مصاحبه| کاظمی قمی: عراقی‌ها حضور نظامی آمریکا را تحمل نخواهند کرد/ پیامد عدم خروج متوجه آمریکایی‌هاست
حسن کاظمی قمی سفیر سابق ایران در عراق درباره تحرکات آمریکا برای دور زدن مصوبه پارلمان مبنی بر خروج نظامیان این کشور از عراق هشدار داد و گفت: اگر آمریکایی‌ها بخواهند توجهی به منافع ملی عراقی‌ها نکنند با برخورد قهریه مقاومت و ملت عراق مواجه خواهند شد.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم ، روز پنجشنبه اولین دور از گفت‌وگوهای راهبردی عراق و آمریکا به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد که دو طرف فقط به صدور بیانیه مشترک بسنده کردند و سعی کردند که خواسته‌های خود را در حوزه‌های مختلف مطرح کنند. در واقع طرفین در دور اول به بیان تعاریف کلی از خواسته‌های خود پرداختند و این دور از گفتگوها خروجی خاصی نداشت و باید منتظر دور نمای این گفتگوها در نشست آینده بود.
درباره گفتگوهای راهبردی عراق و آمریکا و اینکه چرا آمریکایی‌ها دوباره به گفتگوی مجدد با عراقی‌ها روی آوردند و آینده این گفتگوها به کجا می‌انجامد و در صورت خروج نیروهای آمریکایی از عراق چه پیامدهایی در انتظار این کشور است با «حسن کاظمی قمی» سفیر اسبق ایران در بغداد مصاحبه‌ای انجام دادیم که متن کامل آن به شرح زیر است.
-آمریکایی‌ها در چارچوب توافقنامه 2008 به هیچ بندش متعهد نبودند و خیلی از جاها حاکمیت عراق چه در بعد هوا و زمین نقض کردند و اقدامات یکجانبه انجام دادند.
-آمریکایی‌ها با طرح موضوع گفتگوهای جدید به نوعی می‌خواهند که مصوبه پارلمان را اجرایی نکنند. آمریکایی‌ها بنا بر خروج نیروهای نظامیشان ندارند و سعی می‌کنند در قالب گفتگو و گفتمان و اینکه مذاکره کنیم، مصوبه پارلمان را به تاخیر بیاندازند.
-اینکه در یک فضایی بخواهند گفتگوهایی بکنند و توافقاتی را مبنا قرار بدهند توفیقاتی برای آمریکا ندارد ضمن اینکه در همین فضا امروز باید پارلمان عراق بر این گفتگوها نظارت خودش را داشته باشد و برخی از جریانات امروز در پارلمان دنبال این هستند که نظارت بر گفتگوها را داشته باشد.
-آمریکایی‌ها اگر به مصوبه پارلمان گردن ننهند این با مخالفت مردم، مقاومت و حتی مرجعیت مواجه خواهد شد. یعنی عراقی‌ها تحمل نخواهند کرد به اینکه آمریکایی‌ها بخواهند یک حضور غیرقانونی داشته باشند و به هر شیوه‌ای متوصل خواهند شد.
-در حقیقت حضور آمریکایی‌ها امنیت به عراق ندادو مقاومت مشروع هم در برابر اشغالگر ایجاد کرد در نتیجه عراقی‌ها می‌دانند تا زمانی که حضور نظامی آمریکا در عراق باشد این مداخله‌گری‌ها و دخالت‌ها هست.
-آمریکا حضورش در عراق می‌تواند برای جمهوری اسلامی مُضر باشد و از نگاه آمریکایی‌ها حضورشان برای ایجاد یک امنیت پایدار برای اسرائیل است.
- آمریکایی در بیانیه مشترک به بحث انتخابات آزاد در عراق اشاره می‌کنند که به نوعی مداخله‌گری است.
-آمریکایی‌ها در چارچوب این گفتگوها به دنبال تحمیل اراده‌شان و وقت کشی برای خروج نیروهای نظامیشان و تثبیت حضورشان حداقل تا انتخابات آینده این کشور هستند.
- اگر آمریکایی‌ها بخواهند توجهی به منافع ملی عراقی‌ها نکنند حتما با چالش عراقی‌ها و با برخورد قهریه مواجه خواهند شد چون مسئله خروج اینها خواسته همه عراقی هاست.
