میزگرد| بررسی ابعاد آتش‌سوزی در منابع طبیعی استان مرکزی؛ چرا ۳۹۹ هکتار از مراتع استان مرکزی در آتش سوخت؟ + فیلم
گروه استانها- در میزگرد تخصصی آتش در طبیعت در دفتر خبرگزاری تسنیم مرکزی تاکید شد: ۳۹۹ هکتار از مراتع و منابع طبیعی استان مرکزی در آتش سوخت که البته پنجشنبه و جمعه زمان اوج گرفتن آتش‌سوزی‌ها است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، آتش سوزی یکی از فجایع زیست محیطی است که هر از گاهی در یکی از مراتع دنیا رخ می دهد و وسعت زیادی از جنگل را باخاک یکسان می کند. کشور ایران هم از این امر مستثنی نیست و هر ساله چندین بار این رخداد را تجربه می کند.
سالیانه درکشور ما صدها مورد آتش سوزی در جنگلها و مراتع اتفاق می افتد و هزاران هکتار از درختان، درختچه‌ها و گیاهان را طعمه خود می سازد، البته حریق ها علاوه بر خسارات اقتصادی، آثار مخرب زیست محیطی را نیز به دنبال دارند.
در استان مرکزی از ابتدای امسال با توجه به وضعیت موجود شاهد وقوع حریق‌های بسیاری بوده‌ایم که باتوجه به اهمیت موضوع خبرگزاری تسنیم استان مرکزی در میزگردی با حضور "حمید غیاثی" مدیرکل مدیریت بحران استانداری مرکزی، "عبدالحسین محمدی" مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی، "مسعود آقازیارتی" مدیرعامل آتش‌نشانی اراک ابعاد مختلف آتش‌سوزی‌هایی که در استان به وقوع پیوسته و آمادگی برای مقابله با حریق را به بحث و بررسی گذاشته است که در زیر می‌آید:
وضعیت آتش‌سوزی‌ها و برنامه برای آمادگی مقابله با آنها چگونه است؟
مدیرکل مدیریت بحران استانداری مرکزی با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای مقابله با آتش‌سوزی در مراتع و غرق‌شدگی در سدها و بندهای آبی گفت: شورای هماهنگی مدیریت بحران یا ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ و بحران استان تشکیل شد و در این جلسه با توجه به دستور استاندار مرکزی موارد پیشگیری از آتش‌سوزی و غرق‌شدگی هم به دستگاه‌های ذیربط و هم به اعضای ستاد تاکید شد.
وی افزود: مکاتبات متعددی با فرمانداری‌ها درخصوص پیشگیری از آتش‌سوزی، هماهنگی، استفاده از سمن‌ها و مسئولان محلی و اطلاع‌رسانی به مردم از طریق کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی درون شهرستان و استان انجام شد که در پی آن اقداماتی درحال انجام است.
مدیرکل مدیریت بحران استان مرکزی تصریح کرد: تشکیل جلسه مدیریت بحران در شهرستان‌ها را داشتیم که برخی از شهرستان‌ها را با توجه به اولویت آنها که بیشترین آتش‌سوزی را در سنوات گذشته داشتند بنده شخصا در جلسات حضور یافته‌ام.
غیاثی بیان کرد: 6 شهرستان استان با توجه به وسعت و پوشش گیاهی که دارند در سنوات گذشته بیشترین آتش‌سوزی را داشته‌اند که در این شهرستان‌ها نسبت به انجام اقدامات مذکور بیشتر تاکید شده است.
وی ادامه داد: نامه‌ای را هم دادستان اراک به دفتر مدیریت بحران ارسال کرده که این نامه را هم با توجه به تاکیدات شخص دادستان و همچنین استاندار مرکزی به فرمانداران و دستگاه‌ها ارسال کرده‌ایم.
با توجه به خوب بودن پوشش گیاهی توسعه و شیوع حریق در سطح استان بسیار بالاست
مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به شروع آتش‌سوزی‌ها در سطح استان گفت: امسال با توجه به بارندگی‌هایی که در سطح استان مرکزی افزایش پیدا کرده و افزایش حدود 30 درصدی بارندگی نسبت به سال گذشته سبب شده که گونه‌های گیاهی یک ساله در سطح مراتع استان افزایش پیدا کند به طوری که مستعد هر نوع حریق و جرقه و توسعه آن هستند.
