گزارش// سال تحصیلی در گام پایانی اما "شاد" همچنان در پیچ‌وخم وعده‌ها!
وعده‌های مسئولان هم درباره پیام رسان شاد دقیق از آب در نیامده است؛ اینترنت رایگان هنوز محقق نشده و معلمان از مشکلات تدریس در ساعات پیک ترافیک می‌گویند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ؛ حالا دو ماهی میشود که ویروس کرونا نه تنها کشور ما که کل جهان را تحت الشعاع قرار داده است و در این میان نظام‌های آموزشی شرایط جدیدی از تدریس را تجربه می‌کنند، شرایطی که در کشور ما با آزمون و خطاهایی هم همراه شده است چون وزارت آموزش و پرورش آمادگی ورود به چنین فضایی را نداشت.
حالا پس از تجربه‌های مختلف تدریس معلمان در بستر پیام‌رسان‌های داخلی یا خارجی، آموزش‌وپرورش برای اعمال مدیریت خود به رونمایی از پیام‌رسان اختصاصی خود با نام "شاد" روی آورده است و معلمان و دانش‌آموزان با اجبار به حضور در بستر این پیام‌رسان هدایت می‌شوند.
تناقض‌گویی‌ها درباره اجباری نبودن عضویت در "شاد"
اجباری که حالا در سایه مشکلات مختلف پیام‌رسان شاد به‌ویژه در بحث زیرساخت‌های فنی باعث بلند شدن صدای اعتراض معلمان و خانواده‌ها شده است؛ آموزش‌وپرورش هم در بحث اجبار شاد دچار تناقض‌گویی شده است از آن جهت که وزیر آموزش‌وپرورش می‌گوید: الزامی برای حضور در شاد نداریم اما این صحبت از دو جهت قابل بررسی است. نخست آنکه معلمان در پیام‌های مختلف از تماس‌های مدیران مدارس برای نصب "شاد" و دریافت اسامی معلمانی که این پیام رسان را نصب نکرده‌اند، می‌گویند همچنین وقتی مسئولان می‌گویند پیام‌رسان "شاد" تنها بستر رسمی برای ارائه آموزش است، آیا این تلویحاً به معنای ضرورت حضور در این فضا نیست؟
موضوع دوم نیز به دانش‌آموزان مربوط است، وقتی کلاس درس در بستر پیام‌رسان "شاد" تشکیل میشود،به هر حال خانواده برای اینکه فرزندش از دروس عقب نماند ناگزیر به تهیه ابزار هوشمند خواهد شد و آموزش‌وپرورش در این شرایط بار مضاعفی را به خانواده‌ها تحمیل کرده است.
وعده‌هایی که محقق نمیشود!
البته تا این جای کار، وعده‌های مسئولان هم درباره پیام رسان شاد دقیق از آب در نیامده است؛ از همان روزهای نخست رونمایی از این پیام‌رسان، مسئولان آموزش و پرورش از وزیر تا سرپرست مرکز فناوری اطلاعات از رایگان بودن اینترنت در بستر "شاد" خبر دادند و استناد این حرف خود را بر مبنای مصوبه ستاد کرونا دانستند که در آنجا تصویب شده اینترنت پیام‌رسان "شاد" باید رایگان باشد اما تا این لحظه و بارها تکرار این وعده از سوی مسئولان آموزش‌وپرورش، خبری از اینترنت رایگان نیست و این در حالی است که سال‌تحصیلی به نفس‌های آخر خود رسیده است.
در بحث فراهم شدن اینترنت رایگان برای جمعیت دانش‌آموزان و معلمان که به 14 میلیون نفر می‌رسند، این موضوع نیز مطرح است که آیا وزارت ارتباطات همراهی خواهد کرد؟ آیا از سود فراوانی که جریان آموزش مجازی دانش‌آموزان رقم زده است، صرف نظر خواهند کرد.
اینترنت رایگان شاد در مسیر اما و اگرها
با صحبت‌های اخیر امیر ناظمی؛ رئیس سازمان فناوری اطلاعات به نظر می‌رسد، مسیر رایگان شدن اینترنت دانش‌آموزان در بستر پیام‌رسان شاد مسیر همواری نیست و بعید است این موضوع به آسانی محقق شود.