- تصمیم عراق بر خروج نظامی‌های آمریکاست و اگر آمریکا نخواهد به مصوبه پارلمان گردن بگذارد عراقی‌ها به هر شیوه‌ای که لازم باشد متوسل می شوند و پیامد آنها برعهده خود آمریکایی‌هاست.
متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
تسنیم: به عنوان اولین سوال بفرمائید که اصلا چه لزومی دارد که آمریکایی‌ها با اینکه توافقنامه راهبردی با عراقی‌ها امضا کرده‌اند دوباره به گفتگوی مجدد با عراقی‌ها روی بیاورند و چرا این گفتگوها در دوره دولت «عادل عبدالمهدی» برگزار نشد؟
کاظمی قمی: این موضوعی است که برخی از رهبران سیاسی عراق هم در باب چرایی این دور جدید گفتگوهای راهبردی میان آمریکا و عراق را مطرح می‌کنند که در حالیکه یک توافقنامه همکاری‌های راهبردی درسال 2008 بین دو کشور امضا شد با ملاحظاتی که عراقی‌ها اعمال کردند بر آن پیش نویسی که آمریکایی‌ها داده بودند که آن پیش نویس هم اصلاً به مصلحت، امنیت و حاکمیت ملی عراق نبود اما خوب عراقی‌ها مقاومت کردند متنی که تهیه شد خیلی از اشکالات آن در سال 2008 گرفته شد و بر مبنای همان خروج نیروهای نظامی آمریکا شروع شد.
برخی از رهبران سیاسی امروز این را مطرح می‌کنند که نیازی به گفتگوهای جدید نیست بلکه آن چه که مهم است این است که باید همان توافقات را اجرایی کنیم و در چارچوب آن توافقات گامهای عملی را باید برداریم.
نکته دوم یکی از مطالبه‌هایی که امروز در عراق مطرح هست که این مطالبه را چه پارلمان عراق، مرجعیت، چه مردم، گروه‌های سیاسی و گروه‌های مقاومت دارند و آن اجرای مصوبه پارلمان مبنی بر خروج نیروهای نظامی آمریکاست. امروز عراقی‌ها اعلام کردند که خودشان قادر به تامین امنیت و قادر به مبارزه با تروریست هستند و امروز عراقی‌ها در جبهه مبارزه با تروریسم در مقایسه با بسیاری از کشورها سرآمد هستند چون در طی این 16 و 17 سال با تروریست و اشغالگری مبارزه کردند و امروز خوب می‌توانند مبارزه کنند و تهدید داعش که تهدید خیلی سهمگینی بود دولت با کمک حشدشعبی و همکاری جمهوری اسلامی و نیروهای مقاومت موفق شد بر این دشمن شومی که در طرح آمریکا هم بود، غلبه پیدا کند.
در نتیجه امروز قاطبه عراق بر خروج نیروهای نظامی آمریکا تأکید دارد و شما هم این را دیدید که در دوره نخست وزیری دکتر عبدالمهدی برنامه‌ای که به شورای امنیت سازمان ملل داد براین نکته تاکید کرد که نیازی به حضور نیروهای نظامی بین المللی برای مبارزه با تروریسم نیست چرا که خود دولت عراق امروز توانمند هست که با تروریست مبارزه کند و امنیت عراق را تامین کند. براین مبنا و براساس مصوبه پارلمان عراق نیروهای نظامی آمریکای باید خاک عراق را ترک می‌کردند. چون دولت آقای دکتر عادل المهدی اصطلاحا گفته می‌شود پیشبرد امور و تصریف الاعمال و آنچه که در برخی خطابه های مرجعیت هم بود که این کار در دولت جدید و پارلمان جدید و چون دولت پیشبرد امور هم بود طبیعتا این به تاخیر افتاد اما درخواست دکتر عادل المهدی از شورای امنیت سازمان ملل و خروج نیروهای خارجی آمریکایی و متحدین آمریکا تاکید داشت و ایشان نامه رسمی داد. نکته ای که وجود دارد این است که آیا ضرورتی بر چنین گفتگوهایی هست یا نیست؟
تسنیم: برخی تحلیلگران درباره چرایی روی آوردن آمریکایی به دور جدید از گفت‌وگوها با عراقی ها بر این باورند که آمریکا قدرت تاثیرگذاری و نفوذ قبلی خود را در عراق را دست داده است و با هدف ایجاد توازن در عراق دست به این اقدام زده است تحلیل شما در این باره چیست؟
