مصاحبه|عربستان و امارات به دنبال حذف اسلامگراها و به قدرت رساندن سکولارها در تونس هستند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، مدتی است که اختلافات بین حزب النهضه و دولت تونس افزایش پیدا کرده‌ است. این حزب بزرگ‌ترین جناح سیاسی در مجلس قانونگذاری تونس را تشکیل می‌دهد. راشد الغنوشی رهبر حزب النهضه ریاست پارلمان تونس را به عهده دارد. النهضه به دولت تونس پیشنهاد کرده‌ است، به منظور عبور از مشکلات اقتصادی و اجتماعی موجود در کشور،  دیگر احزاب و گروه‌های سیاسی را وارد حلقه ائتلاف با خود کند اما نخست وزیر تونس با این پیشنهاد مخالفت کرده و این در حالی است که بخش قابل توجهی از گروه‌های سیاسی موجود در پارلمان به دولت الیاس الفخفاخ رای اعتماد نداده‌اند.

در همین حال،  پرونده فساد مالی شرکت‌هایی که نخست وزیر تونس در آنها سهامدار است، مطرح شد و این پرونده بر اختلافات احزاب سیاسی به ویژه النهضه با دولت دامن زد. اختلافات و تنش‌های سیاسی در تونس و نیز دخالت برخی از کشورهای فرامنطقه ای در امور داخلی تونس  سبب شد تا گفت وگویی با " جعفر قنادباشی" کارشناس تحولات شمال آفریقا داشته باشیم.

قنادباشی معتقد است از آنجایی که در نگاه عربستان و امارات النهضه اخوانی است،  آنها نمی‌خواهند این حزب در هرم قدرت باشد چرا که می‌تواند برای بسیاری از اخوانی‌ها الگو و مشوق خوبی باشد. این خط کلی آنهاست. اما در شرایط کنونی بیشتر تلاش می‌شود اوضاع و شرایط در تونس به سمت و سویی حرکت کند که سکولارها به هرم قدرت صعود کنند. به همین دلیل از احزاب و گروه‌هایی حمایت می‌کنند که علیه جریان اسلام سیاسی موضع گیری کنند تا مانعی در برابر حزب النهضه ایجاد شود.

متن کامل این گفت وگو به شرح ذیل است.

تسنیم: مدتی است که حزب النهضه با دولت تونس دچار اختلاف شده‌ است. ریشه این اختلاف چیست؟

قنادباشی: ریشه این اختلاف به رقابت‌های حزبی و سیاسی باز می‌گردد. این رقابت از ابتدای انقلاب تونس بین حزب النهضه و انجمن کار و آزادی وجود داشت و دارد. این انجمن یک تشکل سوسیالیستی است و الیاس الفخفاخ نخست وزیر کنونی تونس از همین تشکل سیاسی است. در ابتدای انقلاب و در زمانی که پارلمان تونس می‌خواست تشکیل شود،  انجمن کار و آزادی یکی از سه حزب سیاسی مطرح  تونس بود. این انجمن ریاست تدوین قانون اساسی تونس را به عهده گرفت. به هرحال، در آن سال‌ها اختلاف النهضه با انجمن کار و آزادی به صورت ایدئولوژیک مطرح بود. در زمانی که قانون اساسی جدید تونس تنظیم می‌شد، انجمن کار و آزادی کوشید تا این قانون را به دور از قوانین و مقررات اسلامی تصویب کند لذا اختلاف النهضه با این انجمن از همانجا شکل گرفت و ادامه یافت.

به دنبال انتخابات پارلمانی تونس، دولت جدید باید زمام امور این کشور را به دست بگیرد، بر اساس قانون اساسی، رئیس جمهور موظف است با مشورت نمایندگان پارلمان تونس فردی را مامور تشکیل دولت  کند. قیس سعید در پاییز سال گذشته یک سیاستمدار را مأمور تشکیل دولت کرد اما او رأی نیاورد. نامزد دوم نخست وزیری نیز به همین سرنوشت دچار شد و سرانجام رئیس جمهور تونس در آخرین مهلت قانونی الیاس الفخفاخ را به پارلمان معرفی کرد. نامزدهای پیشین نخست وزیری وابسته به النهضه نتوانستند، نمایندگان پارلمان را با خود همراه کنند. این در حالی بود که النهضه بزرگ‌ترین جناح سیاسی در پارلمان را تشکیل می‌داد ولی الفخفاخ که وابسته به انجمن کار و آزادی بود و این انجمن 22 کرسی در پارلمان داشت، رأی آورد. النهضه در اسفند ماه گذشته به کابینه الفخفاخ رأی اعتماد داد و بعد از آن همه رقابت‌های ایدئولوژیک و سیاسی،  تمام قد در حمایت از دولت جدید تونس ایستاد.