او در این باره می‌گوید: 90 درصد مردم دسترسی به اینترنت دارند که 10 درصد ثابت و 80 درصد روی موبایل است این هزینه از روی باند فرکانسی تجهیزات می‌آید؛ هم‌اکنون باند 700 و 800 موبایل در اختیار صدا و سیماست و اگر آزاد شود از محلی که آزادسازی باند اتفاق می‌افتد می‌توان کل هزینه اینترنت شاد را رایگان کرد اکنون به اشباع باند رسیده‌ایم؛ یک راه حل ساده این است که این دو باند فرکانسی آزاد شود که ما ظرف یک هفته آن را بالا می‌آوریم و اینترنت برای آموزش و پرورش رایگان میشود؛ راه حل دوم هم این است که در شبکه ملی اطلاعات ظرفیت داریم و حاضریم اینترنتی که دولت می‌فروشد را رایگان کنیم به شرط آنکه اپراتورها آن را رایگان در اختیار مردم قرار دهند.
هزینه اینترنت شاد جایگزین سایر هزینه‌ها
حتی مهدی شرفی؛ سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری وزارت آموزش و پرورش هزینه‌های 18 تا 90 میلیارد تومانی اینترنت مصرفی در بستر پیام‌رسان "شاد" را اینگونه توجیح می‌کند: سه ماه است که مدارس تعطیلند، هزینه ایاب و ذهاب و سایر هزینه‌ها قبلاً وجود داشته و اکنون این هزینه‌ها جایگزین هزینه‌های جاری شده است!
و این پرسش به شکل جدی مطرح است، مگر مطابق قانون اساسی، دولت موظف به فراهم‌کردن وسایل آموزش عمومی رایگان نیست، حال در آموزش مجازی پرداخت هزینه اینترنت از سوی خانواده‌ها انجام میشود آیا "شاد" نقض قانون اساسی نیست؟
سرعت پایین شاد در ساعات پیک همچنان مشکل
موضوع دیگر در بحث پیام‌رسان "شاد" که تا به امروز بیشتر درباره آن شنیده‌ایم و کمتر اجرایی شده است، سرعت پایین آن به ویژه در ساعات پیک ترافیک از ساعت 8 صبح تا 13 ظهر است؛ موضوعی که تا الان بارها وعده حل آن داده شده است و در آخرین اظهار نظر مسئولان آموزش‌وپرورش،حل مشکلات شاد به نصب نسخه جدید این پیام‌رسان حواله شد که در آنجا امکاناتی همچون فشرده‌سازی فایل وجود دارد؛ امکاناتی که به گفته معلمان فعلاً خبری از آنها نیست.
در گفت‌وگویی که با تعدادی از معلمان کشور داشتیم، نظر آنها را درباره چند هفته حضورشان در بستر پیام‌رسان شاد و تدریس در این فضا جویا شدیم.
به اعتقاد بیشتر آنها همچنان مشکلات اصلی همچون پایین بودن سرعت به‌ویژه در ساعات پیک حضور کاربران یعنی صبح و ظهر که کلاس‌های درس تشکیل میشود، مانع از ارسال فایل و صوت میشود.
همین اخلال در ارسال پیام‌ها باعث شده است تا معلمان، کلاس درس را به سمت پیام‌رسان‌های داخلی یا خارجی که پیش از این در بستر آن کار می‌کردند، منتقل کنند!
معلمان از تجربه تدریس در "شاد" می‌گویند
"ما از همان روزهای اول تعطیلی مدارس، به اختیار خود با ایجاد گروه‌های مجازی بلافاصله کار را آغاز کردیم و آموزش را ادامه دادیم بدون اینکه کسی از ما بخواهد وظیفه خود را انجام دادیم اما بنا به دلایلی بعضی از معلمان نتوانستند وارد شاد شوند و تدریس را در پیام‌رسان‌های دیگر انجام می‌دهند این مسئله نباید باعث آزار آنان شود چرا که وقتی مسئولی عدم حضورِ معلمان به شبکه شاد را کم‌کاریِ معلم عنوان و آن را بهانه تلقی می‌کند یا موضوعِ اجباری بودن حضور در شبکه شاد را بیان می‌کند، خستگی بر تن معلمان مانده و حس ناامنی وجودِ معلم را فرا می‌گیرد".