کاظمی قمی: می‌خواهیم بگوییم خاستگاه این گفتگوها بیشتر آیا خاستگاه عراقی است یا آمریکایی . دولت عراق به طور طبیعی به غیر از رژیم اشغالگر قدس که رژیم نامشروعی هست با همه کشورها برای روابط حسنه برپایه منافع و مصالح و علایق مشترک تمایل دارد و فرق نمی‌کند آمریکا یا جمهوری اسلامی باشد. طبیعتا دور و نزدیک دارد هیچ کشوری همانند ایران و عراق از لحاظ منافع و علایق مشترکات ندارند. دولت عراق خواهان این روابط هست همانطور که با دنیا غیر از رژیم اشغالگر قدس دارد و از این منظر اگر آمریکایی‌ها بخواهند نسبت به مصالح و منافع مردم عراق پایبند باشند دولت عراق هم می‌خواهد روابطی داشته باشد اما این یک رابطه ویژه استثنایی نیست و آمریکا مثل کشورهای دیگر است در نتیجه این توافقنامه راهبردی در سال 2008 در حقیقت چارچوب همکاری‌های راهبردی را تعریف کرد. عراقی‌ها به آن پایبند بودند و عمل کردند و عراقی‌ها نیازی به توافقنامه جدید ندارند.
تسنیم: آمریکایی‌ها در رسانه‌ها و در موضع گیری‌های خود طوری وانمود می‌کنند که این عراقی‌ها هستند که بیشتر به این گفتگو نیاز دارند در صورتی که این کشور برای تداوم حضور نظامی خود بیشتر به این گفتگوها نیازمند است نظر شما در این باره چیست؟
کاظمی قمی: اما از نگاه آمریکایی‌ها، آنها نیازمند این گفتگوها هستند و باید اول این را روشن کنیم. اینگونه نیست که آمریکایی‌ها ژستی بگیرند که در چارچوب کمک و حمایت از مردم عراق و دولت عراق عمل می‌کنند. اصلا این نوع توافقات اینگونه نیست که به نفع دولت عراق و مردم عراق باشد و آمریکایی‌ها هم تجربه‌ای که تا الان نشان داده‌اند این است که سعی می‌کنند خواسته‌هایشان را از هر شکل ممکنی تامین کند یک جایی جنگ است یک جایی تحریم اقتصادی و یک جایی گفتگوهاست. در هر کدام از این راهکارها سعی می‌کند امتیازاتی بگیرد و نکته‌ای هم که هست این است که توافق می‌کنند و سندی را امضا می‌کنند به آن تعهدات عمل نمی‌کنند.
یعنی آمریکایی‌ها در چارچوب توافقنامه 2008 که این توافقنامه را راهبردی خواندند و بعدی از آن امنیتی است به هیچ بندش متعهد نبودند و خیلی از جاها حاکمیت عراق را چه در بعد هوا و زمین نقض کردند و اقدامات یکجانبه انجام دادند. فرض کنید همین سامانه پاتریوتی که در آنجا آوردند با دولت عراق مطرح نکردند. آن را آوردند در آنجا نصب کردند. دولت عراق موافق نبود و اطلاع نداشت و این کار را انجام دادند. یا بدتر از این در شرایط بحرانی آمریکایی‌ها متعهد بودند به اینکه در برابر تروریسم و در مواقعی که دولت عراق درخواست کمک کند، همکاری کند. داعشی که آمریکا درست کرده بود و با کمک متحدینش داعش را به جان مردم انداخت و فجایع سهمگین انسانی، بشری و تمدنی را ایجاد کرد.
دولت عراق در چارچوب همان توافق با آمریکای‌ها، خواست که شما به تعهداتتان در مسائل تسلیحاتی عمل کنید اما آمریکایی‌ها بهانه کردند مشکلات سیاسی هست و کمک نکردند به امید اینکه داعش می‌آید و پایتخت را می‌گیرد. جمهوری اسلامی آمد کمک کرد و وجهه آمریکایی‌ها در بین مردم تبدیل به یک وجهه تروریسم شد و بهانه اینکه ما با داعش بجنگیم یک ائتلاف بین‌المللی علیه داعش را شکل دادند که دروغین بود و به اسم مبارزه با داعش خواستند حضورشان را تثبیت کنند.
