گزارش| خیز ترکیه و یونان برای مذاکره

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، انتشار خبر تعلیق فعالیت‌های ترکیه در حوزه اکتشاف و استخراج گاز در شرق مدیترانه به منظور هموارسازی مسیر مذاکره با یونان، خبر مهمی است که نشان دهنده برجسته شدن تحولات منطقه مدیترانه با محوریت یونان و ترکیه است.

ترکیه و یونان، به عنوان دو عضو ناتو و دو همسایه قدیمی، از دیرباز مشکلات و اختلافات جدی داشته‌اند و در روزهای اخیر، این اختلافات موجب آن شد که تنش به نقطه اوج نزدیک شود.

پس از تغییر کاربری مجدد و بازگشایی ایاصوفیه به عنوان مسجد، برخی از یونانی‌های رادیکال، در سلانیک، پرچم ترکیه را در چند نوبت به آتش کشیدند و بیم آن می‌رفت که تنش بیشتر و عمیق‌تر شود.

وزارت دفاع ترکیه پس از این قضایا با انتشار چند توییت، به شکل شفاف و رسمی یونان را تهدید کرده و با استفاده از عبارت «قطع دست متجاوزین»، واکنش نشان داد. اما حالا، شواهد نشان می‌دهد که هم آنکارا و هم آتن، برای مذاکره جدی و شفاف، چراغ سبز نشان داده‌اند و قرار نیست که شاهد تنش بیشتری بین این دو همسایه آسیایی - اروپایی و مسلمان – مسیحی باشیم.

نیکوس دندیاس وزیر امور خارجه یونان اعلام کرده که دولت این کشور، بدون پیش شرط، حاضر است با ترکیه مذاکره کند.

این مقام آتن همچنین افزود: ما تنها در مورد مرز و مسائل مرتبط با قلمرو قاره‌ای با ترکیه مشکل و اختلاف نظر داریم و خواستار آن هستیم که مشکلاتمان را با مذاکره حل کنیم.

در همین حال، ابراهیم کالن سخنگو و مشاور سیاست خارجی و امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرده که ترکیه حاضر است بدون هیچ پیش‌شرطی در همه زمینه ها با یونان گفتگو کند.

با نگاهی به موقعیت دو کشور یونان و ترکیه در منطقه و همچنین به یادآوردن اجمالی تاریخ روابط آنها، باید گفت: مشکلات سیاسی بین آتن و آنکارا چند حوزه مهم و حساس را در بر‌می‌گیرد و اگر طرفین بتوانند در میان مدت و بر اساس اولویت‌های حیاتی، بخشی از اختلافات را به پایان برسانند، می‌توان آن را همچون بازی  برد – برد تلقی کرد.

یک تاریخچه کوتاه

اختلافات سیاسی ترکیه – یونان، موضوعی نیست که حکایت امروز و دیروز باشد. بخشی از این اختلافات جدی، ریشه در تاریخ امپراطوری‌های عثمانی و بیزانس دارد و بخشی نیز، متعلق به دوران تاسیس جمهوری، میانه قرن بیستم و عملیات قبرس و مقاطع پس از قبرس است.

اما در چند سال اخیر، تصمیم و اقدام ترکیه برای اکتشاف و استخراج نفت و گاز در شرق مدیترانه، یک بار دیگر بحث قدیمی حدود و ثغور اختیارات مرزهای ساحلی و قاره‌ای را پیش کشید و آتن، تحرکات دریایی ترکیه در حوزه انرژی شرق مدیترانه را غیرقانونی دانست.

پس از آن نیز با امضای قرارداد امنیت دریایی بین دولت ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی، قضایا پیچیده‌تر شد و یونان، همزمان با برقراری ارتباط با ژنرال خلیفه حفتر در لیبی، سراغ مصر رفت و رابطه بین آتن – قاهره نیز وارد مسیر تازهای شد.