وی افزود: به دنبال برنامه‌ریزی که امسال داشتیم از سال 90 تا 98 کل حریق‌هایی را که در سطح پلاک‌های مختلف و در روستاهای مختلف اتفاق افتاده بود بررسی و مراتع بحرانی و نیمه‌بحرانی را مشخص کردیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی تصریح کرد: براساس این آمار 6 شهرستان استان شامل اراک، شازند، خنداب، ساوه، تفرش و خمین در رده بحرانی قرار گرفتند و مابقی شهرستان‌ها هم در وضعیت نیمه‌بحرانی قرار داشتند که اولویت ما ابتدا مناطق بحرانی و بعد نیمه‌بحرانی است.
محمدی بیان کرد: برای هر یک از این مناطق برنامه‌ریزی خاصی انجام شد و در مناطق بحرانی با دهیاران هماهنگ کردیم، در شهرستان هم هماهنگی با همیاران طبیعت که باید کمک می‌کردند و با دستگاه‌هایی که در این زمینه می‌توانند کمک کنند انجام شد، امسال از ظرفیت بسیج بیشتر استفاده می‌کنیم چون در راس سازمان و تفاهمی که با بسیج داشتند می‌توانند در بحث پایگاه‌هایی که در سطح روستاها داشتند کمک کنند.
وی ادامه داد: اما واقعیت این است که با توجه به خوب بودن پوشش گیاهی توسعه و شیوع حریق در سطح استان بسیار بالاست، حریق‌ها در مناطقی اتفاق می‌افتند که دسترسی به آنها بسیار سخت است، نیروهای آتش‌نشانی مراجعه می‌کنند اما محل حریق به گونه‌ای است که امکان رفتن خودروهای آتش‌نشانی تا آن محل وجود ندارد و این موضوع دغدغه منابع طبیعی بوده و تنها نیروی انسانی است که می‌تواند به مهار آتش کمک کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی عنوان کرد: علاه بر این در ارتفاعات سرعت وزش باد هم بیشتر بوده و سبب سرعت‌بخشی به آتش‌سوزی و توسعه آن می‌شود، خوشبختانه هنوز گونه‌های گیاهی استان خشک نشده‌اند.
در ساوه و زرندیه گونه‌ها به مرحله خشکی رسیده‌اند اما در شهرستان‌های دیگر هنوز این خشکی اتفاق نیفتاده و رفته رفته با خشک شدن کامل گونه‌ها آمار آتش‌سوزی‌ها هم افزایش می‌یابد.
محمدی افزود: در گذشته وسعت حریق‌هایی که اتفاق می‌افتاد کمتر بود اما اکنون به سبب پوشش گیاهی مطلوب وسعت مراتعی که در آتش می‌سوزد بیشتر است.
مدیرعامل آتش‌نشانی اراک با اشاره به وقوع اغلب آتش‌سوزی‌ها در نقاط صعب‌العبور گفت: با توجه به اینکه اکثر آتش‌سوزی‌ها در مناطق صعب‌العبور رخ می‌دهد که امکان رفتن خودروها به آن محل وجود ندارد و نیروی انسانی باید پیاده‌روی کند همانند سنوات گذشته با توجه به سوابقی که بود و با توجه به بارندگی مطلوب، امسال هم وقوع این آتش‌سوزی‌ها پیش‌بینی شده و برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است.
وی افزود: اما تجهیزات آتش‌نشانی اراک، تجهیزات شهری بوده و اکثرا برای اطفای حریق در محیط شهری و نهایتا بخش‌های صنعتی است به همین سبب نیاز بود که با توجه به ناکارآمد بودن خودروها در وقوع آتش‌سوزی‌های مناطق صعب‌العبور و نیاز بیشتر به نیروی انسانی یک سری آتش‌کوب تهیه شود که تهیه شد تا در مواقع وقوع حریق مورد استفاده قرار گیرد.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه آتش‌سوزی‌های منابع طبیعی متفاوت از آتش‌سوزی‌های شهری است نیاز به یک سری آموزش‌ها هم بود که آموزش‌های لازم هم ارائه شد، وقتی آتش‌سوزی در مراتع اتفاق می‌افتد در سطح وسیع و هکتاری است که اگر نیرو علم لازم را نداشته و آموزش‌های لازم را ندیده باشد تلاش وی بیهوده بوده و دچار خستگی مفرط می‌شود.
آقازیارتی با اشاره به منشا آتش‌سوزی‌ها بیان کرد: منشا آتش‌سوزی‌ها را در چند بعد می‌توان دید، برای یک سری از آتش‌سوزی‌ها از قبل برنامه‌ریزی‌هایی برای پیشگیری انجام می‌شود و موارد عمدی دو نوع بوده یک سری از روی غرض‌ورزی که خوشبختانه خیلی از این موارد نداشته‌ایم یک سری از حریق‌ها هم در اثر آتش روشن کردن افراد و خارج شدن کنترل آن از دست این افراد است.
