«دفاتر پخش» با اکران فیلم‌های خارجی کسب‌وکار جدید راه انداختند!
علی آشتیانی‌پور به همراه یکی از سینماداران و مدیران سینمایی کشور، به سؤالات ما در خصوص اکران فیلم‌های خارجی در سینمای ایران پاسخ دادند. پاسخ‌هایی که نشان داد مسأله رایت فیلم‌های خارجی متولی جدی و درستی در کشور ندارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در روزهایی که به علت شیوع بیماری کویید-19 حضور در مراکز و محافلی که تردد داشته باشد خطرناک محسوب شده است، سینما جزو اماکن امنی است که با رعایت مفاد بهداشتی حضور در آن و تماشای فیلم امکان‌پذیر شده است.
اما ترس از ابتلا از یک سو و کمبود فیلم‌های ایرانی در حال پخش باعث شده است تا سینماها به فکر اکران فیلم‌های خارجی باشند. از این رو برخی از سینماها مانند مگامال، ایران‌مال، کورورش و... اقدام به اکران فیلم‌هایی مانند جوکر، 1917، کانجرینگ و حتی درون ستاره‌ای کریستوفر نولان کردند تا به این بهانه بتوانند مخاطب را به سینماها بیاورند.
اما این موضوع موافقان و مخالفانی دارد که هر کدام برای خود دلایلی را می‌گویند. از میان این جماعت علی آشتیانی به عنوان اصلی‌ترین چهره شناخته می‌شود؛ سینماگری که مدت زمانی مسئول اصلی اکران فیلم‌های خارجی در ایران در نهاد مؤسسه رسانه‌های تصویری متعلق به سازمان سینمایی بود. این نهاد سال گذشته لغو فعالیت شد و دیگر وجود خارجی ندارد. علی آشتیانی هم به ادامه فعالیت خود در زمینه پخش فیلم پرداخته است.
مخاطب ایرانی حق دارد که فیلم خارجی را در سینما تماشا کند
آشتیانی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم نظر خود را در این زمینه اینگونه بیان کرد: موافقان اکران فیلم‌های خارجی در سینما سینماداران‌اند که خصوصاً در این روزها که کمتر مخاطب به سینما می‌رود برای فروش و روشن نگه داشتن چراغ سینما آن را اکران می‌کنند. در طرف مقابل و مخالفان آن تهیه‌کنندگان‌اند که اکران فیلم‌های خود را در خطر می‌بینند. اما به نظرم هر دو طرف حق دارند.
علت این است هر دو طرف منافعی دارند که نگران آن‌اند. سینمادار در این گرانی از پس هزینه‌های خود به سختی برمی‌آید و مخاطب ایرانی نیز دوست دارد مانند کشورهای دیگر فیلم خارجی را تماشا کند. تهیه‌کننده نیز فیلم خود را که با هزینه فراوان تولید شده است در عرصه رقابت با چیزی می‌بیند که برای حضور آن در ایران هزینه زیادی نشده است و اکران آن با کیفیت خیلی خاص و جذابیت ویژه مانند رقیب بزرگی برای آن شده است که شکست را برای خود روشن می‌بیند.
وی در ادامه بیان کرد که نکته‌ای که در این میان مهم است اینکه شما اگر قرار باشد در یک طرف فیلمی را داشته باشید که برای تولید آن باید هزیه زیادی بشود و از طرف دیگر برای هرکلمه‌اش ممیزی داشته باشید و بعد از اکران هم تا مدت زمان زیادی باید منتظر بمانید تا پول شما را بدهند، و از آن طرف هم فیلمی داشته باشید که جدای از کیفیت و جذابیت نه ممیزی خاصی دارد و نه قرار است برای آن هزینه خاصی از تولید تا اکران شود، کدام را انتخا می‌کنید؟ قطعاً گزینه دوم
شخصاً معتقدم سالن‌ها و مخاطب ما این حق را دارند که فیلم‌های روز دنیا را ببینند، مثل همه جای دنیا، این جزو حقوق مخاطب است. به اندازه‌ای که مخاطب ایرانی فیلم من را می‌بیند، دوست دارد فیلم خارجی را هم ببینند.