در این گفتگوهای جدید آمریکایی‌ها بیشتر به آن نیاز دارند. به دلایل مختلف نیاز دارند. یک دلیل این که در همین بیانیه‌ای که آمریکایی‌ها مشترکا روز جمعه راجع به خروج نیروهای نظامی منتشر کردند گفتند که قرار است گفتگو کنیم و یک جدول زمانی را مشخص کنیم. این مغایر با مصوبه پارلمان عراق است و بحث گفتگو نیست و در زمان نخست وزیری دکتر عادل عبدالمهدی قرار بود جدول زمانی برای خروج را تعریف کنند. الان باید یک تیم فنی جدول زمانی برای خروج را تدوین کند و بحث گفتگو ندارد. یا راجع به اینکه این پایگاه نظامی چند تا باشد و بحث خروج است.
در نتیجه با طرح موضوع گفتگوهای جدید، آمریکایی‌ها به نوعی می‌خواهند که این مصوبه پارلمان را اجرایی نکنند. وقتی که شما نگاه به رفتار آمریکایی‌ها در کشور سوریه هم می‌کنید آمریکایی‌ها در سوریه برخی مناطق این کشور را اشغال کردند و حضورشان یک حضور غیرقانونی است و در شرق فرات حضور آمریکا یک حضور غیرقانونی است و در منطقه تنف و مرز مشترک عراق و سوریه یک حضور غیرقانونی است و سعی می‌کنند که مرزها را کنترل کنند یعنی روابط سوریه و عراق که دو دولت مشروع هستند را قطع کنند و سعی می‌کنند در مسائل داخلی سوریه هم دخالت کنند.
در آنجا می‌بینید که هیچ علائمی از اینکه نیروهای نظامی‌اش را خارج کند دیده نمی‌شود و نکته جالب این است عمده تروریسمی که از سوریه به عراق می‌آید در همان مناطقی است که دست آمریکایی‌ها است. طبیعتا وقتی در آنجا حضور نیروهای نظامی وجود دارد چطور می‌شود که در عراق نیروهای نظامی‌اش را خارج کند و نشان می‌دهد کهآمریکایی‌ها بنا بر خروج نیروهای نظامیشان ندارند و سعی می‌کنند در قالب گفتگو و گفتمان و اینکه مذاکره کنیم مصوبه پارلمان را به تاخیر بیاندازند و اجرایی نکنند.
تسنیم: با اینکه مصوبه پارلمان عراق الزام آور است و بر لزوم خروج نظامیان آمریکایی تاکید دارد برخی تلاش دارند که این طور القاء کنند که مصوبه پارلمان مصوبه‌ای غیرالزام‌آور بوده است تا بتوانند در آینده آن را دور بزنند و نادیده بگیرند دیدگاه شما در این باره چیست؟
کاظمی قمی: مسئله خروج نیروهای نظامی است و به دولت ابلاغ شده است. اینکه دولت باید این را اجرایی کند. اولا باید به این نکته اشاره کنم که الان همه عراقی‌ها از مرجعیت، مردم، گروه‌ها و خود پارلمان و مقاومت اصرار بر اجرای این مصوبه دارند و مصوبه پارلمان را یک مصوبه الزام آور می‌دانند. آنچه که رفتار آمریکا نشان می‌دهد این است که آمریکایی‌ها دنبال خروج نیستند و وقتی نیروهایشان در سوریه حضور دارند و به دنبال کنترل مرزهای مشترک دو کشور هستند و دلیلش مختلف است. چطور می توانند از عراق خارج شوند و اینها بازی می‌کنند و دنبال این هستند که به یک نوعی مصوبه را نادیده بگیرند.
نکته ای که قابل توجه است این است آمریکایی‌ها اگر به مصوبه پارلمان گردن ننهند با مخالفت مردم، مقاومت و حتی مرجعیت مواجه خواهد شد. یعنی عراقی‌ها تحمل نخواهند کرد به اینکه آمریکایی‌ها بخواهند یک حضور غیرقانونی داشته باشند و به هر شیوه‌ای متوصل خواهند شد برای اینکه مصوبه پارلمان عراق را اجرایی کنند. این بهانه‌ای است که آمریکایی‌ها مطرح کردند. نکته دوم این است که از نگاه عراق به طور واقعی با کارنامه بدی که آمریکایی‌ها در صحنه عراق از 2003 به این طرف داشته‌اند و حتی رفتاری که از آمریکا در دوره صدام دیدند. آنها به عینه دیدند که آمریکایی‌ها بودند که از صدام حمایت کردند و آن کشتارهایی که صورت گرفت. در جنگ تحمیلی هم همین بود و با اطلاعات آمریکا و حمایت‌های آمریکا بود. مردم فراموش نکردند اگر جنایاتی که صدام انجام داد در برابر سکوتی است که آمریکایی‌ها از 2003 تا امروز داشتند.
