نگرانی ترکیه از تامین ارز در دوران پساکرونا
کاهش ارزش لیره در برابر دلار آمریکا٬ افزایش آمار بیکاری و متوقف شدن بخش ارزآور و مهم توریسم٬ از مهم‌ترین دغدغه‌های ترکیه برای حل کمبود منابع ارزی در دوران پساکرونا است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ٬ کشور ترکیه رفته رفته قدم در مسیر عادی‌سازی اوضاع در مرحله پساکرونا گذاشته است.
فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه اعلام کرده که او و همکارانش در هیات علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا٬ انتظار ندارند که موج دوم شیوع ویروس٬ در این کشور شروع شود.
با این حال٬ برخی از کارشناسان منتقد دولت٬ نظر دیگری دارند و معتقدند که اگر دولت٬ زودتر از زمان مطلوب علمی٬ وارد فاز عادی‌سازی شود٬ چنین تصمیمی تبعات سختی به دنبال خواهد آورد.
اما واقعیت این است که تا همین جای کار هم اقتصاد ترکیه به شدت لطمه دیده و بخش‌های صنعت٬ صادرات٬ تولید٬ خدمات و توریسم٬ بیش از این طاقت توقف و تعطیلی ندارد و دولت نیز نمی‌تواند به راحتی٬ حقوق ماهانه بیمه بیکاری را تامین کند.
اما مشکل فقط این نیست. از نظر پروفسور دکتر یالچین کاراتپه٬ استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا٬ در مقطع جدید٬ موانع جدی بر سر راه دولت وجود دارد. چرا که کاهش ارزش لیره در برابر دلار آمریکا٬ افزایش آمار بیکاری و متوقف شدن بخش ارزآور و مهم توریسم٬ از مهم‌ترین دغدغه‌های ترکیه برای حل کمبود منابع ارزی در دوران پساکرونا است.
پروفسور یالچین کاراتپه٬ در مصاحبه با روزنامه قرار ترکیه٬ موانع و مشکلات دولت اردوغان برای تامین ارز در دوران پساکرونا را مورد توجه قرار داده و معتقد است که بی‌اعتمادی مردم به واحد پول ملی کشورشان٬ به خودی خود٬ یک معضل جدی است.
تسنیم گزیده اصلی‌ترین نکات این گفت وگو را به بازدیدکنندگان پایگاه خبری این خبرگزاری تقدیم می‌کند.
تامین ارز برای ترکیه دشوار است
در هفته‌های اخیر و در شرایط بحران اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا٬ سران سیاسی و اقتصادی ترکیه اعلام کرده‌اند که در حال مذاکره برای سوآپ مالی با کشورهایی نظیر انگلیس٬ قطر و ژاپن هستند. آیا ترکیه راه‌های دیگری برای تامین دلار ندارد؟
یکی از اصلی‌ترین مشکلات اقتصادی ترکیه٬ تامین ارز خارجی است. در حال حاضر اقتصاد ما به شکل جدی به دلار نیاز دارد. چرا که علاوه بر نیازهایمان در بخش واردات٬ باید 170 میلیارد دلار را بابت بدهی خارجی در یک سال پیش رو٬ به طلبکاران بازگردانیم. لذا ما باید برای پرداخت بدهی٬ منابع ارزی بزرگی داشته باشیم.
برای تامین ارز٬ راهکارهای متعدد و فراوانی وجود ندارد. شما باید کاسبی کنید و از راه گردشگری و صادرات کالا٬ دلار به دست بیاورید. یا این که توجه شرکت‌های بزرگ و بانک‌های عظیم سرمایه‌گذاری جهان را جلب کنید و آنان را برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های اقتصادی مختلف به داخل کشورتان بکشانید یا از کشورهای مختلف دنیا٬ پول قرض کنید.
