مصائب کشمش کاشمر/ درآمد ناچیز کشاورزان و سود بالای دلالان

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، کشاورزی به عنوان فعالیت غالب در نواحی روستایی به نهایت توان تامین اجتماعی و درآمد کافی برای جمعیت روستایی برخوردار نمی باشد. بنابراین توجه به دیگر فعالیت‌های اقتصادی درآمدزا در محیط روستا از مهمترین ضروریات برنامه ریزی منطقه ای است.

 یکی از بهترین روش های توسعه اشتغال و افزایش درآمدهای غیر کشاورزی در مناطق روستایی ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و صنایع روستایی است از سوی دیگر ایجاد تکمیل صنایع تکمیلی و تبدیلی موثرترین راهکار برای کاهش حجم ضایعات کشاورزی ایجاد ارزش افزوده و ایجاد کسب و کارهای پر بازده می باشد.

صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی به صنایع گفته می‌شود که به فراوری و عمل آوری نباتی و حیوانی زراعی باغی شیلاتی دام و طیور جنگل و مرتع می‌پردازد فرآوری دربرگیرنده تغییرات فیزیکی شیمیایی نگهداری بسته بندی و توزیع است.

کشمش یکی از موارد فرآوری شده است. موارد استفاده ی زیادی در سراسر جهان دارد. برخی آن را به عنوان میوه خشک شده و تنقلات مصرف می کنند و برخی نیز در آشپزی از کشمش استفاده می کنند. کشمش، انگور خشک شده ای است که آن را یا به صورت طبیعی زیر آفتاب خشک می کنند یا از دستگاه های خشک کننده استفاده می کنند. انگور پس از خشک شدن، به رنگ های زرد،  سبز و سیاه در می آید. کشمش سیاه معمولاً مقوی تر و دارای ارزش غذایی بیشتری نسبت به دو کشمش دیگر است.

کشمش برای بدن بسیار مفید است و می تواند در درمان عارضه هایی مانند یبوست، ترشی معده و مشکلات جنسی مؤثر واقع شود. از دیگر فواید بسیار زیاد کشمش می توان به تأثیر مثبت بر بینایی و نیز حفظ سلامت دندان ها و استخوان ها اشاره کرد.

*ترکیه، آمریکا و ایران، تولید کنندگان اصلی کشمش در جهان

از ترکیه با عنوان «سرزمین انگورها» یاد می شود. قدمت کشت انگور در ترکیه به قرن هشتم باز می گردد. این کشور سالانه 4 میلیون تن انگور در 550 هزار هکتار زمین زراعی تولید می کند.

ترکیه به بیش از 100 کشور جهان، از جمله هلند، بریتانیا، ایتالیا، فرانسه و استرالیا کشمش صادر می کند. کشمش همچنین از جمله رایج ترین میوه های خشک شده مصرفی در آمریکا است. معمول ترین نوع کشمش این کشور «کشمش بدون هسته تامسون» است. از دیگر انواع کشمش آمریکایی می توان به «سلما پیت»، «مسقط» و «سلطان» اشاره کرد.

کشمش های صادراتی آمریکا معمولاً در ایالت کالیفرنیا تولید می شوند. طی سالهای 2014 و 2015 ، میزان 332 هزار تن کشمش به ارزش 709٫5 میلیون دلار در آمریکا تولید شده است. ایران از جمله صادرکنندگان بزرگ کشمش در جهان است. 27 ٪ از مجموع کشمش های صادراتی دنیا، از ایران صادر می شود و سالانه 250 میلیون دلار عاید کشورمان می کند.

ایران به بیش از 100 کشور دنیا از جمله استرالیا، بریتانیا، آمریکا، ایتالیا و فرانسه کشمش صادر می کند. ایران سالانه 122٫595 تن کشمش تولید می کند. برخی از رایج ترین کشمش های تولید شده در ایران عبارت اند از کشمش زرد، سلطان، سبز و سیاه. از دیگر کشورهای بزرگ تولید کننده کشمش می توان به یونان، شیلی، آفریقای جنوبی، ازبکستان و افغانستان اشاره کرد. هر یک از این کشورها، سالانه بیش از 30 هزار تن کشمش تولید می کنند. عمده کشمش تولیدی در این کشورها، به کشورهای دیگر صادر می شود. کشمش بدون هسته ی سلطان، فراوان ترین نوع کشمش تولیدی در کشورهای یاد شده است.