آن چیزی که عراقی‌ها از آمریکایی‌ها دیدند این بود که کشور را اشغال کرد دخالت کرد. آمریکایی‌ها سعی شان این بود انتخابات برگزار نشود و قانون اساسی را تحمیل کنند و جریان تروریسم را ایجاد کردند و بی توجهی به هنجارهای فرهنگی و اجتماعی انجام دادند. بعد داعش را درست کردند و به دنبال ایجاد شکاف‌های اجتماعی و سیاسی بودند تحت عنوان شیعه و سنی. این کار را با کمک متحدینش انجام دادند. سعی کردند که حضور نظامیشان را دائمی کنند و ارتش را آمریکایی کنند سعی کردند مدیریت روابط خارجی عراق را در اختیار بگیرند آنچه که در کارنامه آمریکایی‌ها در عراق هست از نگاه عراقی‌ها آمریکایی‌ها عامل بی‌ثباتی هستند. عامل ناامنی هستند و مداخله گر هستند. همین الان هم مداخله می‌کنند و در بانک مرکزی عراق می‌بینید که تیم بانکی آمریکایی‌ها هست و مانع از روابط بانکی می شوند و دخالت می‌کنند و در موضوعات دیگر هم به همین صورت است.
از نگاه عراقی‌ها اینها عامل بی‌ثباتی و ناامنی هستند. در حقیقت حضور آمریکایی‌ها امنیت به عراق نداد الا اینکه در سوی دیگر باعث ایجاد مقاومت مشروع در برابر اشغالگری شد. در نتیجه عراقی‌ها می‌دانند تا زمانی که حضور نظامی آمریکا در عراق باشد این مداخله‌گری‌ها و دخالت‌ها پابرجاست. از نگاه عراقی‌ها، این حضور نظامی برای دخالت در داخل حاکمیت و سیاست عراق است و از طرف دیگر برای تعدی به کشورهای همسایه است. آمریکا حضورش در آنجا می‌تواند برای جمهوری اسلامی مضر باشد و از نگاه آمریکایی‌ها حضورشان برای ایجاد یک امنیت پایدار برای اسرائیل است.
تسنیم: با توجه به سخنان شما آمریکا با انجام این گفتگوها و ادامه حضور در عراق چند هدف عمده را دنبال می‌کند آیا می‌توان از این اهداف به عنوان اهداف کوتاه مدت و بلندمدت تعبیر کرد؟
کاظمی قمی: بله چند هدف دارد. با حضور نظامی‌اش و مطرح کردن بحث گفتگوها برای این است که حضور نظامی‌اش را نگاه دارد آن هم به بهانه این که مشغول مذاکره است. حداقل این است که این مذاکرات تا انتخابات آمریکا ادامه پیدا می‌کند و قصدی برای خارج کردن آن ندارد. دوم اینکه برای آمریکایی‌ها که چنین شرایطی در عراق و منطقه ایجاد کردند این که گفته شود بنا به مصوبه پارلمان عراق نیروهای نظامی آن باید خارج شوند به معنی شکسته شدن ابهت آمریکا است.در عملیات روانی تلاش دارند اینگونه نشان دهند که این خواسته جمهوری اسلامی بود درحالی که خواسته مردم عراق است.
البته جمهوری اسلامی با هرنوع اشغالگری از ابتدا مخالف بود. اما این خواسته خود مردم است و حضور آمریکایی‌ها هم به نفع مردم عراق نبوده است. از نگاه آمریکایی‌ها که در عراق باشند امنیت اسرائیل پایدار می‌شود ولی برای کشورهای مستقل مثل جمهوری اسلامی می‌تواند ایجاد مزاحمت کند و می‌توانند در امور داخلی عراق دخالت کنند. در مدیریت روابط خارجی، آمریکایی‌ها نگاهشان به عراق اینگونه است و گفتگوها را در همین چارچوب می‌خواهند.این خاستگاه آمریکاست نه خاستگاه دولت عراق.