از دیگر سو، دولت یونان تلاش کرد تا کارت‌های متعددی همچون کمک گرفتن از پتانسیل سیاسی – دیپلماسی اتحادیه اروپا، بخش جنوبی و روم نشین قبرس، تهدید نظامی آمریکا و اختلافات قدیمی بر سر جزایر را پیش بکشد.

آیا یونان ترسید؟

بسیاری از رسانه‌های نزدیک به حزب عدالت و توسعه اعلام کرده‌اند که ابراز تمایل وزیر امور خارجه یونان برای مذاکره با ترکیه، ریشه در ترس مقامات این کشور از هشدار و اتمام حجت وزارت دفاع ترکیه در مورد سوزاندن پرچم دارد.

در تحلیل این موضوع باید گفت: بدون تردید، ارتش یونان از حیث توان رزمی و دفاعی، نفرات، تجهیزات و تسلیحات، با ارتش ترکیه قابل مقایسه نیست و از این گذشته، سال‌هاست که یونان از درد اقتصاد نابه‌سامان می‌نالد و در شرایطی نیست که به طور جدی با ترکیه رویارویی کند. اما نباید این نکته را از یاد برد که انتشار خبر احتمال برگزاری رزمایش مشترک بین یونان و آمریکا، موضوعی نبود که سران آنکارا، بتوانند به راحتی از کنار آن بگذرند. مخصوصاً در شرایطی که نیروهای مسلح ترکیه خود را برای قدرت‌نمایی در برابر ارمنستان و رزمایش مشترک با جمهوری آذربایجان، مهیا کرده‌اند. در هر حال، اعلام آمادگی برای مذاکره، همیشه از سر ترس و ضعف نیست و بعید نیست که سران اتحادیه اروپا نیز برای آغاز مذاکره بین آتن و آنکارا دست به اقدامات پشت پرده زده و میانجی‌گری کرده باشند.

لیست بلندبالای اختلافات

هنوز مشخص نیست که اظهارات وزیر امور خارجه یونان که دامنه اختلاف بین آنکارا و آتن را تنها به مشکلات قلمرو دریایی محدود کرده، از سر خوشبینی است، یا از سر هوشمندی و مقصود سیاسی خاص به منظور محدودکردن حوزه مذاکره و گفتگوها، اما در هر حال، عمده‌ترین اختلافات ترکیه و یونان را می‌توان در این موارد خلاصه کرد:

1.ترکیه از دیرباز در مورد چندین جزیره بزرگ، با یونان اختلاف نظر دارد و تعیین تکلیف تملک این جزایر، یک بحث حقوقی پیچیده و گسترده است که نیاز به تشکیل کارگروه‌های ویژه دارد.

2.موضوع قبرس برای ترکیه به یک مساله حیاتی و استراتژیک تبدیل شده و انتظار دارد که یونان در افق دوردست مذاکرات جدی و نهایی، راهکار تاسیس دو دولت را بپذیرد.

3.توافق امنیتی – دریایی ترکیه با دولت وفاق ملی لیبی، مورد تایید نهایی یونان نیست و آتن معتقد است که در این توافق، برخی حساسیت‌های مرزی نادیده گرفته شده‌اند.

4.ترکیه در مورد 3 گروه تروریستی، انتظارات و توقعاتی از یونان دارد: الف) درخواست برای اعاده نظامیان فراری شبکه گولن. ب) انتظار آنکارا از آتن برای ممنوع کردن کامل فعالیت‌ها و تحرکات مالی پ.ک.ک در خاک یونان. ج) انتظار آنکارا برای اعاده برخی از سران گروه کمونیستی ضد ترکیه به نام (DHKPC).

5.ترکیه در چند سال گذشته، بارها نه تنها یونان، بلکه همه اروپا را با کارت آوارگان تهدید کرده است. اما شاید در این مسیر، هیچ کشوری به اندازه یونان در شرایط دشوار نباشد. لذا انتظار می‌رود که دو کشور در حوزه مدیریت مهاجران نیز به یک توافق جدی نیاز داشته باشند.

انتهای پیام/