این بخشی از صحبت‌های کتایون خزعلی، یکی از معلمان شهر تهران است که این روزها حرف دل بسیاری دیگر از همکاران اوست و اجبار به حضور در بستر پیام‌رسان "شاد" گلایه‌های بسیاری را رقم زده است تا جایی که نمایندگان مجلس در جلسه خود با وزیر آموزش‌وپرورش خواهان پایان دادن به حضور اجباری معلمان و دانش‌آموزان در بستر این پیام‌رسان شدند.
"شاد" یک گام رو به جلو
محمدرضا راضی، دبیر یکی از مدارس درباره تجربه تدریس در بستر پیام‌رسان "شاد" گفت: اقدام آموزش و پرورش در راه‌اندازی شبکه شاد را می‌توان از آن معدود ابتکارات خوبی دانست که تلاش دارد بحران‌های پیش‌بینی نشده را با روش‌های خلاقانه مدیریت کند.
نفس راه‌اندازی یک سامانه مجازی ایمن، اقدام پسندیده‌ای است. هم آموزش و پرورش را برای انطباق با مقتضیات زندگی مجازی شده امروز، یک گام به پیش می‌برد، هم ظرفیت‌های تازه‌ای را در فرآیند آموزش پیش روی معلمان و دانش‌آموزان می‌گشاید که تا پیش از این مغفول مانده بود. اصلاً همین‌که همه متفق‌القول می‌گویند این‌کار باید بسیار پیش‌تر از این انجام می‌شد، دلیل روشنی است بر اینکه کار فی‌نفسه مثبت و مفیدی انجام شده است و این موضوع، ابداً قابل انکار نیست.
این معلم ادامه می‌دهد: اما معروف است که می‌گویند دیکته ننوشته غلط ندارد. مهم این است که نیت نقادان از به‌رخ کشیدن غلط‌ها اصلاح کاستی‌ها باشد و از طرف مقابل هم، مخاطبان نقد در درون وزارتخانه نقدها را دشمنی نبینند و اگر ایرادی وجود دارد، نسبت به رفع آن قدم بردارند، نه توجیه و فرافکنی ایرادات. شبکه شاد در درون خودش از کم بودن بضاعت فنی رنج می‌برد. این واقعیتی نیست که بتوان آن‌را پشت شعار پنهان کرد در یک مقایسه روشن بین این اپلیکیشن و مثلاً تلگرام، سرعت بارگزاری مطالب در تلگرام حتی فیلتر شده، به‌وضوح بیشتر است. امکان برگزاری آزمون‌های آنلاین در آن وجود دارد، نمای گرافیکی جذاب‌تری دارد. امکان جست‌وجو در آن فراهم است و...
"همینی که هست!"
او می‌گوید: ما معلمان و دانش‌آموزان از شاد بنا به قاعده "همینی که هست" استفاده می‌کنیم، نه به‌دلیل اینکه شاد انتخاب و ترجیح ما و دانش‌آموزان است؛ از این گذشته، نفس تدریس مجازی در ذات خود اما و اگرهای بسیاری به‌همراه دارد؛ اینکه مثلاً تکلیف دانش‌آموزان و معلم‌هایی که گوشی هوشمند ندارند چیست؟ آنها که دسترسی به اینترنت ندارند چه‌طور؟ با چه مبنای قانونی می‌توان معلمان و دانش‌آموزان را با این وضعیت حقوقی مجبور کرد گوشی هوشمند بخرد؟ از این‌ها گذشته، خود این محیط هم برای دبیر و هم دانش‌آموز کمی بیگانه می‌نماید و بر کلافگی و درس‌گریزی دانش‌آموز و خستگی معلم می‌افزاید.
دانش‌آموزانی که از کلاس درس شاد جاماندند
فریبا ایازی؛ دبیر مدارس شبانه‌روزی درباره تجربه تدریس خود به غیبت برخی دانش‌آموزانش از کلاس درس "شاد" اشاره دارد و می‌گوید: اواخر فروردین زمزمه راه‌اندازی شبکه اجتماعی دانش‌آموزی با نام اختصاری شاد به گوش جامعه فرهنگی کشور رسید، واکنش‌ها نسبت به نصب اجباری پیام‌رسان داخلی و ثبت مشخصات شناسنامه‌ای برای احراز هویت و ورود به سامانه شاد تااختصاص گوشی شخصی معلمان و دانش آموزان به امر آموزش متفاوت بود برخی مخالف این طرح اجباری بودند برخی نظر خاصی نداشتند و پاره‌ای از این طرح استقبال کردند.در ادامه با تشکیل شاد و احراز هویت دانش‌آموزان در کلاس‌های مجازی، رفته رفته جای خالی برخی دانش‌آموزان آشکار شد دانش‌آموزانی که به دلیل نداشتن گوشی هوشمند قادر به استفاده از کلاس‌های مجازی نبودند.
