گزارش| بررسی فاجعه زیست‌محیطی در "بشل" مازندران؛ وقتی لاشه ماهیان در پساب غوطه‌ور می‌شود
گروه استانها- منطقه سوادکوه که در سال‌های اخیر شاهد توسعه ناموزون بوده، این روزها شاهد فاجعه زیست‌محیطی و تلف‌شدن ماهیان غوطه‌ور در پساب واحدهای صنعتی است؛ مسئولان می‌گویند واحد متخلف در گذشته نیز به محیط‌زیست آسیب زده و مستلزم برخورد قضایی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سوادکوه، در یک اکوسیستم طبیعی، حیات آبزیان تاثیر گرفته از تغییرات طبیعی زیست‌محیطی است و به‌ندرت دچار ناهنجاری‌ها خواهد شد اما هرگاه دخالت انسان بر محیط زیست وارد شد، شاهد ناهنجاری‌هایی بوده‌ایم که گاهی غیر‌قابل جبران بوده است. طبیعت همواره متضرر از آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی است؛ فعالیت‌هایی که متاسفانه سود و منافع آنها بر حفظ زیست‌کره اولویت دارد.
گویا محیط‌زیست محکوم به تحمل رنج‌هایی است که انسان آگاهانه و نا‌آگاهانه برآن وارد می‌سازد. یکی از قابل دسترس‌ترین قربانیان ناشی از این محکومیت، رودخانه‌ها هستند. رودخانه‌هایی که بسیاری از آنها فرتوت ناشی از پساب‌هایی هستند که صنایع به‌خوردشان می‌دهند. رودخانه‌های زیبای مازندران چندان حال خوشی ندارند. بسیاری از آنها به‌جای زلالی و طراوت و مملو بودن از آبزیان، بار سنگین آلودگی‌های صنعتی را به‌دوش می‌کشند؛ اما گاهی این صدمات ناشی از صنایع، بر حیات آبزیان تاثیر منفی می‌گذارد و جان حیات رودخانه را به شماره می‌اندازد.
شاید یکی از مهم‌ترین دلایل این تاثیرات منفی، جای‌گذاری نادرست صنایع در محیط‌زیست و بی‌توجهی صاحبان صنایع به حفظ محیط اطراف است. همانند اتفاقی که چند روز گذشته برای رودخانه‌ای واقع در شهرک صنعتی "بشل" پیش آمد و کلیپ مربوط به آن بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت؛ ماجرا از این قرار است که پساب‌های یکی از واحدهای صنعتی این شهرک، وارد رودخانه‌ای در جنگل آن منطقه شد و آبزیان بسیاری را به کام مرگ کشاند.
آلاینده‌هایی که آن‌طور که گفته شده در اثر آسیب لوله انتقال پساب به سیستم تصفیه فاضلاب، وارد رودخانه شد و به‌دلیل اسیدی بودن، سطح وسیعی از آب رودخانه را دچار آلودگی جدی کرده و منجر به تلف شدن هزاران قطعه ماهی شد. آلودگی که حیات گیاهی و جانوری را نیز تحت تاثیر قرار داد؛ هرچند کشاورزی و دامداری منطقه نیز بی‌تاثیر از این آسیب نیستند. این درحالی‌ست که این واحد صنعتی، چندسال اخیر نیز آسیب‌های زیست محیطی بوجود آورده بود.
محیط‌زیست سوادکوه: واحد متخلف موقتاً تعطیل شود
پس از وقوع این بحران زیست‌محیطی، اداره محیط‌زیست سوادکوه به‌سرعت به این موضوع ورود پیدا کرد و شکایت خود را نسبت به تخلف این واحد صنعتی به مراجع قضایی تحویل داد. واحد صنعتی که سه سال گذشته نیز باعث آلودگی رودخانه در شهرک صنعتی بشل شده بود.
رئیس اداره محیط‌زیست سوادکوه خاطرنشان کرد: با توجه به نوع فعالیت این واحد صنعتی، پساب تولید شده کاملا شیمیایی است. در سال 96 پساب این واحد صنعتی وارد رودخانه شد و مرگ‌و‌میر آبزیان به‌خصوص ماهیان را رقم زد. در همان سال باطرح شکایت در مراجع قضایی، محکومیت برایشان حاصل شد.
ابراهیم فلاحی با بیان اینکه "بار دیگر از این واحد صنعتی تخلف محیط زیستی رخ داده است" تصریح کرد: بعد از سه سال بار دیگر شاهد چنین اتفاقی از همان واحد صنعتی هستیم که البته این‌بار با وسعت و حجم بیشتری از آلاینده‌ها و آسیب زیست‌محیطی رخ داده است. مطمئناً علاوه‌بر اینکه بر روی آبزیان اثر مخرب داشته، گیاهان و کسانی که در امر کشاورزی و دامپروری فعال هستند، متضرر شده‌اند. شکایت خود را به مراجع قضایی تحویل داده‌ایم و مستندات ارائه شد و حدود 24 هزار قطعه ماهی تلف شدند.
توضیحات واحد متخلف درباره فاجعه اخیر
فلاحی، خسارت وارد شده از سوی واحد صنعتی بر محیط‌زیست را قابل پذیرش ندانست و بیان کرد: با توجه به اینکه سرعت آب کم است، آن واحد صنعتی را مجاب کردیم تا از طریق پمپ، مقداری از پساب‌ها را به سمت سیستم فاضلاب خود بکشانند. اگرچه برای این کار تلاش کرده‌اند اما در هرحال خسارت به محیط‌زیست وارد شد. اتفاق را بررسی کردیم، پاسخ شرکت به ما این بوده که در حین کار با لودر، لوله‌ای که به سیستم تصفیه فاضلاب می‌رسد، پاره شد و همین امر منجر به بیرون ریختن پساب‌ها به درون رودخانه شد.