با توجه به این که به خاطر شیوع کرونا٬ توریسم ما وضعیت خوبی ندارد، نمی‌توانیم امسال به آن رقم 40 میلیارد دلاری ایده‌آل دست پیدا کنیم. همچنین در بخش صادرات نیز مشکلات جدی داریم و صادرات ما عملاً متوقف شده است و از دیگر سو در این مدت٬ تولید کالاها پایین آمده و ما ناچاریم بخش قابل توجهی از نیازهایمان را از راه واردات تأمین کنیم که برای این منظور نیز باید دلار فراوانی خرج کنیم.
در همین حال٬ ما با معضل خروج سرمایه‌های خارجی از بورس و بانک‌هایمان روبرو هستیم. در نتیجه٬ ما با شرایطی روبرو هستیم که تامین ارز برای ترکیه بسیار دشوار شده است.
ما قبلاً در حوزه‌های مختلف٬ با جذب سرمایه‌های خارجی٬ کار خود را پیش می‌بردیم٬ اما کرونا این امکان را از ما گرفت و البته اقتصاد کشورهای در حال توسعه به خودی خود مشکلات ساختاری فراوانی دارد که این نیز برای ما معضل شده و در حال حاضر به تامین ارز نیاز فوری داریم.
علاج کار در سوآپ مالی نیست
ظاهرا شما به مذاکرات مرتبط با سوآپ ارزی با کشورهایی که ذکر کردیم٬ چندان خوشبین نیستید. به باور شما٬ واقعاً نمی‌توان سوآپ ارزی را به عنوان یک راهکار جدی در نظر گرفت؟
ببینید! مسئولین سیاسی و اقتصادی ما در افکار عمومی و در بازار چنین تصوری ایجاد کرده‌اند که گویی حل مشکلات مرتبط با تأمین ارز با استفاده از سوآپ مالی و توافق با کشورهایی که شما ذکر کردید٬ یک راهکار است.
من فکر می‌کنم جا انداختن چنین تصوری نزد افکار عمومی و فعالان اقتصادی بازار و صنعت٬ یک اقدام کاملاً اشتباه و غلط است. نباید به چنین تصوراتی دامن زد. به این دلیل که دست یافتن به هرگونه توافق بین بانکی به منظور دست زدن به سوآپ مالی و ارزی بین بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف جهان٬ راهکار بلند مدت نیست.
برای نمونه٬ ما اطلاع داریم که بانک مرکزی آمریکا با بانک مرکزی چند کشور دیگر مبلغی در حدود 450 میلیارد دلار صورت مالی انجام داده است. اما به این نکته مهم و حساس توجه داشته باشیم که اولاً این سوآپ با ثروتمندانی همچون انگلیس٬ ژاپن و کره جنوبی بوده و دوم این که بسیاری از این مبالغ٬ یعنی در واقع 60 درصد این رقم٬ مربوط به سوآپ‌های کوتاه مدت یک هفته‌ای است و چنین چیزی نمی‌تواند مشکل ما در تامین منابع ارزی را حل کند.
ترکیه صرفاً یک سوآپ 10 میلیارد دلاری با قطر انجام داده که بعدها به 15 میلیارد دلار ارتقا یافت و توافق با بانک‌های مرکزی کشورهای غنی٬ دشوار است. بنابراین٬ نمی‌توان سوآپ را یک راهکار تلقی کرد.
واقعیتها را به درستی تحلیل نمیکنند
به باور شما اصلی‌ترین معضلات سیستم اقتصادی ترکیه کدامند؟ آیا مشکل ما فقط تامین ارز است؟
ببینید! می‌خواهند چنین نشان دهند که بزرگترین مشکل ما تامین دلار است. اما چنین نیست. افزایش نرخ دلار در کشور ما یک معلول است و علت اصلی آن سیاست‌های اقتصادی غلط در سالیان گذشته است که نتایج و پیامدهای آن بر روی هم تلنبار شده و باعث شده که ارزش واحد پول ملی ما یعنی لیره ترکیه پایین بیاید.
