتارهای آنها، فشار بیشتر بینالمللی به ایران و اعمال رفتارهای ناشایست نسبت به هموطنان عزیزمان در کشورهای مختلف است.
وی افزود: برخی از مردم دل به اعتماد رسانههایی سپردهاند که بیش از آنکه تأمینگرِ منافع آنها باشند، صدمهزننده به این منافع در عملاند اما هرگونه عناد خود را در ظاهری حمایتگرانه جلوه میدهند. این رسانهها در ظاهر گل هدیه میدهند و عطر بشر دوستانه میافشانند اما در باطن و پشت پرده در راستای منافع تأمینکنندگان مالی یا وابستگیهای حزبی و سیاسی و...تیغ و خنجر میزنند. بخشی از این مستندات و آنها نیز به یاری روزنامهنگارهای شهروندی در مرزهای داخلی حاصل میشود. در این میان ارتقای سوادهای رسانهای، خبری و بصری و داشتن تفکر انتقادی هموطنان به یک ضرورت تبدیل میشود که شبکههای برونمرزی کشورمان در کنار سایر رسانهها میتوانند در این زمینه یاریگر باشند. نباید از یاد برد که هرگونه خطای احتمالی و یا عملکرد نامناسب رسانههای اصلی و رسمی، میتواند بیش از پیش مخاطبان را به دامان رسانههای غیررسمی و منتشرکننده اخبار جعلی سوق دهد. لذا تقویت تعاملات با مخاطبان و تلاش برای جلب اعتماد آنها در شرایط فعلی ضروری است.
سلیمی با عنوان اینکه با وجود همهگیری جهانی ویروس کرونا، شبکههای معاند در قالب ویژه برنامههای مفصل نسبت به شیوع کرونا و ارائه آمارهای نادرست از آن در ایران دست میزنند، تصریح کرد: این ماهیگیری در فضای گِلآلود کرونایی حاصل میشود که پیشینه ارائه آمار در پی برخی حوادث اخیر چندان درخشان نیست و از سویی بیاعتمادی عمومی در حوزههای مختلف نه تنها در ایران که در جهان رو به افزایش است. در چنین شرایطی، اینگونه رسانه ها، فضا را برای انتشار محتواهای مغرضانه و هدفمند خود مناسب یافتهاند. تلاش برای جلب اعتماد مردم و ارائه آمار دقیق به همراه مستندات لازم و مشارکت دادن مردم در کمک به این شفافیت میتواند راهگشا باشد. ضرورت پایبندی به انتشار اخبار و آمارهای واقعی، توجه به اخبار مثبت کرونایی و تلاشهای صورت گرفته درمانی و پیشگیرانه کرونایی و کمک به تابآوری، این تهدیدها را میتواند به فرصت تبدیل کند.
این پژوهشگر ارتباطات در پاسخ به این سؤال که شبکههای برونمرزی چگونه میتوانند در شفافسازی علل این حوادث و تلاشهای صورت گرفته برای مهار ویروس مؤثر باشند، گفت: پایبندی به واقعیت و انتشار اخبار واقعی از وضعیت ابتلا، قربانیان، بهبودیافتگان و... یک ضرورت است. در کنار تشریح وضعیت به یاری مستندات لازم در قالبهای مختلف مستند، اینفوگرافیک، موشنگرافیک، کمیک ژورنالیسم و...، اشاره به تلاشهای صورت گرفته اعم از تلاشهای مراکز بهداشتی و درمانی و نیز کادر درمانی برای درمان، تولید تجهیزات پیشگیرانه، تلاشهای صورت گرفته برای تولید واکسن و....لازم است. همچنین استفاده از دیتاژورنالیسم، گزارشهای تحقیقی و تحلیلی نیز در این شرایط میتوانند راهگشا باشند. در کنار اخبار منفی کرونایی به ویژه متأثر از تحریم، توجه به اخبار مثبت شکست کرونا، نمایش حرکتهای همدلانه از توزیع رایگان ماسک و... انجام حرکتهای جهادی و...، کمک به تابآوری بیشتر، در این خصوص میتوانند مؤثر باشند.
وی بر همین اساس افزود: ضمن جریانشناسی و تحلیل محتوای برنامههای اینگونه رسانهها، باید در برابر ویروسهای تولیدی خبری، آنتیویروسهای لازم تولید شوند. البته نتیجه باید رنگ و بوی ایدئولوژیک صریح نداشته باشد؛ چرا که در جنگ نرم حاضر از حداقل تأثیر برخوردار است. استفاده از بیانهای مختلف دیپلماتیک، احساسی، طنز، بیان داستانی، تولید بازیهای خبری آنلاین و... در شرایط فعلی اثربخشترند. در شرایط تهدید کرونایی فرصت مناسبی برای معرفی چهره ایران واقعی به جهان است، ایرانی که در آن، امید، همدلی، حرکتهای جهادی، تلاشهای علمی در اوج محدودیتها و... برای مبارزه و مقابله با بیماری هست در عین حال افزایش سواد خبری مردم و تشویقشان به عدم مشارکت در زنجیره انتقال اخبار نادرست و جعلی ضروری است.
سلیمی درباره اهمیت وجود فعالیت رسانههای برون مرزی ایران در چنین شرایطی گفت: این رسانهها، از دید من سفرای رسانهایاند و لذا به شرایط ایفای درست نقش، میتوانند نقش مهمی در تأثیر بر افکار عمومی جهان برخوردار باشند. رسانههای داخلی، هرگز بُرد و اثرگذاری این رسانهها را ندارند. با درک این مهم، رسانههای مذکور باید بتوانند با انتخاب زبان، بیانی مناسب و مؤثر با روشها و تکنیکها و شیوههای مختلف، دست به اثرگذاری بزنند، با این تأکید که شیوههای مستقیم و ایدئولوژیک شاید دیگر در شرایط فعلی، اثرگذار نباشند. ایران از تحریمهای بینالمللی در رنج است و این تحریمها به خصوص در جریان مبارزه علیه کرونا، تأثیرات منفی داشته است، بهتر است به یاری رسانههای برونمرزی این بخشها برای افکار عمومی جهان شفافسازی شوند.
وی در پایان گفت: باید به خاطر داشت جهان ناشی از این بیماری صدمات مختلفی خورده و هزینههای سنگینی متقبل شده است، نباید در این شرایط اجازه داد که در پی جنگهای رسانهای که بعضاً برابر هم نیستند، ایرانهراسی کرونایی ترویج یابد و انگشت اتهامات به ناروا رو به ایران نشانه برود. ایران هراسی کرونایی ورژنی جدید از ایران هراسی است که توسط رسانههای غیررسمی به آن دامن زده میشود. هوشیاری بیش از پیش رسانههای ایران و به ویژه رسانههای برونمرزی ما همچون پرستیوی، هیسپانتیوی، العالم و .... در برابر این جنگ رسانهای و حربههای مورد استفاده ضروری است.
انتهای پیام/