یادداشت| توافقنامه ریاض و تاثیر آن بر جنگ یمن؛ آیا این توافق اجرایی خواهد شد؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، در سحرگاه روز چهارشنبه خبرگزاری عربستان بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد: عربستان راهکاری را برای سرعت بخشیدن به اجرای توافقنامه ریاض- نگفت تعدیل توافقنامه - به حکومت یمن (دولت عبدربه منصور هادی )  و شورای انتقالی جنوب پیشنهاد داده‌ است که شامل موارد ذیل است:
1-  برقراری آتش بس بین شورای انتقالی جنوب و دولت عبدربه منصور هادی .

2- مکلف ساختن نخست وزیر فعلی جنوب یمن یعنی دکتر «معین عبدالملک» برای تشکیل دولت تکنوکرات طی 30 روز

3- این دولت از نیروهای جنوب و شمال به صورت بالمناصفه ( نصف – نصف ) خواهد بود. نه اینکه دولت مزبور بالمناصفه بین دولت عبدربه و شورای انتقالی باشد بلکه ترکیب آن  نیمی از شمال و نیمی از جنوب خواهد بود. وقتی که بالمناصفه گفته می‌شود، بخشی از این بالمناصفه که مربوط به جنوب است شامل شورای انتقالی جنوب هم می‌شود که هرکدام  آنها 4 وزیر دارند. یعنی 4 وزیر از دولت عبدربه و 4 وزیر هم از شورای انتقالی جنوب خواهد بود و بقیه وزیران نیز از سایر احزاب و گروه‌های سیاسی انتخاب خواهند شد.  

4 – نکته مهم اینجا است که شورای انتقالی دولت خودمختار جنوب که 3 ماه قبل تشکیل شده بود، منحل خواهد کرد و این شورا موظف به اجرای توافق ریاض است.

5- نیروهای نظامی از عدن بیرون خواهند رفت و نیروهای عبدربه  و شورای انتقالی جنوب در استان ابین از یکدیگر جدا می‌شوند و به وضعیت قبل باز می‌گردند. همچنین جزیره سقطره از اختیار شورای انتقالی جنوب خارج می‌شود و به دولت عبدربه منصور هادی باز می‌گردد. شورای انتقالی جنوب به تازگی در جزیره سقطره کودتا کرده و این جزیزه را به تصرف خود در آورده بود لذا حاکمیت بر این جزیره مجددا به دولت عبدربه باز می‌گردد.

از نظر نگارنده این مطلب توافقنامه ریاض تعدیل نشده بلکه شروطی بوده که عبدربه آنها را قرار داده است. این شروط عبارتند از: انحلال حکومت خود مختار جنوب، بازگشت اموال بانک مرکزی ( مستقر در عدن )که توسط شورای انتقالی جنوب به یغما رفته و بازگشت جزیره سقطره  به حاکمیت دولت عبدربه است. به هرحال، معنای اجرایی شدن توافق ریاض این است که دولت شورای انتقالی جنوب  ( حکومت خود مختار ) بیآید و در کنار عبدربه  قرار بگیرد.

به دنبال بیانیه‌ای که خبرگزاری عربستان امروز منتشر کرد، رئیس جمهور مستعفی یمن " معین عبدالملک" نخست وزیر خود را مکلف کرد تا دولت جدید را تشکیل دهد . عبدربه با این اقدام، استاندار عدن را عوض و شخص دیگری را جایگزین او کرد که از شورای انتقالی جنوب است. همچنین مدیرکل پلیس عدن هم تعیین شد. این مجموعه کارهایی است که انجام شده اما تا مرحله اجراء و اینکه کارشکنی صورت نگیرد، زمان خواهد برد  چون شورای انتقالی جنوب در گذشته هم توافق ریاض را قبول کرد اما در عمل آن را اجرا نکرد. علتش آن بود که می‌خواست امتیازات بیشتری کسب کند.

