گزارش| اسرائیل در میانه مناقشات مصر و اتیوپی در احداث «سد النهضه» دنبال چیست؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ٬ دولت «اتیوپی» که از کهن‌ترین کشورهای مستقل در شاخ آفریقا به شمار می‌آید در سال 2011 تصمیم گرفت بر روی رود نیل در نزدیکی مرزهای این کشور با سودان سدی موسوم به «النهضه» یا «رنسانس» را بسازد؛ موضوعی که از همان ابتدا تبدیل به سوژه مناقشه میان این کشور با مصر شد.

آغاز مناقشات مصر و اتیوپی در نیل

آغاز این پروژه عظیم، باعث بروز تنش در روابط مصر، سودان و اتیوپی شد. البته کشور سودان به دلیل نزدیکی با سد و زیان آبی کمتر، مخالفت جدی با ساخت آن ندارد؛ چرا که امیدوار است با ساخت آن، بخشی از مشکلات انرژی خود را نیز حل کند. سودان که خود با کمبود برق مواجه است، بخشی از برق تولیدی این سد را دریافت خواهد کرد. تثبیت جریان نیل به سمت سودان نیز اجازه جلوگیری از وقوع سیل، مصرف آب بیشتر و افزایش تولیدات کشاورزی را می‌دهد.

اما اتیوپی نتوانست با مصر برای ساخت سد مذکور به توافق برسد و با وجود همه اختلافات و درگیری‌ها اقدام به ساخت آن کرد. در آن زمان وزارت آبیاری اتیوپی اعلام کرد که به توافق نرسیدن با مصر در این زمینه مانع ساخت سد نمی‌شود.

مصر اعلام کرده بود که از جزئیات ساخت این سد اطلاعی ندارد و با آن موافق نیست؛ اما مقامات اتیوپی گفتند که اولاً ساخت سد النهضه حتی یک دقیقه هم متوقف نمی‌شود و این موضع گیری ثابت اتیوپی است زیرا این حق اساسی ماست که از منابع آبی خود برای تولید انرژی و در جهت توسعه و از بین بردن فقر استفاده کنیم. دوم اتیوپی 150 سند از این سد و جزئیات ساخت و نقشه‌های آن را در اختیار مقام‌های مصری قرار داده است و اینکه آنها می‌گویند از جزئیات ساخت این سد اطلاع ندارند، درست نیست .

پیشرفت روند ساخت این سد تا اواخر 2019 حدود 70 درصد گزارش شده که در صورت تکمیل شدن می‌تواند بزرگترین سد برق آبی قاره آفریقا و هفتمین سد جهان باشد.

علت مخالفت مصر با احداث سد النهضه

علت اصلی درگیری مصر با اتیوپی بر سر ساختن این سد٬ به اهمیت رود نیل برای قاهره بازمی‌گردد و مصر معتقد است که این سد منجر به کاهش آب نیل خواهد شد و به همین دلیل سهم آن از آب این رود باید از 66 به 90 درصد افزایش یابد. اما مقامات اتیوپی هیچگاه این شرط مصر را قبول نکرده‌اند.

این رود به دلیل منابع آبی فراوان آن و با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور مصر، شاهرگ حیاتی این کشور به شمار می‌رود و از این رو، جایگاه ویژه‌ای در امنیت ملی مصر و نحوه تعامل این کشور با دیگر کشورهای همجوار رود نیل دارد.

گذشته از آن مصر معتقد است که با ساخته شدن این سد٬ هم قدرت هژمونی و برتری خود را در قاره آفریقا از دست می‌دهد و همچنین قدرت اقتصادی خود را با رقبای سرسخت جدید در خطری جدی می‌بیند.

بن بست مذاکرات قاهره و آدیس آبابا

در ماه مارس 2015 سه کشور مصر، سودان و اتیوپی بر سر احداث این سد در اتیوپی و نحوه بهره‌برداری عادلانه از آب رود نیل به توافق رسیده و موافقتنامه سه جانبه‌ای در این خصوص امضاء کردند. عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر پس از امضای توافقنامه، خطاب به مردم اتیوپی گفت: من با توسعه و رشد کشور شما همراهم و در کنار شما هستم؛ اما آگاه باشید که زندگی مردم مصر، تنها به آب رود نیل وابسته است.

اما سال گذشته نشستی در «خارطوم» پایتخت سودان با حضور مقامات مصر و اتیوپی و سودان و نیز یک تیم علمی و تحقیقاتی به منظور بررسی حواشی مربوط به ساخت سد و مناقشات بر سر آن برگزار شد که پس از آن «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر اعلام کرد که به علت اظهارات و شروط یکجانبه طرف اتیوپیایی این مذاکرات به نتیجه نرسید.

ردپای رژیم صهیونیستی در میان اختلافات مصر و اتیوپی

سوی دیگر روابط خوب و صمیمی رژیم صهیونیستی با اتیوپی و به رسمیت شناخته شدن این رژیم در این کشور و اقداماتی که «آدیس آبابا» برای عادی‌سازی روابط سایر کشورهای قاره آفریقا با صهیونیست‌ها انجام می‌دهد موجب شده تا اسرائیل نیز با ورود به این مناقشه٬ طرف اتیوپی را بگیرد. تل‌آویو حتی برای کمک به آدیس آبابا در ساخت این سد چندین مهندس را به اتیوپی اعزام کرد.

اما سوال مهمی که اکنون مطرح می شود این است که هدف رژیم صهیونیستی از کمک به اتیوپی برای ساخت این سد چیست؟

رژیم اسرائیل در گام نخست، کشور اتیوپی را به عنوان دروازه ورود به آفریقا برای خود حفظ می‌کند، سپس با آفرینش یک بحران دیگر در منطقه شمال آفریقا و به ویژه مصر، دستاویز دیگری برای ادامه حیات خود خواهد داشت و در نهایت با به هم ریختن اوضاع در مصر و تنش زایی در این کشور اجازه قدرت نمایی به این کشور عربی در صحرای سینا را نمی‌دهد.

آیا گزینه نظامی آخرین راه حل اختلافات است؟

اما مناقشات و درگیری‌های میان دو طرف در این زمینه طی دوره‌های اخیر تا حدی بالا گرفته که ممکن است به یک درگیری نظامی نیز بینجامد. پیش از این «محمد مرسی» رئیس‌جمهور وقت مصر اعلام کرده بود که نیل برای مردم مصر یک موهبت الهی است و اگر لازم باشد برای محافظت از آن به گزینه نظامی متوسل می‌شویم. مقامات اتیوپی نیز در واکنش به این اظهارات مرسی تأکید کردند که به هیچ وجه کار ساخت سد را متوقف نمی‌کنند.

البته با توجه به هزینه‌ها و خسارت‌های سنگینی که توسل به گزینه نظامی برای مصر در عرصه‌های مختلف خواهد داشت شاید این گزینه خیلی نزدیک نباشد اما در سایه اهمیت بالای رود نیل برای این کشور دور از انتظار هم نیست.

انتهای پیام/