*صنعت کشمش در ایران

صنعت کشمش در ایران با معیشت و اشتغال بیش از صدها هزار نفر گره خورده است، اما هر لحظه بیم از دست رفتن جایگاه کشور به عنوان صادر کننده کشمش احساس می شود. در این میان کشورهای آمریکا و ترکیه مهم ترین رقبای صادراتی ایران در جهان به شمار می آیند. اما آن چه این صنعت را با بحران مواجه کرده، حمایت نکردن دولت از باغ داران انگور و تولید کنندگان کشمش است. حضور دلالان و خرید ارزان قیمت کشمش ها در فصل هایی که این تولید کنندگان فروشی ندارند به نارضایتی و بی انگیزه شدن تولید کنندگان دامن زده است.

*کاشمر؛ قطب تولید کشمش درجه 1

شهرستان کاشمر واقع در جنوب غربی استان خراسان جنوبی با برخورداری از 170 هزار جمعیت، علاوه بر تولید فرش دستباف و زعفران، یکی از قطب های مهم تولید انگور و کشمش به حساب می آید. از نظر آب و هوایی شهرستان کاشمر هر سه نوع آب و هوا را داراست. مناطق شمالی شهرستان سرد و کوهستانی، مناطق مرکزی معتدل و مناطق جنوبی خشک و نیمه خشک است. این تنوع آب و هوایی از جمله زمینه های اصلی تولید انواع محصولات بویژه انگور است. کاشمر پر از باغات انگور است و دهها هزار تن کشمش سالانه از این نقطه به سراسر ایران و کشورهای خارجی صادر می شود. شهرستان کاشمر 3 هزار و 300 هکتار سطح زیر کشت انگور دارد و از هر هکتار 25 تن انگور برداشت و 10 تن کشمش تولید می شود. در این میان روستای محمدیه کاشمر از نظر میزان اشتغال اهالی به تولید کشمش، یک نمونه کم نظیر محسوب می شود. روستای محمدیه از 400 خانوار تشکیل شده و 250 خانوار آن درتولید کشمش فعال هستند. قدمت تولید کشمش در این روستا به بیش از 70 سال قبل باز می گردد.

*دلالی و ضعف در بسته بندی بلای جان کشاورزان

مردم در روستای محمدیه کشمش را به صورت سنتی و در ساختمان هایی خشتی که «بارگاه» نامیده می شوند، تولید می کنند.

حسین سبزه محمدی، یکی از تولید کنندگان موفق کشمش در روستای محمدیه درباره مشکلات تولید کنندگان این محصول می گوید: «کشمش برای کشاورزان این منطقه کیلویی 4 هزار تومان تمام می شود اما حداکثر آن را به قیمت 5 هزار تومان می فروشند که به هیچ وجه زحمات و مرارت های تولید کشمش را پاسخ گو نیست. این مسئله ناشی از حضور فعال دلالها در بازار کشمش است. آنها بازار را قبضه می کنند و اجازه نمی دهند کشاورزان به حقشان برسند.»

فروش کشمش به صورت فله ای و بسته بندی نشده و ضعف کشاورزان در بازاریابی و نیز غفلت از صادرات یکی از عواملی است که به دلالان برای جولان در بازار فرصت می دهد. این معضل اما حتما راه حل هایی دارد.

تاسیس کارگاه های بسته بندی کشمش در قطب های تولید کشمش و ارتباط گیری مستقیم این کارگاه ها با کشاورزان در کنار بازاریابی حرف های معطوف به صادرات از جمله راه حل های آزموده و تضمینی است.

حسین قلیزاده که پیشتر کارمند اداره برق استان بوده، از جمله افرادی است که با تشخیص درست نیاز بازار وارد این عرصه شده است. جذابیت ها و سود آوری این عرصه به قدری است که آقای قلیزاده را برای استعفا از شغل دولتی و راه اندازی کارگاه بسته بندی کشمش در کاشمر متقاعد کرده است.

وی در این باره می گوید: کارگاه بسته بندی کشمش یک نیاز فوری برای منطقه ما بود و تأسیس آن می توانست همزمان به نفع کشاورزان و نیز خودم باشد. بر این اساس با فروش یک ملک و استفاده از پس‌انداز قبلی، کارگاه تمام اتوماتیک بسته بندی صنعتی کشمش را تأسیس کردم. کشمش های کارگاه پس از بسته بندی همگی به محصولی کاملاً صادراتی تبدیل می شوند. از سال 91 بسیج سازندگی اعطای وام های اقتصاد مقاومتی به واحدهای کشاورزی و صنعتی تولید انگور و کشمش را در دستور کار قرار داده است. ارسال مهندسان کشاورزی بسیجی به روستاهای کاشمر و ارائه مشاوره به تولید کنندگان انگور و کشمش یکی از برنامه های ثابت بسیج سازندگی برای حمایت از کشاورزان کاشمر است. در حال حاضر روستای محمدیه با برخورداری از 100 بارگاه بهداشتی، سالانه 370 تن کشمش تولید می کند که از این میان 200 تن، صادر می شود.

انتهای پیام/