متاسفانه کسی به لیره اعتماد ندارد. در برخی حوزه‌ها سرمایه‌گذاری‌هایی به عمل آمده که واقعاً سود ده و مفید نبوده است٬ بیکاری افزایش یافته٬ میزان بدهی‌های خارجی ما بیشتر و بیشتر شده٬ مدیران عالی و مسئولان تصمیم‌گیری٬ اقتصاد کشور را به درستی تحلیل نمیکنند و همیشه می خواهند خطاها را بر گردن دیگران بیندازند.
آزادی بیان٬ توجه به حاکمیت حقوق و قانون و احترام به دموکراسی و آزادی شهروندان از مسائل مهمی است که در حوزه‌های اقتصادی و به ویژه جذب سرمایه گذاری خارجی اهمیت ویژه ای دارد.
اگر هر شهروند ترکیه صبح که از خواب برمی‌خیزد به دنبال آن می گردد که دولت به تازگی در روزنامه رسمی چه تصمیم اقتصادی جدیدی ابلاغ کرده٬ این یعنی نداشتن برنامه طولانی‌مدت و برخوردار نبودن از توان و دانش پیش‌بینی طولانی مدت.
اگر لیره در دست دارید٬ ارزش آن پایین می‌آید
چرا مالیات بر فروش ارز و طلا بیشتر شد؟
دلیل روشنی دارد. دولت٬ کاهش ارزش لیره ترکیه را به شکل غلط٬ به فعالیت 3 بانک خارجی ربط داد. اما چنین نیست. بعد٬ تصمیم گرفتند٬ مالیات خرید و فروش ارز و طلا را بالا ببرند تا مردم به سوی این چیزها نروند. اما نتیجه بخش نبوده است. چرا؟ به این خاطر که کسی به لیره اعتماد ندارد و زمانی که ثروت شما لیره باشد٬ مداوماً از ارزش آن کاسته می‌شود و مردم باز هم تمایل دارند دلار و طلا بخرند.
شمار ورشکسته‌ها بیشتر خواهد شد
به باور شما٬ کرونا چه بلایی بر سر اقتصاد ترکیه آورد؟
مشکلات بسیاری به وجود آمده و من پیش‌بینی می‌کنم که در آینده‌ای نزدیک در حوزه‌های مختلف اقتصادی ما٬ شمار ورشکسته‌ها بیشتر خواهد شد. چرا که مدیران و صاحبان شرکت‌ها و صنایع٬ با نداشتن نقدینگی و مشکلات بزرگی روبرو شده‌اند و جبران خسارات ناشی از کرونا برای ترکیه آسان نخواهد بود.
در حال حاضر٬ مهم‌ترین معضل اقتصادی ما بیکاری است. آمارهای رسمی حاکی از بیکاری 14 درصدی است. اما با احتساب بیکارشدگان دوران کرونا و کسانی که در آمارها نیامده٬ این رقم به 30 درصد تنه می‌زند.
ارتباط روشن اقتصاد و سیاست
به باور شما٬ ترکیه باید چه مدل اقتصادی جدیدی طراحی کند تا خود را از دام این معضلات برهاند؟
به باور من٬ پیش از طراحی مدل اقتصادی و الگوهای علمی جدید٬ باید به فکر پیوند و ارتباط مهم اقتصاد و سیاست باشیم.
این دموکراسی٬ حقوق٬ آزادی بیان و شرایط مطلوب زندگی شهروندی است که می‌تواند بر اقتصاد نیز تاثیر بگذارد. این مدل حکومتی و نحوه حکمرانی است که می‌تواند به اقتصاد نیز مجال تنفس بدهد یا راه نفس را ببندد. من فکر می‌کنم با مدل حکمرانی کنونی٬ نمی‌توانیم جلو برویم و برای گذار از مشکلات اقتصادی٬ بایدمشکلات سیاسی و حکمرانی حل شود و در حوزه‌های آموزش٬ حقوق و آزادی بیان٬ گام‌های جدی برداریم.
انتهای پیام/