خرید رایت رقابت را در سینما برابر می‌کند
اما در عین حال باید به تهیه‌کنندگان هم حق داد که از اکران فیلم‌های خارجی به صورتی که رایت اصلی آن‌ها خریداری نشده باشد و با قیمت بسیار پایین وارد سینما شده باشد و به عنوان رقیب در کنار اثر ایرانی که با هزینه زیاد ساخته شده است، قرار گرفته باشند، ناراحت باشند و احساس خطر کنند. در مقام تشبیه مانند آن می‌مانند که یک بوکسور در رینگ مبارزه در مقابل حریفی قرار بگیرد که تازه نفس و بدون مشکل آمده است و او را در گوشه رینگ انداخته باشد.
آشتیانی در ادامه بیان کرد که این سخن به معنای انکار اکران فیلم خارجی نیست همان‌طور که در بخش قبلی هم قصد اکران بی‌چون و چرای فیلم خارجی را ندارم، بلکه راه درست این است که فیلم‌های خارجی از مسیر درست خرید رایت و پخش وارد سینمای ایران شود تا حداقل در رقابت نسبتاً برابر قرار بگیرد.
در دوره‌ای که مسئولیت داشتم این اتفاق رخ می‌داد و ما فیلم‌های خارجی را با رایت خریداری می‌کردیم و برای اکران به سینماها می‌دادیم. همه چیز از باب پروانه نمایش و مالکیت فیلم هم روشن بود. در سینما هم تلاش می‌کردیم تا حقوق فیلم ایرانی رعایت شود و از نظر سانس اولویت با فیلم ایرانی باشد. بنابراین هم حقوق مخاطب حفظ می‌شد و هم حقوق سینمای ایران و به قول معروف نه سیخ می‌سوخت و نه کباب.
این تهیه‌کننده سینما اشاره کرد که حضور فیلم خارجی در سینمای ایران باعث می‌شود که در این رقابت توقع برای مخاطب ایرانی ایجاد شود و در نتیجه فیلمساز ایرانی نیز به بالا بردن کیفیت کار خود فکر کند.
آشتیانی در پاسخ به اینکه چرا همین چند فیلم نیز با تأخیر اکران می‌شوند پاسخ داد اولاً خرید رایت فیلم‌ها به صورت همزمان با اکران جهانی بسیار گران قیمت است دوم آنکه خرید رایت بعد از اکران جهانی هم پروسه کوتاه مدتی ندارد و روال آن خود یک تا دو ماه زمان می‌برد. البته به این نکته هم باید توجه کرد که اگر رایت فیلم خریداری نشده باشد و ما اکران کنیم می‌تواند دردسرهای زیادی ایجاد کند. البته در دوران تحریم نه می‌توان خرید و نه می‌توان کاری کرد؛ بلکه بسیاری از رایت‌ها از طریق واسطه‌ها خریداری می‌شود.
خرید رایت از واسطه‌ها امکان‌پذیر است
در دوره‌ای که مسئولیت این بخش را داشتم حتی گاهی در تحویل فیلم‌ها به ایران مشکل بر سر راه ما سبز می‌شد و ما مجبور بودیم به یکی از دوستانمان که در دبی بود بگوییم تا فیلم را از آنجا برای ما به ایران بیاورد. در هر حال اگر در حال حاضر فیلم‌های خارجی در سینماهای ما بدون رایت باشند، مسئولین ارشاد باید به آن پاسخ بدهند.
در آن زمان ما فیلم‌ها را از دوبی و لبنان و در اصل از منطقه خلیج فارس خریداری می‌کردیم، اما آخرین اخباری که من دارم می‌گوید که حتی کمپانی‌های خارجی گفته‌اند که عبارت «غیر از ایران» قید شده است بنابراین کار ما مشکل‌تر هم شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا سازمان صداوسیما که در روز تعداد زیادی فیلم تولید می‌کند رایت فیلم‌ها را خریداری کرده است یا خیر و چگونه؟ اینگونه جواب داد که بله، این سازمان در صورتی که فیلم‌ها را بدون رایت نمایش دهد با برخورد جدی کمپانی روبرو خواهد شد. همان‌طور که یکبار این اتفاق افتاد و منجر به پرداخت و زیان مالی بسیار زیادی شد. اما اینکه چگونه خریداری می‌شود هم ارشاد و هم صداوسیما با حضور در بازارهای فیلم جهانی فیلم‌ها را از واسطه‌ها خریداری می‌کنند و مثلاً در یک نوبت 500 فیلم خریداری و برای پخش به سازمان صداوسیما داده می‌شود.