وی ادامه داد: علی‌رغم هشدارهای مکرر کشاورزانی هم هستند که نسبت به آتش زدن جای محصولات خود اقدام می‌کنند که سبب حریق می‌شوندو لازم است اقدامات لازم در پیشگیری از این موضوع انجام شود، با وجود اینکه اقدامات مختلفی انجام شده اما متاسفانه باز هم شاهد آتش‌سوزی‌های عمدی البته برای تفریح و نه از روی غرض‌ورزی هستیم.
چه اقدامات پیشگیرانه و فرهنگ‌سازی برای جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی انجام شده است؟
مدیرکل مدیریت بحران استان مرکزی با اشاره به اقدامات پیشگیرانه گفت: درمجموع اطلاع‌رسانی‌ها انجام و تذکرات لازم داده شده، از مردم هم تقاضا شد که با توجه به کاهش التهابات ناشی از کرونا اگر در تفرجگاه‌ها یا مراتع حضور پیدا کردند بحث ایمن‌سازی را در صورت روشن کردن آتش برای غذا و یا غیره مورد توجه قرار دهند و نسبت به خاموش کردن آتش بعد از استفاده از آن و مراقبت از کودکان در اطراف بندها و سدها توجه ویژه داشته باشند.
غیاثی افزود: این مباحث از طریق مدیریت بحران، فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها عنوان می‌شود ضمن اینکه مقرر شد که دهیاران و شرکت سهامی آب منطقه‌ای، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی هم سدها و بندهای خاکی را مجدد بررسی کنند و اگر در مواردی تابلو شنا ممنوع وجود ندارد آن را نصب کنند و یا اگر مخدوش شده نسبت به احیای آن اقدام کنند.
وی تصریح کرد: همچنین از طریق جهاد کشاورزی تقاضا شده که با ایجاد آتش‌بُر بین مزارع و جنگلها فاصله ایجاد شود، از طرق مروجان جهاد شهرستان‌ها از کشاورزان تقاضا شده که بحث آتش زدن پسماند کشاورزی و کاه و کُلش باقی مانده از محصولات کشاورزی را آتش نزنند ضمن اینکه این بحث موانع قانونی هم دارد و ممنوع است.
مدیرکل مدیریت بحران استان مرکزی بیان کرد: همچنین تقاضا شده که کشاورزان بین مزارع و مرتع با شخم زدن آتش‌بُر ایجاد کنند که این فاصله سبب جلوگیری از توسعه آتش از مزرعه به مرتع یا برعکس شود.
پیچیدگی‌های خاصی در آتش‌سوزی‌های مراتع استان مرکزی وجود دارد
مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به اقدامات برای پیشگیری از وقوع حریق گفت: امسال در شبکه‌های مجازی بحث تبلیغ و هشدار را داشتیم، طبق بررسی‌هایی که انجام شد آمار وقوع حریق در تعطیلی پایان هفته بالا می‌رود و نشان می‌دهد که افرادی که برای تفریح به مراتع و جنگلها می‌روند مسبب آتش‌سوزی بوده‌اند که برخی عمدا و برخی سهوا بوده است.
وی بیان کرد: موارد عمدی را دستگاه قضایی باید تشخیص بدهد و ما در این زمینه نمی‌توانیم اظهار نظر یا اثبات کنیم و تنها کار معرفی به دستگاه قضا را انجام می‌دهیم.
محمدی ادامه داد: در بحث تجهیزات به استاندار مرکزی نامه ارسال کرده‌ایم مبنی بر اینکه مصوب شد 500 میلیون تومان تجهیزات انفرادی تهیه کنیم.
وی عنوان کرد: در بحث حریق نیاز به پهپادی داریم که نیروی انسانی خود را رصد کنیم واقعا در چنین مواقعی نیروهای منابع طبیعی یک ساعت یا بیشتر در مسیر هستند که بسیار سنگین است و این پهپاد سبب می‌شود که بتوانیم مسیریابی کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی افزود: یکی از ضرورت‌ها تجهیزات انفرادی است که باید مهیا باشد، وقوع حریق به قدری با سرعت انجام می‌شود که باید همه جوانب را درنظر بگیریم حتی خودروها را به گونه‌ای پارک کنیم که حریق اطراف آن را احاطه نکند.
محمدی تصریح کرد: پیچیدگی‌های خاصی در آتش‌سوزی‌ها وجود دارد و نیاز به همکاری کل مجموعه استان است.