تسنیم: تحلیل و ارزیابی جنابعالی درباره بیانیه مشترکی که در پایان اولین دور نشست گفتگوهای راهبردی صادر شده چیست؟
کاظمی قمی: پس در این بیانیه مشترک آن چیزی که دیده می‌شود به این موضوع خروج نیروهای نظامی پرداخته است که مغایر با مصوبه پارلمان است. این بیانیه همچنین در حوزه سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی است. آمریکایی‌ها می‌گویند در اقتصاد موضوعی به نام انرژی هست. یکی از مسائلی که وجود دارد این است که مثلا در این بیانیه بگویند که سرمایه گذاری آمریکایی وارد حوزه انرژی عراق می‌شود. امروز یکی از نیازهای واقعی عراق برق است که ایران یک بخشی را تامین می‌کند. گفتگو در این باره مشکوک است.
از منظر یک کارشناس می‌گویم، نقدی بر عملکرد دولت عراق نمی‌خواهم بکنم به عنوان یک کارشناس حسب تجاربی که در عراق دیدیم، می گویم. آمریکایی‌ها الان در این برقی که به عراق صادر می‌شود و جزو نیازهای حیاتی عراق است، کارشکنی می‌کنند. حتی در پول آن مانع تراشی می‌کنند. می‌خواهم بگویم حرفهای غیرواقعی می‌زنند. به محض اینکه عراق اشغال شد آمریکایی‌ها در حوزه برق اولین قراردادی که با عراق بستند این بود که 54 توربین جی ای آمریکایی را به عراق بیاورند و نیروگاه بسازند. چرا آمریکایی‌ها نیاوردند.
آمریکایی‌ها در چارچوب آن توافق به عراقی‌ها تحمیل کردند که وقتی توربین می‌آوریم نباید نیروگاه‌هایی بسازید که سازنده آن ایرانی، سوری و کره شمالی باشد. درحالیکه نیروگاه‌هایی که ساخته شده عمدتا توسط شرکتهای ایرانی مپنا ساخته شده است. آمریکا این قراردادها را تحمیل کرد و عمل نکردند. آمریکایی‌ها نمی خواهند عراق به سمت ثبات و شکوفایی استقلال برود چون اگر کشور با ثبات و امن باشد، دلیلی ندارد آمریکایی در آنجا حضور داشته باشد.
اصلا پیدایش تشکل‌های تکفیری مثل داعش به خاطر این بود که آمریکا نگذاشت در عراق یک ارتش حرفهای و ملی شکل بگیرد همانطور که در افغانستان نگذاشت و وقتی ارتش حرفهای و ملی شکل بگیرد، نیازی ندارد آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم بخواهد خودش را به کشور تحمیل کند. در نتیجه در این گفتگوها مثلا در حوزه اقتصاد و انرژی نفت در اختیار آمریکایی‌ها بود و صندوقی که پول نفت می‌ریختند دست آمریکایی بود. آمریکایی‌ها از ناحیه این صندوق، دولت عراق را تهدید می‌کنند که اگر دولت عراق در برخی از خواسته‌هایشان تمکین نکند از طریق این صندوق فشار را اعمال می‌کنند.
در حوزه سیاسی هم همین است. موضوع حقوق بشر را در این بیانیه مطرح می‌کنند یا انتخابات آزاد و عادلانه را. این نوعی مداخله‌گری است عراق نیازی ندارد به این نوع مداخله و تجربه دموکراسی اش جوان است اما در مقایسه با کشورهای عربی و همسایه غیر از جمهوری اسلامی و سوریه می‌بینید که در یک عمر کوتاه توانسته چندین انتخابات برگزار کند. این کشور صاحب قانون اساسی است و دموکراسی را رعایت می‌کند.
وقتی می‌گوید می‌خواهیم مستشاران پولی بانکی را بیاوریم که عراق از حمایت‌های بین المللی برخوردار باشد، در حقیقت این مستشاران بانکی که در بانک مرکزی عراق هستند در حوزه پولی این کشور دخالت می‌کنند و فشار روی بانکها می‌آورند. این نشان می‌دهد نمی‌خواهد به دولت عراق کمک کند بلکه می‌خواهد در چارچوب این بیانیه‌ها اهرم‌های مداخله‌گری‌اش را در عراق زیاد کنند. چیزی که آمریکایی‌ها می‌خواهند اما عراقی‌ها با نیت خیرخواهانه‌ای که خودشان دارند و با نیت اینکه می‌خواهند روابط داشته باشند.