رئیس اداره محیط‌زیست سوادکوه با بیان اینکه "آلودگی از بین نرفته بلکه بخش زیادی از آن جمع‌آوری شده است" گفت: آلودگی از بین نرفته است بلکه بخش زیادی از آن جمع‌آوری شد، بخشی همراه با آب به سمت رودخانه تلار سرازیر و در نهایت به دریا ختم می‌شود و بخشی هم در بستر رودخانه رسوب‌گذاری شده است؛ بنابراین آلودگی از بین نرفته است.
وی بیان کرد: پساب حاوی مواد شیمیایی، اسیدسولفوریک، فسفات، مواد جامد معلق و مخلوط مثل اکسیدآهن و موارد دیگر بود که جز پسماندهای ویژه صنعتی محسوب می‌شوند و در بستر رودخانه رسوب‌گذاری کرده و آسیب به محیط‌زیست وارد می‌آورند. آنقدر غلظت آلاینده اسیدی بالا بوده که به سرعت 24 هزار ماهی تلف شد.
واحد متخلف در گذشته نیز به محیط زیست لطمه زده است
فلاحی با بیان اینکه "اگر کمی تغییر در دبی آب و حجم موادشیمیایی صورت می‌گرفت، شاهد خطر بزرگ‌تری بودیم" گفت: در بستر هر رودخانه‌ای موجودات و گیاهانی وجود دارند که نیاز به اکسیژن و نور خورشید دارند ولی زمانی که لایه‌ای می‌بندد ماهیت شیمیایی، اکسیژن آب را کاملا از بین می‌برد. اگر مقداری دبی آب کمتر و یا سرعتش کمتر بود و حجم مواد شیمیایی بیشتر بود ممکن بود حتی در طی چند روز، لاشه‌های ماهی‌های تلف شده را تجزیه کند. درواقع تا این حد خطرناک است.
این مسئول معتقد است: با توجه به اینکه این واحد صنعتی قبلا دچار تخلف شده بود، وقوع دوباره آن با میزان تخریبی بالاتر به نوعی تکرار جرم محسوب می‌شود و تصریح کرد: در سال 96 برای این واحد محکومیت صادر شد و جرائم سنگین پرداخت کرد. اکنون دوباره مرتکب تخلف زیست‌محیطی شده و تکرار جرم محسوب می‌شود. عمداً و سهواً این اتفاق افتاده باشد،در هر صورت به‌دلیل بی‌مبالاتی و بی‌مدیریتی، مسئولین شرکت باید مجازات شوند.
فلاحی با بیان اینکه "از نظر ما خطر از سوی این شرکت همچنان برای محیط‌زیست وجود دارد" گفت: طبق بررسی‌ها تصور می‌کنم لوله کاملا حفاظ ندارد و مسدود نشده است و این امر باعث می‌شود هر لحظه با یک رانش، برخورد سنگ و یا تکان، دوباره پاره شده و باردیگر پساب وارد رودخانه شود . به‌نوعی موجبات آلایندگی همچنان فراهم است.
وی تصریح کرد: از مراجع قضایی خواستیم علاوه بر مجازات و گرفتن خسارت از واحد صنعتی متخلف، به‌طور موقت شرکت را تعطیل کنند تا از حفاظ لوله‌ای که تعبیه شده اطمینان حاصل شود و درصورت پارگی باز آلاینده وارد رودخانه نشود.
صنایع مضرّی که کمر همت به نابودی طبیعت بسته‌اند
محیط‌زیست همواره دستخوش ناملایمات ناشی از فعالیت‌های انسانی می‌شود. شهرک‌های صنعتی اگرچه شرایط خوبی برای اشتغال‌زایی و توسعه صنایع محسوب می‌شوند، اما انتخاب نادرست مکان فعالیت آنان، ضربه‌هایی به حیات زیستی وارد می‌سازد که گاهاً جبران ناپذیر هستند. سال‌هاست که جنگل‌های غنی بشل سوادکوه ، سنگینی آلودگی صنایع را با خود دارند. صنایعی که بیشتر آنان سازگار با محیط جنگلی نیستند. همچون این واحد صنعتی که پساب‌های اسیدی از آن حاصل می‌شود و در فاصله سه سال، دوبار آسیب جدی به محیط‌زیست وارد ساخت. ورود جدی اداره محیط‌زیست قابل تحسین است اما سمت دیگر ماجرا صاحبان صنایعی هستند که توجه چندانی به اخطارهای زیست‌محیطی ندارند و هرچند وقت حیات طبیعی را مختل می‌کنند.
این‌بار رودخانه با تمام حیاتش دچار بحران شد. رودخانه‌ای که آب‌پناه ماهیان بود، اکنون به غم مرگ آنان دچار شده است. ماهیانی که بی‌صدا تلخ‌کام پساب‌ها شده و تلف شدند. جنگل در فراغ آبزیان، سکوت اختیار کرده و نظاره‌گر رودخانه‌ای است که حیات در آن متوقف شد. شاید حفظ محیط‌زیست در لیست اولویت‌های صاحبان صنایع وجود ندارد که اینچنین بساط ستیز علیه طبیعت را برپا کرده‌اند. اگر طبیعت بخواهد همواره بار سنگین منافع انسانی را به دوش بکشد و آسیب ببیند ، مسلماً در آینده تاوان این آسیب‌ها را خود انسان باید پس بدهد.
گزارش از معظمه نقی پور
انتهای پیام/681/س
