ظریف خطاب به شورای امنیت: آمریکا هیچ حقی برای تلاش در جهت احیای تحریم‌ها ندارد
وزیر امور خارجه کشورمان در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کرد که آمریکا هیچ حقی برای تلاش در جهت احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ندارد و جامعه بین‌الملل باید در مقابل این خواسته آمریکا بایستد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای به رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد اقدام غیرقانونی ایالات متحده آمریکا برای سوءاستفاده از سازوکارهای مندرج در توافق هسته‌ای برای احیای تحریم‌های ایران را مردود دانسته و تأکید کرده است که آمریکا هیچ حقی برای تلاش در جهت احیای تحریم‌ها ندارد و از همین رو این اقدام آمریکا باید از سوی شورا و جامعه بین‌المللی رد شود.
نامه وزیر امور خارجه کشورمان لحظاتی پیش از سوی مجید تخت‌روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد به رییس اندونزیایی این شورا تسلیم شد.
وزیر امور خارجه با اشاره به «غیرقابل‌پذیرش» بودن تلاش آمریکا برای توزیع اطلاعیه، نوشته است: «موضع خطرناک و غیرقانونی ایالات متحده قواعد جاافتاده حقوق بین‌الملل و رویه‌هایی را که در طول چند قرن شکل گرفته تا جهان ما را از هرج‌ومرج مصون بدارد، نادیده گرفته است.»
ظریف در ادامه تأکید کرده است که توجیهات ایالات متحده برای محق کردن خود در احیای قطعنامه‌های لغوشده پیشین، فاقد هرگونه «اعتبار یا مشروعیت» بوده و ضروری است که از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد رد شود. این نامه می‌افزاید: «ضروری است که جامعه بین‌الملل در خصوص چنین سوء استفاده‌ای از روندهای شورای امنیت هوشیار باشد. ایران به شورا توصیه می‌کند که این سوءاستفاده از روند ــ که تبعاتی جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی خواهد داشت ــ را متوقف کند.»
وزیر امور خارجه در ادامه تأکید کرده است که جمهوری اسلامی ایران بر اساس دلایل روشن و متقن، بر این عقیده است که ایالات متحده از هیچ حقی برای اعمال دوباره بندهای قطعنامه‌های لغوشده برخوردار نیست.
ظریف سپس به تشریح برخی از «ملاحظات عینی و حقوقی» در خصوص اقدام اخیر آمریکا پرداخته است.
وزیر امور خارجه ابتدا به‌تفصیل به یادآوری «لغو مشارکت ایالات متحده در برجام» پرداخته و نوشته است: «رئیس‌جمهور ایالات متحده رسماً لغو یکجانبه مشارکت ایالات متحده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اعلام کرد که این نقض فاحش قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد، که برجام ضمیمه‌شده به آن را تأیید کرده، بود، بر همین اساس، دولت ایالات متحده اقدامات غیرقانونی گسترده‌ای را برای لغو مشارکت ایالات متحده در برجام و بازاعمال تمام تحریم‌های لغوشده ایالات متحده در ارتباط با برجام اجرایی کرده و از این طریق مرتکب موارد متعددی از «عدم اجرای عمده» تحت برجام شد که در تضاد فاحش با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل بود.»
در ادامه این نامه اشاره شده است که مقام‌های آمریکایی در موارد متعددی به پایان مشارکت این کشور در برجام اشاره کرده‌اند، از جمله آنکه رئیس‌جمهور ایالات متحده در فرمان اجرایی خود برای بازاعمال تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای ایران، اشاره کرده است که در تاریخ 8 می 2018 مشارکت ایالات متحده در برجام را متوقف کرده است. همچنین مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا نیز اظهار کرده است که «رئیس‌جمهور ترامپ مشارکت ایالات متحده در برنامه جامع اقدام مشترک را لغو کرد.»، علاوه بر این، دولت آمریکا در تاریخ 11 می 2018، در نامه‌ای رسمی، رسماً به تمام مشارکت‌کنندگان در برجام اطلاع داد که ایالات متحده دیگر در نشست‌ها و فعالیت‌های مرتبط با برجام مشارکت نخواهد کرد. در آن نامه تأکید شده بود که «در تاریخ 8 می 2018، رئیس‌جمهور ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده به مشارکت خود در برنامه جامعه اقدام مشترک پایان می‌دهد، این تمام فعالیت‌ها را شامل می‌شود... بلافاصله اجرایی است و ایالات متحده دیگر در فعالیت‌های مرتبط با برجام مشارکت نخواهد کرد.»
بر اساس این نامه، یکی از نمونه‌های این عدم مشارکت آن است که در طول دو سال گذشته شورای امنیت به تأیید طرح‌های توصیه‌شده کمیسیون مشترک در خصوص فعالیت‌های مرتبط با هسته‌ای مقرر در کانال خرید ادامه داده است، اما ایالات متحده در کارگروه خرید مشارکت نداشته و جزئی از کمیسیون مشترک برجام هم نبوده است.
