شرح فرازی از دعای "ابوحمزه ثمالی"/ مهمانی عام و خاص الهی کدام‌اند؟
کارشناس مسائل دینی گفت: ماه رمضان مهمانی عام الهی است که تمام مؤمنان و حتی معذورین از روزه همگی به آن دعوت شده‌اند اما حج، مهمانی خاص خداست که هر ساله شامل جمعی از مسلمانان خواهد شد.
حجت‌الاسلام حمیدرضا بصیری عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) و کارشناس مسائل دینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به فرازی از دعای ارزشمند ابوحمزۀ ثمالی گفت: در بخشی از این دعا این‌طور می‌خوانیم: «وَ أَنْعِمْ عَلَیْنَا مِنْ فَضْلِكَ وَ ارْزُقْنَا حَجَّ بَیْتِكَ وَ زِیَارَةَ قَبْرِ نَبِیِّكَ؛ خدایا از فضل خود بر ما نعمت بده و حج خانه‌ات و زیارت پیامبرت را روزی ما بگردان.
وی افزود: چه حکمتی است که یکی از درخواست‌های مکرری که در دعاهای مختلف ماه رمضان به ما تعلیم داده شده؛ توفیق انجام حج و زیارت اهل‌بیت(ع) است؟ در دعای هرشب ماه رمضان می‌خوانیم؛ ... «أَنْ تَكْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِكَ الْحَرَامِ؛ خدایا من را از حاجیان خانه محترمت قرار ده»، یا در دعای ابوحمزه یکبار توفیق حج و زیارت را می‌خواهیم «وَ ارْزُقْنَا حَجَّ بَیْتِكَ وَ زِیَارَةَ قَبْرِ نَبِیِّكَ».
این کارشناس مسائل دینی اضافه کرد: در فراز دیگر توفیق هر ساله آن را طلب می‌کنیم: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِكَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی كُلِّ عَامٍ ... وَ زِیَارَةِ قَبْرِ نَبِیِّكَ صَلَوَاتُكَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ» همچنین در عبارتی دیگر از خداوند متعال می‌خواهیم که خدایا ما را از آن سرزمین‌های شریف و توقفگاه‌های گرامی محروم نکن «وَ لا تُخْلِنِی مِنْ تِلْكَ الْمَوَاقِفِ الْكَرِیمَةِ وَ الْمَشَاهِدِ الشَّرِیفَةِ».
حجت‌الاسلام بصیری اظهار کرد: حقیقت این است که انجام حج و عمره و زیارت قبور اهل‌بیت علیهم‌السلام فراتر از محاسبات بشری ما منشأ اثر و تحول است. این حقیقت را باید از چنین دعاهای مکرری که در ماه مبارک رمضان برای توفیق حج و زیارت وارد شده است، به دست آورد.
«نکته دیگر آن است که ماه رمضان مهمانی عام الهی است که تمام مؤمنان و حتی معذورین از روزه همگی به آن دعوت شده‌اند اما حج مهمانی خاص الهی است که هر ساله شامل جمعی از مسلمانان خواهد شد. بنابراین کسانی که بتوانند از سفره عام الهی که در ماه خدا گسترده شده است بهره‌ای تمام کسب کنند؛ امید دعوت به ضیافت خاص الهی را که در خانه خدا پهن شده است، خواهند داشت.»
وی با بیان مطلب فوق گفت: نقش ماه رمضان و شب قدر در توفیق دعوت به این ضیافت خاص، غیر قابل انکار است. چه زیبا گفته‌اند که: حج نه قسمت است و نه همت؛ بلکه حج، دعوت است. این ضیافت ویژه، بلافاصله از پایان ماه رمضان که آغاز ماه‌های حج است؛ آغاز می‌شود و به زیبایی، میانه دو عید فطر و قربان و قربان تا غدیر را پوشش می‌دهد.
حجت‌الاسلام بصیری با اشاره به فرازی دیگر از این دعا گفت: در بخشی دیگر از این دعا می‌خوانیم: «وَ لا تُسَلِّطْ عَلَیَّ مَنْ لا یَرْحَمُنِی؛ خدایا کسی که بر من رحم نمی‌کند، بر من مسلط نکن.» این دعا اشاره‌ای متین و مستحکم به ساختار حکومت و تئوری سلطه و سلطه‌پذیری در عرصه سیاسی و اجتماعی زندگی انسان دارد.
به گفته وی، اساس زندگی اجتماعی انسان مبتنی است بر اینکه افرادی بر دیگران حکومت و نظام اجتماعی آنها را تدبیر کنند اما هیچ مسلمانی نمی‌تواند نسبت به این مسئله و تعیین حاکمانی که مسلّط بر زندگی آنها هستند بی‌اعتنا بوده و آینده خود را به دست تقدیرها و سرنوشت‌های قهری قرار دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: گریز از سلطه‌گران نامهربان، تکلیف دینی است، اگرچه این اصل مهم، اصلی فطری یا غریزی است و چندان نیازی به سفارش ندارد اما گاهی تشخیص حاکمان مهرورز از حاکمان خودخواه مشکل و یا دیرهنگام است.
این کارشناس مسائل دینی گفت: در برخی مقاطع و مراحل زندگی، فهم معنای رحمت و مهربانی برای بعضی افراد سخت است. بدین خاطر، گاه جامعه، عدالت علوی را تاب نیاورده و آن را تجلی خشونت، سختگیری یا نامهربانی می‌داند و بذل و بخشش مزدورانه معاویه‌ای را عین مهربانی تلقی می‌کند.
حجت‌الاسلام بصیری افزود: اشتباه در این دو امر مهم ما را وا می‌دارد تا در کنار توجه به معیارهای قدرت و اقتدار و نیز بصیرت‌بخشی به انتخاب‌های سیاسی و اجتماعی، دست به دامن پروردگار شویم تا او از خزانه علمش ما را به دوری از سلطه‌پذیری سلطه‌گران نامهربان و بی‌رحم هدایت کند؛ چنانکه امام سجاد علیه‌السلام این همه را، در قالب دعای «وَ لا تُسَلِّطْ عَلَیَّ مَنْ لا یَرْحَمُنِی» بیان کرده است.
انتهای پیام/