تسنیم: نمی‌گویند مذاکرات؛ می‌گویند گفتگو
کاظمی قمی: گفتگو واژه بهتری است تا مذاکرات. اما نتیجه‌ای که می‌گیرند همین سند می‌شود. باز تاکید می‌کنم، آمریکایی‌ها به آن چیزی که تعهد می‌کند عمل نمی‌کنند. چون در 2008 باید عمل می‌کرد، بدان عمل نکرده است. توافقات فراوانی در میان بوده است و از این منظر آمریکایی‌ها بر پایه این گفتگوها به دنبال تحمیل اراده‌شان و وقتکشی برای خروج نیروهای نظامیشان و تثبیت حضورشان حداقل تا انتخابات آمریکاهستند. البته می‌خواهند بمانند که برای کشورهای همسایه مزاحمت ایجاد کنند و حتی بتوانند مداخله‌گری کنند و فکر می‌کنند به نفع اسرائیل است.
اما واقعیت این است عراق شرایطش به گونه‌ای است که اگر آمریکایی‌ها بخواهند توجهی به منافع ملی عراقی‌ها نکنند حتما با چالش عراقی‌ها و با برخورد قهریه مواجه خواهند شد. چون مسئله خروج اینها خواسته همه عراقی‌هاست و بعضی از عراقی‌ها روی شیوه خروج بحث دارند. اصل خروج را محل بحث نیست. بسیاری از طرف‌ها قاطع می‌گویند که مصوبه (پارلمان) است.
تسنیم: قرار بود نیروهای آمریکایی طی یک جدول زمان بندی مشخص و به تدریج از عراق خارج شوند ولی در این بیانیه اصلا به مصوبه پارلمان برای خروج و نیز جدول زمان بندی اشاره ای نشده در مقابل بر کاهش این نیروها طی ماههای آینده تاکید کردند و حتی مشخص نکردند در چه پروسه زمانی این نیروها کاهش پیدا می‌کنند ، نظر شما در این باره چیست؟
کاظمی قمی: آمریکایی‌ها وقتی در این بیانیه از کلمه کاهش استفاده می‌کنند در این کلام یک نکته ظریفی نهفته است. وقتی شما به آمریکا می‌گویید کاهش تفسیرش این است می‌گوید ما در چارچوب همکاری‌های امنیتی مورد علاقه دو کشور می‌خواهیم توافقاتی بکنیم. به آموزش کمک کنیم. وقتی می‌گوییم کاهش یعنی بخشی از نیروهای ما در این بخش به کار گرفته می شوند. اما این موضوع ربطی به مصوبه پارلمان عراق ندارد و پارلمان گفته باید خارج شوید. اگر دولت عراق نیازی داشته باشد می‌تواند با هر دولتی بنشیند و موضوع همکاری‌های در زمینه آموزش در چارچوب یک همکاری دوجانبه را مطرح کند.
تسنیم: رسانه‌های عربی تلاش می‌کنند که خطر ایران را در صورت خروج نیروهای آمریکایی از عراق بزرگ جلوه دهند و طوری وانمود می‌کنند که در صورت خروج به زعم خودشان عراق به دست ایران می افتد؟
کاظمی قمی: در حوزه عربی این بحث جدیدی نیست. از ابتدای شکل‌گیری عراق جدید این دولت‌های موروثی و حکام ارتجاعی منطقه مسئله مداخله ایران را مطرح می‌کنند. این که ایران عراق را بلعید و با این دست واژه‌ها را مطرح می‌کردند و این را بهانه قرار می‌دادند برای حمایت از تروریسم. اما این واقعا یک بهانه است. آنچه که امروز نگرانی این حکام هست این است که چون اینها یک رژیم‌های فاقد گردش قدرت هستند، فاقد دموکراسی هستند، فاقد حقوق بشر هستند، لذا اگر یک عراقی شکل بگیرد که این دولت و نظامش مردمی باشد و ثبات و امنیت برقرار شود و گردش قدرت صورت بگیرد، خود این تاثیر در فضای سیاسی و اجتماعی آن کشورها می‌گذارد. مردم آن کشورها می‌گویند که عراق از چنگال دیکتاتور خارج شد قدرت دست مردم افتاد و همین را باید در کشور ما اعمال شود.
