کتاب کوچکی که با همه حرف می‌زند
این دیوان کوچک، آنقدر بزرگ است که می‌تواند مردم را با مراتب علمی گوناگون در دوره‌های سنی مختلف و شرایط روحی متنوع، همدم و همراز باشد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ابیات حافظ از عارفانه‌ترین اشعار پارسی است که با مضامین عمیق اندیشه سر و کار دارد. از خواجه شیراز حدود 500 غزل، چند قصیده، دو مثنوی و چند قطعه و رباعی به یادگار مانده است. اما در این میان، آنچه مورد توجه عام و خاص قرار گرفته غزلیات حافظ است که گفته می‌شود او با تلفیق کاری که مولانا و سعدی در غزل انجام داده بودند، با هنرنمایی تام و کمال در غزل عارفانه و عاشقانه بر اوج قله این وادی قرار دارد.
حافظ از جمله معدود شاعرانی است که هم در نظر خواص مورد توجه است و هم از اقبال عمومی برخوردار. سروده‌های او که دارای مبانی عمیق اندیشه‌ای است، همواره مورد توجه صاحب‌نظران بوده و از سوی دیگر، دیوانش علاوه بر اینکه در هر خانه‌ای یافت می‌شود، ابیاتی از او در کارت‌پستال‌ها، تابلوهای خطاطی، سنگ مزارها، اماکن متبرکه و ... نقش بسته است؛ نشانه‌هایی از ارتباط عمیق مردم عادی با ابیات او. با وجود این، حرف زدن درباره اشعار حافظ کار ساده‌ای نیست. وقتی می‌خواهیم از سروده‌های حافظ سخن بگوییم، تازه متوجه می‌شویم که سخن گفتن از اقیانوس وجودی آن کار ساده‌ای نیست. چه بسیار غواص معانی که سعی کرده‌اند مرواریدهای وجودی اشعار خواجه شیراز را کشف کنند، اما درمانده‌اند.
«آب طربناک»، نوشته یحیی یثربی، از جمله کارهای تحقیقی در این زمینه است که به قصد تحلیل موضوعی دیوان حافظ نوشته شده است. یثربی حاصل سال‌ها انس با دیوان حافظ و تحقیق در حوزه فلسفه اسلامی را در این کتاب گنجانده است. کتابی که می‌تواند برای درک بهتر ابیات حافظ به کمک طالبان سخن و اندیشه او آید. ضمن اینکه مباحث مطرح شده در این اثر به گونه‌ای است که جریان‌های فکری عصر شاعر را نیز معرفی می‌کند.
یثربی درباره چرایی نگارش این اثر می‌گوید: من نیز همانند همه آشنایان زبان و ادب پارسی، از دیرباز با شعر حافظ الفتی داشته، دیوانش را همراه و همدم خود کرده بودم. این دیوان کوچک، آنقدر بزرگ است که می‌تواند مردم را با مراتب علمی گوناگون در دوره‌های سنی مختلف و شرایط روحی متنوع، همدم و همراز باشد، زبان «سطحی- شطحی» حافظ که به نظر من رساترین زبان الهامی و فاخرترین کلام معرفتی در ادب پارسی است، در عین مطرح کردن مضامین سطحی و ساده زندگی و عوالم روحی انسان، والاترین نکات و ظرایف عشق و معرفت را نیز بیان می‌دارد. دیوان حافظ به دلیل همین محتوای غنی و زبان فاخر، همواره مورد توجه ادب‌دوستان بوده و هست. توجه اهل ادب به این اثر، جلوه‌های گوناگونی دارد، از ترنم و تفأل گرفته تا شرح و تفسیر.
نگارنده در آغاز کتاب از مبانی معرفت شناختی عرفا و مضامین اصلی شعر حافظ سخن می‌گوید. وی با طبقه‌بندی معانی و مضامین اشعار که عموماً عرفانی است، ابتدا تعریفی از آن به دست می‌دهد; سپس ابیات مرتبط با هر مدخل را درج می‌کند. پاره‌ای از موضوعات طبقه‌بندی شده کتاب عبارت‌اند از: تجلی و آفرینش، مبادی سلوک، ریاضت، مرشد و پیر، عنایت معشوق، سماع، فنا، راز، اوصاف عشق، عشق و رنج و بلا، اوصاف معشوق، امید و آرزوش وصال، موانع وصال، خاطرات لحظه‌های وصال، نقد و نکوهش دنیا، خمریات، و مدایح و مراثی.
چاپ دوم این اثر به تازگی از سوی نشر علم در 650 صفحه و به قیمت 115 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان به شعر خواجه شیراز قرار گرفته است.
سیدیحیی یثربی (متولد 1321، تکاب) از شاگردان علامه سید محمد حسین طباطبایی است. او در سال 1335 در حوزه علمیه زنجان به تحصیل علوم مقدماتی(صرف و نحو و منطق) پرداخته، سپس در سال 1337 وارد حوزه علمیّه قم شد. این پژوهشگر نام‌آشنا دوره کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای فلسفه و حکمت اسلامی را در دانشکده الهیّات دانشگاه تهران، از سال 1346 تا 1358 گذراند.
عرفان عملی در اسلام، عرفان نظری، فلسفهٔ عرفان، ترجمهٔ الهیات نجات ابن‌سینا با مقدمه و تعلیقات، مفاهیم فلسفی در ادبیات فارسی، ماجرای غم‌انگیز روشنفکری در ایران، خودکامگی و فرهنگ، فلسفه مشاء، حکمت اشراق سهروردی، عیار نقد، حکمت متعالیه (بررسی و نقد حکمت صدرالمتألهین)، تاریخ تحلیلی انتقادی فلسفه اسلامی، زبان شمس و زبان مولوی، تفسیر روز (دوره‌ای هفت جلدی تفسیر عقلی کاربردی قرآن کریم)، پژوهشی در نسبت دین و عرفان و ... از جمله آثار یثربی است.
انتهای پیام/