در ادامه این گزارش با مدیر یکی از پردیس‌های سینمایی که اکران برخی از فیلم‌های خارجی مانند 1917 و کانجرینگ را بر پرده سینمای خود دارد گفت‌وگو کردیم.
آیا فیلم‌های خارجی در حال اکران رایت دارند؟!
این سینمادار درباره رایت فیلم‌های مذکور بیان کرد که ما از اینکه فیلم رایت دارد یا خیر بی‌خبریم زیرا متولی اکران فیلم‌های خارجی در سینما دفاتر پخش‌اند. در نظام‌نامه جدید اکران قید شده است که دفاتر پخشی که در سال موفق به توزیع چند فیلم بشوند این امتیاز را دارند که فیلم خارجی را برای نمایش به سینماها بدهند.
این مطلب منجر به واکنش خبرنگار تسنیم شد که مگر اکران فیلم‌های خارجی توسط خود سینماها قابلیت ندارد که باید یکی از دفاتر پخش آن را به سینماها بدهد؟ که وی در پاسخ بیان کرد که ما نیز به این سازوکار ایراد داریم و به نظرم می‌رسد که می‌توان فیلم‌ها را خود سینما اکران کند و نیازی به اینکه دفتر پخش فیلم را به ما بدهد نیست. شیوه تقسیم هزینه نیز 50 درصد برای طرفین است.
در حال حاضر اکران فیلم‌های خارجی در سینماها قابل قبول است البته نه به اندازه فیلم‌های ایرانی اما در فروش تا حدودی به سینمای ما کمک کرده است.
وی در پایان اشاره کرد که در دوره‌ای که نهاد رسانه‌های تصویری این مهم را برعهده داشت هزینه طرف ما به صندوق اعتباری هنر واریز می‌شد اما در حال حاضر دفتر پخش آن را می‌گیرند. فیلم‌های در حال اکران نیز با زبان اصلی و زیرنویس فارسی است که طبیعتاً دفاتر پخش برای آن زحمت خاصی نمی‌کشند و هزینه دوبله پرداخت نمی‌کنند.
به نظر می‌رسد که دفاتر پخش احتمالاً به دلیل خرید رایت متولی توزیع و اکران فیلم‌های خارجی‌اند. اما سؤال مهم‌تر این است که آیا VODها نیز از رایت فیلم‌های خارجی برخوردارند یا خیر؟ اگر صداوسیما می‌تواند رایت فیلم‌ها و سریال‌های خارجی را بخرد چرا این کار برای ارشاد باید دچار مشکلات عدیده باشد؟
حقیقت ماجرای رایت فیلم‌های خارجی و نمایش آن در ایران چه مشکل اساسی دارد که اینقدر سردرگم و بی‌سروسامان است؟
دفاتر پخش مسئول اکران فیلم‌های خارجی و تبعات آن‌اند
در این خصوص فرجی مدیر نظارت بر عرضه و پخش فیلم‌های سینمایی گفت که مسئولیت پروسه اکران فیلم‌های خارجی و خرید رایت را به خود دفاتر پخش سپردیم. به تمام دفاتر پخش ابلاغ کردیم که باید رایت فیلم‌های خارجی خریداری شده باشد و در صورتی که اثبات شود که فیلم‌های مذکور بدون رایت‌اند با آنان برخورد خواهیم کرد.
نکته جالب در صحبت‌های فرجی عدم جدیت سازمان سینمایی برای پیگیری رایت فیلم‌ها است؛ امری که باید خود سازمان سینمایی عهده‌دار آن باشد تا به عنوان کاری مهم و جدی پیگیر آن باشد، به خود دفاتر پخش سپرده شده است! آیا خرید رایت فیلم‌های خارجی که در حال حاضر بسیار مشکل است واقعاً محقق شده است یا بدون رایت و با یک کلیک ساده و دانلود رخ داده است؟ در این صورت آیا امکان چنین کار ساده‌ای توسط سینمادار ممکن نیست؟
لازم است متذکر شویم در صورتی که فیلم‌های مذکور بدون رایت باشند قبل از برخورد سازمان سینمایی با دفاتر پخش مراجع حقوقی بین‌المللی با اموال بلوکه شده مردم ایران سروکار پیدا خواهند کرد.
انتهای پیام/