مدیرعامل سازمان اتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک با اشاره به استفاده از ظرفیت‌های مردمی گفت: برای استفاده از ظرفیت مردمی با تشکل‌ها جلسه‌ای را برگزار کردیم، این گروه‌ها نیاز به تجهیز دارند، از سویی با توجه به اینکه کار آتش‌نشانی در حوزه شهری است در خارج از محدوده شهری خیلی نمی‌تواند هزینه کند، همچنین با توجه به اینکه این افراد داوطلب هستند خیلی نمی‌توان به آنها فشار اعمال کرد و یا اینکه گرچه خود داوطلب هستند اما توان لازم را ندارند.
آقازیارتی افزود: اگر بخواهیم وظیفه‌ای به موضوع جلوگیری از پیش‌روی آتش‌سوزی‌ها و مهار آنها نگاه کنیم، مهار آتش وظیفه آتش‌نشانی شهری نیست و آتش‌نشانی طبق قانون در حوزه شهری باید فعالیت کند، امکانات و تجهیزات این مجموعه از مردم شهر تهیه می‌شود و خدمات هم باید به مردم این محدوده برگردد اما این موضوع به گونه‌ای است که نیاز به عزم جدی دارد و در مواقعی که می‌توانیم یاری‌رسان باشیم چرا کمک نکنیم؟
وضعیت و آمارهای وقوع حریق در مراتع استان مرکزی چگونه است؟
مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به آتش‌سوزی‌های امسال گفت: تاکنون 27 مورد حریق به مساحت 399 هکتار در شهرستان‌های استان اتفاق افتاده که اکثر آنها اطراف شهرها اتفاق بوده است، یک‌هزار و 800 مرتع در سطح استان داریم که دامداران و روستاییان از آنها استفاده می‌کنند و مراقب هستند و اکثر حریق‌ها در مراتع اطراف شهر و روستا بوده و ناشی از رفتن خانواده‌ها برای تفریح در این مناطق است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی ادامه داد: آمارها نشان می‌دهد که اغلب پایان هفته و در نزدیکی شهرها و روستاها این حریق‌ها اتفاق می‌افتد.
مدیرعامل آتش‌نشانی اراک با اشاره به عملیات‌های آتش‌نشانی گفت: برای آتش‌نشانی در بحث حریق 3 سرفصل تعریف شده که شامل باغات، مزرعه و خرمن و فضای سبز و مراتع می‌شود.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک بیان کرد: در بحث باغات در 3 ماهه ابتدای سال گذشته 22 مورد عملیات داشتیم اما امسال تاکنون 29 مورد، در بحث مزرعه و خرمن سال گذشته 6 مورد عملیات داشتیم امسال 13 مورد و در بحث فضای سبز و مراتع هم در سه ماهه نخست سال گذشته 173 مورد عملیات داشتیم که امسال تاکنون 242 مورد عملیات انجام شده است.
آقازیارتی ادامه داد: طبق آمار به طور میانگین حداقل روزانه 12 تا 13 مورد آتش‌سوزی فضای سبز و مراتع را داریم که در وسعت‌های مختلف هستند.
وی عنوان کرد: بیشترین حریق‌ها از ابتدای خردادماه آغاز شده که در خردادماه در بحث باغات 22 مورد را سال گذشته داشتیم که امسال 24 مورد بوده است.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری افزود: در بخش مزرعه و خرمن هم سال گذشته 4 مورد عملیات را داشتیم که امسال 13 مورد بوده است، در بخش فضای سبز و مراتع سال گذشته 168 مورد و امسال 228 مورد عملیات را در خردادماه داشته‌ایم.
وضعیت تجهیزات در بحث مقابله با حریق در استان مرکزی چگونه است؟
مدیرکل مدیریت بحران استانداری مرکزی با اشاره به آماده باش دستگاه‌های متولی گفت: به دستگاه‌هایی هم که خود فضاهای وسیع دارند و در آنها علوفه و مواد آتش‌زا وجود دارد گفته شده که پیش از وقوع حوادث نسبت به مدیریت این فضاها و شخم زدن و برداشت محصولات اقدام کنند.
وی عنوان کرد: همه دستگاه‌ها به ویژه دستگاه‌های متولی از جمله منابع طبیعی، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در آماده‌باش کامل قرار دارند، بیش از 70 درصد مساحت استان را مرتع و جنگل و بیابان تشکیل می‌دهد که طبیعتا امکانات به هراندازه هم که باشد پاسخگوی این سطح وسیع نمی‌تواند باشد اما تمام دستگاه‌های اجرایی ذیربط در آمادگی کامل قرار دارند و در صورت نیاز از سایر دستگاه‌ها هم کمک می‌گیریم.