تسنیم: چندی است که شاهد افزایش اختلاف النهضه با دولت تونس هستیم و این در حالی است که رئیس جمهور تونس با انتقادهایی که از این حزب کرده به نوعی در کنار الیاس الفخفاخ ایستاده‌ است. به نظر شما چه تحولی در تونس درحال رقم خوردن است. آیا شاهد ائتلافات سیاسی جدیدی در این کشور خواهیم بود؟

قنادباشی: نگاهی وجود دارد مبنی بر اینکه چنین مناقشات سیاسی یک مسئله طبیعی است و دایره تاثیر گذاری آن تمام مسائل را در بر نمی‌گیرد زیرا مخالفت با الیاس الفخفاخ درباره شرکت‌های وابسته به او بود و این  یک بحث درون حزبی به شمار می‌رفت. مقامات حزب النهضه نشستی داشتند که طی آن بحث شد، برای این حزب خیلی بد است، از نخست وزیری حمایت کند که دچار فساد مالی است. این موضوع ، چهره النهضه را به عنوان یکی از طرف‌های ائتلاف با دولت الفخفاخ خراب می‌کند لذا النهضه برای اینکه وجه این حزب از بین نرود باید دست از حمایت دولت الفخفاخ بردارد. همچنین مسائلی در گوشه و کنار تونس وجود دارد که ناشی از کم کاری دولت است. این برای وجه النهضه مخرب است.

تسنیم: آیا ائتلاف النهضه با دولت الفخفاخ ادامه پیدا می‌کند؟

قنادباشی: النهضه به ‌رغم نگرانی‌هایی که دارد، در ائتلاف سعه صدر از خود نشان داده و می‌کوشد فضای عمومی کشور به سمت آرامش پیش برود. این کارنامه‌ای است که النهضه از ابتدای انقلاب تونس تاکنون از خود به جای گذاشته‌ است و شاید برخی از موفقیت‌هایی که تونس در عرصه دموکراسی به دست آورده یا دچار ناآرامی‌های کشور همسایه یعنی لیبی نشده به دلیل سعه صدر النهضه باشد .

در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که به تازگی رئیس جمهور تونس درباره تحولات داخلی  کشورش سخنانی ایراد کرده و کوشیده توجه مردم را به خود جلب کند. در حقیقت، قیس سعید نگران این است که ناآرامی‌هایی که اخیراً در جنوب تونس اتفاق افتاده  به مناطق دیگر این کشور کشیده شود چراکه مردم تونس با مشکل معیشتی دست به‌گریبان هستند. به هرحال،  چنانچه رئیس جمهور تونس و النهضه مراقبت نکنند، مناقشات سیاسی با تشویق‌هایی که دیگران می‌کنند، ممکن است به خشونت کشیده شود.

تسنیم: منظور شما از دیگران چیست؟

قنادباشی: کشورهای ارتجاعی حوزه خلیج فارس است . این کشورها به تشویق آمریکا وانگلیس مدت‌هاست که در شمال آفریقا فعال هستند. شما دخالت‌های آشکار آنها را در لیبی ملاحظه می‌کنید. این کشورها در مصر با حمایت السیسی در کودتا علیه دولت اخوانی محمد مرسی نقش آفرینی کردند. ناگفته نماند، تونس ظرفیت‌های زیادی برای جذب نیرو برای گروه‌های تکفیری وهابی دارد لذا تونس به طعمه برای این کشورها تبدیل شده‌ است.

تسنیم: به طور مشخص بفرمائید این کشورها کدامند؟

قنادباشی: عربستان و امارات در تونس تبلیغات تکفیری به راه انداخته‌اند . بر همین اساس، تعدادی از تروریست‌های تکفیری که در سوریه می‌جنگیدند، تبعه تونس بودند. این کشورها تروریست‌های تکفیری را از لیبی به تونس انتقال می‌دادند تا در آنجا آموزش‌های نظامی لازم را ببیند. در حقیقت، ما شاهد یک جریان تکفیری وهابی در لیبی و تونس هستیم که با پول عربستان حیات دارند.

تسنیم: دخالت‌های عربستان و امارات در تونس با هدف ایجاد نا آرامی در تونس صورت می‌گیرد یا برای تحت فشار قرار دادن حزب النهضه است؟

قنادباشی: عربستان و امارات در حال دنبال کردن یک سیاست بلندمدت در تونس و سایر کشورهای شمال آفریقا هستند. آنها علاقه مند نیستند هیچ حزب یا گروه اخوانی یا شبه اخوانی در این منطقه موفقیتی داشته باشد. این سیاست کلی آنهاست. بر اساس همین سیاست، عربستان و امارات در لیبی از ژنرال حفتر در برابر فایزالسراج حمایت می‌کنند. آنها می‌خواهند زیر مجموعه السراج را که توسط ترکیه حمایت می‌شود هدف قرار دهند چرا که این مجموعه اخوانی است.