شورای انتقالی جنوب قصد داشت مناطقی که در اختیار دولت عبدربه است، تصرف و واقعیت سرزمینی را عوض کند. به همین دلیل، بسیاری از استان‌ها و مناطق جنوب را تصرف کرد. سقطره را تصرف کرد اما فشارهای عربستان و امارات مجبور شد به توافق ریاض و شروط عبدربه تن بدهد. چون توافقنامه ریاض برای خود عربستان جنبه حیثیتی داشت اما امتیازی که به تازگی شورای انتقالی جنوب  گرفته این است که از یک شورا به شریک دولت تبدیل شده‌ است. یعنی این شورا شانه به شانه در کنار دولت عبدربه منصور هادی مشروعیت پیدا کرده است. به عبارت دیگر شورای انتقالی جنوب در دولتی دارد شرکت می‌کند که این دولت بالمناصفه است و سهمش با سهم عبدربه برابر شده‌ است.  در حقیقت، شورای انتقالی از حالت یک گروه و یا حکومت خودگردان، به دولت به اصطلاح خودشان  دولت مشروع که توسط سازمان ملل به رسمیت شناخته شده تبدیل شده‌ است.

بنابراین، شورای انتقالی جنوب این نیست که در واقع امتیازی را بخواهد داده باشد بلکه شرایط و موقعیت خودش را طی سه ماه گذشته تثبت کرده و به طور برابر در کنار عبدربه منصور به عنوان رئیس جمهور ( مستعفی ) یمن قرار گرفته و با او دولت مشارکتی تشکیل داده‌ است. اکنون شورای انتقالی جنوب سرزمین بیشتری در اختیار دارد و از امکانات مالی و نظامی زیادتری برخوردار است و می‌تواند روی زمین با عبدربه هماوردی کند.

با توجه به اینکه عبدربه و شورای انتقالی جنوب بر مناطق شمال یمن تصرفی ندارند و بیشتر مناطقی که تحت تصرف آنهاست، جنوب این کشو است، به نظر می‌رسد ، موقعیت نظامی و امنیتی شورای انتقالی جنوب به مراتب از گذشته بهتر و جایگاه سیاسی آن نیز تقویت شده‌ است.

به نظر نویسنده  شورای انتقالی جنوب راهی جزء انجام دادن شروط عبدربه منصور هادی ندارد چراکه تنها حامی این شورا امارات است. اگر ابوظبی در کنار عربستان در این ماجرا قرار بگیرد، شورای انتقالی جنوب گریزی از پذیرفتن ندارد اما از آنجایی که اقدامات و تصمیم گیری‌ها در عرصه عمل تابع شرایط سیاسی نظامی است باید منتظر بود و دید که توافقنامه ریاض طی روزهای آینده چقدر جنبه عملیاتی و اجرایی به خود خواهد گرفت.

در پایان لازم می‌دانم به تاثیرگذاری توافقنامه ریاض بر جنگ یمن اشاره کنم. در همین بیانیه خبرگزاری عربستان که امروز منتشر شده و بیانیه شورای انتقالی جنوب آمده‌ است: ما این وحدت بخشی را انجام می‌دهیم تا تمام نیروها را علیه انصارالله و گروه‌های تروریستی ( القاعده و احتمالا اخوان یمن ) بسیج کنیم.

بنده بسیار بعید می‌دانم،  بسیج نیروهای وابسته به عربستان و امارات در جنوب یمن بتواند تاثیری در جنگ این کشور داشته باشد زیرا اینها در روی زمین هیچ کاری نتوانستند علیه انصارالله انجام دهند در حقیقت، موقعیت انصارالله در روی زمین تثبیت شده‌ است. تمام استان‌های شمالی یمن در اختیار انصار الله است. در واقع، اینطور نبوده که عربستان ، امارات و متحدانشان بتواند مناطقی را از تصرف نیروهای انصارالله خارج کنند. اکنون انصارالله دست برتر را دارد.

نویسنده: رضا میرابیان – کارشناس تحولات حوزه خلیج فارس

انتهای پیام/