تمام دهیاران باید تجهیزات انفرادی و اطفای حریق را داشته باشند
مدیرکل منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به وضعیت مدیریت بحران در حوزه مقابله با آتش سوزی‌ها گفت: یکی از موضوعاتی که در بحث مدیریت بحران از امسال باید جدی بگیریم این است که تمام دهیاران باید تجهیزات انفرادی و اطفای حریق را داشته باشند، چون در بحث تجهیزات ضعیف هستند.
وی افزود: برخی از استانها این موضوع را الزام کرده‌اند، داوطلبان بسیاری هستند که به سبب نبود تجهیزات نمی‌توانند کمک کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی با مقایسه آتش‌سوزی‌های سه ماهه نخست امسال با سال گذشته تصریح کرد: میزان آتش‌سوزی‌ها برابر با سال گذشته است، خوشبختانه امسال شهرستان شازند علی‌رغم پیش‌بینی‌ها در بحث حریق شهرستان هفتم یا هشتم استان است که به سبب تبلیغات و هشدار در فضای مجازی بوده است.
محمدی بیان کرد: بی‌تفاوتی افراد نسبت به آتش‌سوزی‌ها و مهار آن را باید ریشه‌یابی کرد، چون بحث منابع ملی است، پوششی را که در آتش‌سوزی زاگرس از بین رفت چه کسی می‌تواند احیا کند؟ برخی از گونه‌ها در صورت حریق برای همیشه از بین می‌روند و قابل احیا نیستند، در بحث جلوگیری از حریق باید همه مردم کمک کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی بیان کرد: کارهای ترویجی که انجام دادیم شامل عقد قرارداد در شهرستان‌ها برای ایجاد آتش‌بُر است تا از توسعه آتش جلوگیری شود، در بحث آموزش و ترویج در مناطق بحرانی جلساتی برگزار شده است.
محمدی ادامه داد: 30 هزار همیار طبیعت در استان داریم که 7 هزار نفر آنها همیار محافظ و 23 هزار نفر همیار دانش‌آموزی هستند، در بحث حریق شاید کمک‌کننده نباشند اما در جریان 1504 هستند و گزارش می‌دهند، پیش‌بینی می‌شود با کمک دستگاه‌ها امسال سطح حریق کمتری داشته باشیم.
مدیرعامل آتش نشانی اراک با اشاره به وضعیت فعالیتی این سازمان گفت: در آتش‌نشانی حد و مرز قائل نیستیم و هر جا که نیاز به کمک باشد خود را ملزم به خدمت‌رسانی می‌دانیم، اما قانون چارچوبی را برای ما تعریف کرده که موظف هستیم در ابتدای امر در چارچوبی که قانون تعیین کرده انجام وظیفه کنیم.
وی بیان کرد: از بُعد قانونی با توجه به اینکه در مدیریت بحران استان هم مصوب شد که آتش‌نشانی در خار ج از حیطه کار خود هم کمک کند مشکلی نداریم اما از دستگاه‌ها تقاضا داریم کمک کنند.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری ادامه داد: خوشبختانه همدلی خوبی بین دستگاه‌ها وجود دارد اما از برخی دستگاه‌ها کمک بیشتری انتظار می‌رود، در کل استان مرکزی آتش‌نشانی‌های اراک و ساوه سازمان است و در مابقی شهرستان‌ها آتش‌نشانی‌ها واحدی از شهرداری هستند.
آقازیارتی عنوان کرد: آتش‌نشانی ساوه هم با 4 ایستگاه، بدنه کارشناسی ندارد و تنها تیم‌های عملیاتی دارد، اما آتش‌نشانی اراک با 11 ایستگاه به غیر از بحث عملیات، بدنه کارشناسی هم در بحث تاییدیه اتمام بنای ساختمان‌ها فعالیت دارد، به همین سبب اکثر آتش‌نشانی‌های استانی چون واحدی از شهرداری هستند ضعیف بوده و حوادث هم به گونه‌ای نیست که تنها در اراک یا ساوه رخ دهد که بخواهیم پوشش دهیم.
وی افزود: در برخی از شهرها حوادثی به وقوع می‌پیوندد که نیاز به اعزام نیروهای آتش‌نشانی اراک است مانند غواصی که با توجه به بارش‌ها و پر شدن سدها و بندها و بحث کرونا و تعطیل بودن استخرها گرایش جوانان به این سدها و بندها افزایش یافته و سبب اتفاق افتادن غریق شده، سال گذشته 18 مورد غریق در سطح استان داشتیم که توسط تیم غواصی آتش‌نشانی اراک پوشش داده شد.
گفت‌و‌گو از سمیرا عیدی گل تپه‌ای
انتهای پیام/712/ش