در تونس همین‌گونه است. یعنی در تونس به رغم اینکه النهضه اعلام کرده که یک شاخه از جریان اخوان‌المسلمین نیست و اسلام سیاسی را کنار گذاشته است، از آنجایی که در نگاه عربستان و امارات النهضه اخوانی است،  آنها نمی‌خواهند این حزب در هرم قدرت باشد چراکه می تواند برای بسیاری از اخوانی‌ها الگو و مشوق خوبی باشد. این خط کلی آنهاست. اما در شرایط کنونی بیشتر تلاش می‌شود اوضاع و شرایط در تونس به سمت و سویی حرکت کند که سکولارها به هرم قدرت صعود کنند. به همین دلیل از احزاب و گروه‌هایی حمایت می‌کنند که علیه جریان اسلام سیاسی موضع گیری کنند تا مانعی در برابر حزب النهضه ایجاد شود.

تسنیم: رسانه‌های تونسی از نفوذ برخی گروه‌های تروریستی وابسته داعش به جنوب این کشور خبر داده و اعلام کرده‌اند این گروه‌ها در نظر دارند با انجام عملیات تروریستی ثبات و امنیت تونس را بر هم بزنند. رئیس جمهور تونس هم درباره وجود توطئه علیه نظام این کشور هشدار داده‌ است. آیا تونس در آستانه ایجاد ناامنی‌های داخلی قرار دارد یا این یک مانور سیاسی توسط قیس سعید است تا اوضاع را آرام کند؟

قنادباشی: جریان سلفی تکفیری که در شمال آفریقا وجود دارد، اکنون در مسیر ضعف قرار دارد. هنگامی که ابوبکر بغدادی سرکرده داعش در موصل عراق بود و گروه های تروریستی را حمایت می‌کرد، در آن زمان تکفیری‌ها فعال بودند اما پس از افشای چهره جریان تکفیری دیگر یارگیری این جریان بسیار مشکل شده‌ است لذا به نظر می‌رسد عملیات‌های تروریستی جریان‌های تکفیری به صورت پراکنده ادامه پیدا خواهند کرد اما این عملیات‌ها هیچ گاه خطری برای دولت تونس نخواهد داشت زیرا این جریان‌های تکفیری در شمال آفریقا هیچ جذابیتی ندارند.

شما می‌دانید ارتش تونس برای ایجاد امنیت در مناطق نفتی وارد عمل شده است. این کشور دارای ذخایر نفتی اندکی است که در جنوب شرقی تونس قرار دارد. جوانان این مناطق در اعتراض به بیکاری و وضعیت سخت معیشتی مردم این منطقه تظاهرات کردند. نیروهای ارتش در جریان تعقیب تظاهرات کنندگان یک جوان را کشتند. اکنون مقامات تونس نگران این هستند که با کشته شدن این جوان، ناآرامی‌ها در این کشور گسترش پیدا کند. به همین دلیل، قیس سعید وارد صحنه شد تا به نوعی ارتش را مبرا کند.

در اینجا باید بگویم هشدارهایی که رئیس جمهور تونس به تازگی داده‌ است دو جنبه دارد. اول اینکه یک آماده باش در سایر نقاط تونس ایجاد شود تا دیگران وارد عرصه نشوند و اوضاع را  به هم نریزند. دوم اینکه ارتش مورد تهمت قرار گرفته و ممکن است ارتش یک جانب کار باشد. قیس سعید با این هشدار می‌خواهد ارتش را از صحنه بازی‌های سیاسی دور کند. لذا  نگرانی او بیشتر گسترش این ناآرامی‌ها و کشیده شدن پای ارتش در این ماجراست.

تسنیم: شما تحولات آینده تونس را چگونه می‌بینید؟

قنادباشی:  مجموعه نیروهای سیاسی نظامی مردمی که در تونس وجود دارند، هیچ کدام آنها نمی‌توانند یک جهش بزرگی را ایجاد کنند و به نظر می‌رسد این تحولات به نوعی خنثی خواهد شد. زمانی تونس به هم ریخته خواهد شد که یک جریان فراگیر ایجاد شود که در آن بخش قابل توجهی از نیروها حضور داشته باشند.  اکنون چنین وضعیتی در تونس وجود ندارد. در شرایط فعلی مجلس با دولت درگیر است. رئیس مجلس با رئیس جمهور اختلاف دارد.

تسنیم : با این اوصاف طی روزهای آینده تونس به سمت نا آرامی پیش خواهد رفت یا آرامش؟

قنادباشی: به نظرمن حادثه بزرگی اتفاق نخواهد افتاد. چنانچه این‌گونه حوادث کوچک هدایت و مدیریت شوند و با ظرایفی که حزب النهضه و رئیس جمهور تونس به کار می‌برند، معمولاً تحولات به سمت آرامش پیش خواهد رفت. الان برای مردم تونس صرف ندارد، ناآرامی ایجاد کنند که موجب کاهش ورود گردشگر به کشورشان شود و اوضاع را به هم بریزد.

گفت‌وگو از عباس سیدمیر جمکرانی

انتهای پیام/