اندیشکده|درسی که بحران کرونا به کشورهای صادرکننده انرژی داد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، اندیشکدهِ "روسیه در سیاست جهانی" در شماره جدید مجله خود، مقاله‌ای را به قلم ویتالی آرماکوف ، رئیس مرکز مطالعات سیاست انرژی، وابسته به مدرسه عالی اقتصاد مسکو منتشر کرده است. در این مقاله بحران ناهماهنگی بین عرضه و تقاضای نفت، همچنین تاثیر همه‌گیریِ ویروس کرونا بر تشدید این بحران مورد بررسی قرار گرفته است.

دستکاری آگاهانه در بازار نفت یا نقص سیستم تجاری؟!

وی درباره کاهش ارزش هر بشکه از نفت تگزاس به منفیِ 38 دلار، می‌نویسد: آنها تلاش کردند تا این اتفاق را یک نوع نقص فنی در سیستم تجارت، ناشی از نبود تناسب بین قراردادها و ظرفیت نگهداری نفت در انبار کوشینگ اوکلاهما اعلام کنند. صرف نظر از اینکه این نقص سیستمی بوده یا یک دستکاری عمدی در بازار، در برابر کاهش شدید مصرف نفت به دلیل قرنطینه جهانی، دستکاری قیمت در بازار کاغذی بسیار خطرناک است و تاثیر بسیار مخربی بر بازار فیزیکی آن می‌گذارد.

آرماکوف ادامه می‌دهد: واقعیت این است که قیمت‌های آتی شاخص تگزاس بر ارزش سایر شاخص‌های نفت خام مانند برنت تاثیر می‌گذارد که این منجر به تغییراتی بر ارزش نفت اورال روسیه می‌شود. در تاریخ 22 آوریل قیمت برنت تا 13 دلار در هر بشکه و به دنبال آن ارزش نفت اورال تا 10 دلار کاهش یافت. بنابراین بازی‌های دلال‌ها یا انعکاس مشکلات مربوط به انبارهای نفتی در اوکلاهما، تهدیدی برای امنیت ملی بزرگترین کشورهای تولید کننده نفت محسوب می‌شود.

نویسنده معتقد است که با همه‌گیری ویروس کرونا، نوعی عدم تعادل ساختاری در طول بحران ظاهر شد که نیاز به درمان سریع اما دقیق داشت. با این حال، همزمان با رکود شدید در اقتصادهای توسعه یافته، تحریف بی‌سابقه‌ای از واقعیت‌های اقتصادی صورت گرفت که موجب کاهش نظم در انتخاب پروژه‌های سرمایه‌گذاری شد.

آرماکوف با توجه به تاثیر توافق‌های اوپک پلاس بر انگیزه تولیدکنندگان نفت در آمریکا توضیح می‌دهد: از زمان آغاز اوپک پلاس در سال 2017، تولید نفت آمریکا به 4 میلیون بشکه در روز افزایش یافت. اما هر کاهش جدید در تولید اوپک پلاس، قیمت‌ها را در سطحی حفظ کرد که به تولیدکنندگان آمریکایی اجازه داد تا در بازار بمانند و سهم خود را گسترش دهند. علاوه بر نفت شیل آمریکا، پروژه‌های نفتی پرهزینه کانادا، مکزیک، برزیل و همچنین پروژه‌های اعماق دریا (سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت) آغاز شد.

عربستان تصور می‌کرد در دام اوپک پلاس افتاده!