وزیر امور خارجه به‌عنوان دومین ملاحظه یادآور شده است که «ایالات متحده رسماً هرگونه حق نسبت به سازوکار حل اختلاف را از خود سلب کرده است». ظریف اشاره کرده است که مقام‌های آمریکایی در موارد مختلف اذعان کرده‌اند که این کشور دیگر از حق استفاده از سازوکار حل اختلاف مندرج در بندهای 10 تا 13 برجام برخوردار نیست، به‌عنوان نمونه، در تاریخ 8 می 2018، جان بولتون مشاور وقت امنیت ملی ایالات متحده در یک نشست خبری به‌صراحت عنوان کرد که ایالات متحده به‌دنبال بازاعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده گذشته از طریق بندهای قطعنامه 2231 نخواهد بود، چراکه ایالات متحده از توافق خارج شده است. همچنین در تاریخ 16 آگوست 2020، بولتون بار دیگر تأکید کرد که این برداشت که ایالات متحده به‌دلیل خروج از توافق حق استفاده از مفاد آن را ندارد، نظر صحیحی است.
علاوه بر این، برایان هوک نماینده ویژه وقت دولت آمریکا در امور ایران و مشاور ارشد وقت سیاست‌گذاری وزیر خارجه ایالات متحده نیز به‌صراحت عنوان کرده است که «ما دیگر در این توافق نیستیم، و به همین خاطر طرف‌هایی که هنوز در این توافق هستند باید در خصوص استفاده یا عدم استفاده از سازوکار حل اختلاف تصمیمشان را بگیرند.»
وزیر امور خارجه در ادامه نوشته است: «بنابراین، کاملاً روشن است که تمام مقام‌های ایالات متحده، بدون استثنا، بر این عقیده بوده‌اند ــ و برخی مانند معمار خروج ایالات متحده از برجام، یعنی جان بولتون، به‌صراحت و علناً اعلام کرده‌اند ــ که ایالات متحده دیگر از هیچ حقی برای بازاعمال بندهای قطعنامه‌های لغوشده از طریق قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار نیست.»
ظریف سپس عنوان کرده است که روشن است که دولت ایالات متحده امیدوار بود با خروج از برجام و پیشبرد «فشار حداکثری» یا نظام ایران را فرو پاشیده یا ایران را به خروج متقابل از برجام وادارد، اما حالا با روشن شدن شکست این راهبرد، ایالات متحده «بی‌شرمانه» و با «سوءنیت شدید» به‌دنبال توسل به سازوکاری است که خود در گذشته و به‌صورت دائمی، خود را از آن محروم کرده است.
در ادامه یادآوری شده است که اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد و دولت‌های اروپایی، روسیه و چین و همچنین اتحادیه اروپا پیش از این به‌صراحت عنوان کرده‌اند که ایالات متحده حق استفاده از سازوکار مندرج در قطعنامه 2231 را ندارد. وزیر امور خارجه تأکید کرده است که با توجه به این موارد، روشن است که ایالات متحده به هیچ وجه نمی‌تواند با خیال‌بافی و سوءتفسیر، در خصوص قطعنامه 2231 مشارکت‌کننده برجام در نظر گرفته شود.
«نقض فاحش قطعنامه 2231 از سوی ایالات متحده و عدم حسن‌نیت» این کشور سومین ملاحظه مورد اشاره از سوی وزیر امور خارجه است. ظریف با یادآوری مفاد قطعنامه 2231 که از همه کشورهای عضو خواسته از تضعیف برجام خودداری کنند، تأکید کرده است که «ایالات متحده با خروج غیرقانونی از برجام، بازاعمال یکجانبه تحریم‌ها از 8 می 2018 به این سو و دیگر تاریخ‌ها و تنبیه دولت‌ها و دیگر نهادهای قانون‌مدار به‌دلیل پایبندی به این تعهد، اقدام به نقض فاحش برجام و قطعنامه 2231 کرده است.»
این نامه می‌افزاید: «یکی از مبانی جاافتاده حاکم بر ایجاد و عملکرد الزامات حقوقی، حسن‌نیت است. حسن‌نیت جزئی جدایی‌ناپذیر از همکاری بین‌المللی است، خصوصاً زمانی که این همکاری بر مبنای اجرای برجام و قطعنامه 2231 باشد. اقدامات و مواضع دولت کنونی ایالات متحده ثابت کرده است که این کشور هرگز با حسن‌نیت عمل نکرده است.»
وزیر امور خارجه یادآور شده است که دولت آمریکا نه‌تنها از اجرای تعهدات خود سر باز زده، بلکه در مسیر اجرای برجام از سوی دیگر کشورها نیز اخلال ایجاد کرده است، به‌عنوان نمونه، دولت آمریکا از زمان روی کار آمدن ترامپ، بیش از 145 بار علیه ایران تحریم اعمال کرده و درخواست‌های مکرر دبیرکل سازمان ملل متحد برای رفع این تحریم‌ها را نیز نادیده گرفته است، این در حالی است که دبیرکل در هفتمین گزارش خود در خصوص اجرای قطعنامه 2231 اشاره کرده است که «رفع تحریم‌ها برای ایجاد امکان عادی‌سازی تجارت و روابط اقتصادی، جزئی ضروری از این برنامه است.»