او عنوان می‌کند: در اقدامی دیگر عده‌ای از معلمان برای تعدادی از این دانش‌آموزان گوشی هوشمند خریداری کردند و صفحات مجازی پر شد از تصاویر دانش‌آموزانی که با کمک خیرین صاحب گوشی هوشمند شدند هرچند نفس عمل پسندیده بود اما این سوال در ذهن شکل می‌گیرد چرا زیرساخت‌های نظام تعلیم و تربیت در چنین شرایط بحرانی نه تنها قادر به راه‌اندازی شبکه‌ای با استانداردهای شناخته شده برای آموزش و پرورش نیست بلکه حتی توان مدیریت عدالت آموزشی را ندارد. چنین تصور می‌شد وزارت نشینان به دور از هیاهوی این روزهای کرونایی، مشکلات ریز و درشت این وزارتخانه را به حرکت خود جوش معلمان سپرده‌اند.
این معلم بر این باور است که تقویم آموزشی در کشور به سرعت ورق می‌خورد.شاد با تبلیغات فراوان راه اندازی شد اما از همان ابتدای کار، نواقصی داشت که تدریس در فضای شاد را برای معلم و دانش‌آموز دشوار ساخت. به زودی سال تحصیلی 98-99 پایان می‌یابد. اما وضعیت کرونایی به این زودی‌ها پایان نمی‌یابد و به ناچار باید در پی راهکاری مناسب بود.
تمرکز بر آمار
حسین طریقت، دبیر ادبیات فارسی با اشاره به اینکه از اسفند ماه مدارس سراسر کشور تعطیل هستند، و معلمان در ابتدا به شکل خود جوش و بدون هیچ بخشنامه و دستوری وارد کار شدند، می‌گوید: برخی در تلگرام، برخی در واتس آپ و برخی دیگر در پیام رسان‌های دخلی نظیر ایتا.معلمان شیوه های ساخت فیلم آموزشی با امکانات محدود را آموختند چگونگی طراحی آزمون‌های آنلاین را فرا گرفتند. اما در اواخر فروردین آموزش و پرورش وارد کار شد که ای کاش به این کار ورود نمی‌کرد.
این معلم معتقد است که در حالی مسئولان وزارت آموزش و پرورش با افتخار آمار میلیونی مخاطبان پیام رسان شاد را بارها اعلام و آن را پرمخاطب‌ترین پیام‌رسان داخلی می‌دانند که معلمان و دانش‌آموزان ملزم به عضویت در "شاد" هستند! اما آموزش در این بستر به سختی انجام میشود چون سرعت ارسال فایل‌ها کُند است حتی در برخی مناطق کلاس‌ها خود به خود حذف می‌شد و... همچنین مناطق مستقیم به دبیران می‌گفتند " فقط شاد نصب کنید تا آمار منطقه بالا برود". و این گونه شد که بیشتر دبیران و دانش آموزان شاد را نصب کردند ولی آموزش در آن انجام نمیشود.
معلمان شاد را بر روی گوشی داشتند ولی باز به سراغ همان پیام رسان‌های خارجی یا داخلی رفتند و تدریس را ادامه دادند، دانش آموزان نیز سرگردان و سردر گم شدند همگی در رفت‌وآمد بین واتس آپ ، شاد و پخش تلویزیونی بودند. دبیران برای خالی نبودن عریضه همین محتوایی که در واتس آپ و تلگرام آموزش داده بودند دوباره در شاد منتشر کردند. چون در هر کلاس شاد مدیر حضور داشت و بر فعالیت دبیر نظارت می‌کرد.
این معلم می‌گوید: به نظر می‌رسد، آموزش و پرورش بیشتر به دنبال آمار و کمیت است تا کیفیت؛ هیچ نظر سنجی از کیفیت محتوای آموزشی که در شاد همرسانى شده است، منتشر نشد، فقط هر روز مسئولان آموزش و پرورش از آمار میلیونی اعضای این پیام‌رسان و مبادله میلیون‌ها پیام می‌گویند!
انتهای پیام/