این کارشناس روس درباره علل عدم همراهی عربستان با اوپک پلاس و پیامدهای آن، می‌نویسد: به نظر می‌رسد عربستان سعودی احساس می‌کرد که در دام توافق اوپک پلاس افتاده و از راه‌های تاثیرگذاری در اوضاع محروم شده است، در واقع ریاض تصور می‌کرد که به تدریج موقعیت استراتژیک خود را از دست می‌دهد. بنابراین عرضه اولیه 1.5 درصد سهام شرکت آرامکو به عنوان یکی از راه‌های کسب درآمد و  به حداکثر رساندن سود برای تامین بودجه موردنیاز پادشاهی عربستان بود. از سوی دیگر پس از 50 سال مذاکره، عربستان و کویت بر سر تولید نفت در "منطقه صفر" به توافق رسیدند که منجر به افزایش تولید 0.5 میلیون بشکه نفت در روز می‌شد. همچنین عربستان تولید گاز طبیعی برای تامین سوخت نیروگاه‌های خود را افزایش می‌دهد که این موجب آزاد شدن حجم زیادی از نفت برای صادرات می‌شود (عربستان سعودی از معدود کشورهایی است که هنوز از نفت به عنوان سوخت موردنیاز تولید برق استفاده می‌کند).

وی ادامه می‌دهد: بودجه پادشاهی عربستان به قیمت بالای نفت بستگی دارد. امسال بر اساس برآوردهای صندوق بین‌المللی پول، عربستان سعودی برای جلوگیری از کسری بودجه، نیاز به فروش هر بشکه نفت به ارزش 83.6 دلار دارد. در سال‌های اخیر قیمت‌ها بسیار پایین‌تر از این سطح بوده و همین عامل پادشاهی عربستان را مجبور به هزینه ذخایر طلا و ارز خارجی (بیش از 400 میلیارد دلار) در طول 5 سال گذشته کرده است. در مجموع افزایش عرضه نفت در بازار صورت می‌گیرد که نتیجه آن بحران‌های کنونی است. یک دوره طولانی از قیمت پایین نفت، عربستان سعودی را مجبور به توقف برنامه‌های اجتماعی می‌کند. این موضوع به همراه کاهش ذخایر ارزی، نارضایتی در این پادشاهی را افزایش می‌دهد.

بهترین درمان برای پایین بودن قیمت نفت

در این گزارش آمده است: توافق‌نامه جدید اوپک پلاس کاهش در تولید نفت به میزان 9.7 میلیون بشکه در روز را پیش‌بینی می‌کند. از سوی دیگر قیمت زمینه‌ای پایین نفت موجب کاهش سرمایه‌گذاری در کشورهای خارج از توافق مانند ایالات متحده آمریکا، کانادا و نروژ شده و به دلیل دست نامرئی بازار، کاهش شدید تولید پیش‌بینی می‌شود. بنابراین این کشورها تصمیم دارند تا به جای اینکه بخشی از مشکل باشند، به بخشی از راه حل بحران تبدیل شوند. به گفته آنها، بهترین درمان برای پایین بودن قیمت نفت، قیمت پایین نفت است. بنابراین اقدامات انجام شده توسط اوپک پلاس مورد تایید کشورهای گروه 20 قرار می‌گیرد، چراکه این روند ممکن است تراز بین عرضه و تقاضا در بازار را بازگرداند.

آرماکوف در پایان با اشاره به اینکه کاهش تقاضای نفت تاثیر بدی بر اقتصاد کشورهای نفتی مانند عربستان، روسیه و حتی ایالات متحده آمریکا، می‌گذارد، می‌نویسد: در حال حاضر کاهش عرضه نفت با کاهش تقاضا همگام نیست. پس از همه‌گیری ویروس کرونا، کاهش تقاضای نفت به حدود 28 میلیون بشکه در روز رسیده و به طور کلی آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماه آوریل خود، کاهش تقاضا را 9.3 میلیون بشکه در روز تخمین زده است. این جدی‌ترین کاهش تقاضای نفت در این قرن است. با این حال سرنوشت بازار بستگی به سرعت مقابله با بیماری کووید-19 دارد. اما این ویروس نشان داد که کشورهای وابسته به صادرات انرژی باید الگوی اقتصادی خود را اصلاح کنند.

انتهای پیام/