آنهایی که مدعی دموکراسی هستند می‌آیند متهم می‌کنند که ایران مداخله می‌کند و ما در مقابل این دخالت باید بایستیم در حالی که این بهانه است. نقشی که ایفا کردند، نقشی تخریبی بوده و حمایت از تروریست بوده است. یک زمانی خود اینها به اشغالگری آمریکا اعتراض می‌کردند و اینکه چرا صدام را از میان برداشت و اینها نگران خودشان بودند که شاید همین رویه ادامه پیدا کند.
تسنیم:در مورد موضع‌گیری جریان‌ها و گروه‌های سیاسی عراق به نظر می‌رسد کُردها چنین تمایلی ندارند اهل سنت هم همینطور هستند یعنی می‌گویند در صورت خروج آمریکا یک خلایی بوجود می‌آید و جریان‌های لائیک مثل نخست وزیرهای سابق حیدرالعبادی و علاوی از فحوای کلامشان برمی‌آید که تمایل چندانی ندارند که نظامیان آمریکایی از عراق خارج شوند؟
کاظمی قمی: در داخل عراق هم شما حتی شاهد مثلا مواضعی هستید که کردستان دارد. احزاب و گروه‌ها و حتی جریان دموکرات درباره این که آمریکا خارج شوند، مخالف هستند و روی شیوه خودش بحث دارد. الان می‌گویم روی شیوه خروج بحث است. می‌گویند مثلا خروج به صورت کاهش نیروها و خروج تدریجی باشد و مثلا یک دفعه‌ای انجام نشود. دلیل آنها این است که چون هنوز ما با تروریسم مواجه هستیم و خطر داعش هست.
خطر داعش را نگاه کنید همواره بهانه‌ای شده که خطر داعش وجود دارد. جغرافیای که داعش ظهور و بروز می‌کند که البته خیلی نیست، مناطقی است که آمریکای‌ها حضور دارند. در نتیجه این نظرات خیلی جدی نیست. جریان اهل سنت هم همینطور است. هیچ جریانی نمی‌گوید که آمریکا باید باشد و بلکه اظهار می‌کند که نگرانیم اگر برود امنیت به هم می‌خورد. درحالیکه این امر یک برآورد واقعی نیست. یعنی در هیچ صحنه‌ای نشان نداد که آمریکایی‌ها مدافع امنیت عراق باشند. صحنه مبارزه با داعش بگیرید و .. صحنه‌های دیگر.
تسنیم: به عنوان آخرین سوال فرض کنیم که گفتگوها ادامه پیدا کرد و آمریکای‌ها هم تصمیم بر ماندن در عراق گرفتند و خارج نشدندپیامدهای آن برای آمریکایی ها چه خواهد بود؟
کاظمی قمی: تصمیم عراق بر خروج نظامی‌های آمریکاست. برخی مسئله اخراج را مطرح می‌کنند. اگر آمریکا نخواهد به مصوبه پارلمان گردن بگذارد عراقی‌ها به هر شیوه‌ای که لازم باشد توسل پیدا می‌کنند و پیامد آنها برعهده خود آمریکایی‌هاست. معنی این امر این است که اگرچه آمریکایی‌ها سعی می‌کنند از ابزارهای مختلف از جمله تهدید و تحریم اقتصادی روی عراق کار کنند و اراده خودشان را تحمیل کنند، اما فکر می‌کنم عراقی‌ها شیوه‌های مختلفی برای خروج و اخراج به کار خواهند گرفت.
این قابل پیش بینی است که این کار انجام بشود. چون خارج از این تبلیغاتی که می‌شود، عموم مردم نسبت به آمریکایی‌ها تنفر دارند. رهبران عراق بی‌اعتماد هستند و اینکه در یک فضایی بخواهند گفتگوهایی بکنند و توافقاتی را مبنا قرار بدهند این امر توفیقاتی برای آمریکا ندارد. ضمن اینکه فکر می‌کنم که در همین فضا امروز باید پارلمان عراق براین گفتگوها نظارت خودش را داشته باشد. از این رو برخی از جریانات امروز در پارلمان دنبال این هستند که نظارت بر گفتگوها را داشته باشد.اما برخی هم باز تاکید دارند که اساس گفتگو ضرورتی ندارد و اجرای توافقات 2008 باید مبنا باشد.
گفتگو: حسن رستمی
انتهای پیام/