علاوه بر این، همان‌گونه که در گزارش دبیرکل مورد اشاره قرار گرفته است، خودداری ایالات متحده از تمدید معافیت‌های مربوط به پروژه‌های مرتبط با هسته‌ای «بر خلاف اهداف مقرر در برنامه و قطعنامه 2231 بوده و ممکن است توانایی جمهوری اسلامی ایران برای اجرای بندهای مشخصی از برنامه و قطعنامه را مختل کند.»
در این نامه همچنین اشاره شده است که اعمال تحریم‌ها نمود روشن «سوءنیت» و نقض فاحش برجام، قطعنامه 2231، حکم دیوان بین‌المللی دادگستری و قطعنامه‌های متعدد مجمع عمومی ملل متحد و شورای حقوق بشر است.
وزیر امور خارجه یادآور شده است که صدور «اطلاعیه» مربوط به درخواست آغاز سازوکار احیای تحریم‌ها، امری خودسرانه نیست، بلکه مقید به شروط و صلاحیت‌هایی است از جمله آنکه مشارکت‌کننده برجام ــ که ایالات متحده در چنین موقعیتی نیست ــ باید با حسن‌نیت و بعد از گذر از تمام مراحله روند حل اختلاف و همراه با تشریح فعالیت‌های صورت‌گرفته با حسن‌نیت، چنین اطلاعیه‌ای را صادر کند، این در حالی است که ایالات متحده فارغ از نداشتن حسن‌نیت، هیچ‌یک از این مراحل را نگذرانده است.
وزیر امور خارجه اشاره کرده است که بر اساس مبانی پذیرفته‌شده حقوقی، ایالات متحده نمی‌تواند بدون ملزم دانستن خود به تشریح فعالیت‌های صورت‌گرفته با حسن‌نیت، از مزایای برجامی که از آن خارج شده است، بهره‌مند شود، علاوه بر این، تاریخ مذاکرات برجام نشان می‌دهد که روند حل اختلاف عامدانه به‌صورت چندمرحله‌ای و زمانبر طراحی شده تا به حفظ این دستاورد منحصر به فرد جامعه بین‌الملل کمک شده و از اقدامات خودسرانه حتی مشارکت‌کنندگان واقعی در برجام، چه برسد به ایالات متحده که صراحتاً این جایگاه را از خود سلب کرده، ممانعت شود.
ظریف با اشاره به اینکه لزوم داشتن حسن‌نیت در تفسیر و بندهای قطعنامه 2231 هم یک ضرورت به‌شمار رفته، تأکید کرده است که سابقه اقدامات غیرقانونی ایالات متحده به‌همراه تلاش این کشور برای «سوءاستفاده از روند» و اقدامات فریبکارانه برای فعال کردن بازاعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده علیه ایران، «در تضاد با الزام حسن‌نیت» است.
چهارمین ملاحظه مورد اشاره در این نامه، «تلاش‌های با حسن‌نیت ایران برای اجرای کامل برجام» است. وزیر امور خارجه در این خصوص یادآور شده است که رئیس‌جمهور ایالات متحده در حالی دستور خروج از توافق هسته‌ای را صادر کرد که ایران حتی یک بار مرتکب عدم اجرای مفاد توافق نشده بود و به‌اذعان 15 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تطابق کامل با تعهدات خود بود.
ظریف اشاره کرده است که با وجود خروج غیرقانونی ایالات متحده از برجام و محروم شدن ایران از مزایای اقتصادی مندرج در برجام، جمهوری اسلامی ایران ضمن توسل رسمی به سازوکار حل اختلاف بر اساس مفاد برجام، از اجرای فوری تدابیر «جبرانی» خودداری کرد و به‌مدت یک سال تمام، به‌شهادت 15 گزارش متوالی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به اجرای کامل برجام ادامه داد. نهایتاً ایران بعد از گذراندن کاملاً بی‌نتیجه تمام مراحل سازوکار حل اختلاف، تصمیم گرفت از حقوق خود ذیل بندهای 26 و 36 برجام برای اعمال تدابیر جبرانی و توقف اجرای بخشی از تعهدات خود، آن هم در تطابق کامل با برجام، با هدف حفظ این توافق، استفاده کند، با این وجود، تدابیر جبرانی جمهوری اسلامی ایران تاکنون بر نظارت و راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تأثیری نگذاشته است و این برنامه همچنان تحت «قدرتمندترین» رژیم بازرسی در تاریخ قرار دارد، به‌نحوی که از سال 2016 تا 2019 بیش از 92 درصد از کل بازرسی‌های قابل مقایسه جهانی آژانس، در ایران صورت گرفته است.
نهایتاً وزیر امور خارجه در پنجمین ملاحظه و به‌عنوان جمع‌بندی تأکید کرده است که صدور اطلاعیه آغاز فرآیند احیای تحریم‌ها از سوی ایالات متحده «غیرقابل‌پذیرش» است. ظریف در این خصوص نوشته است: «بی‌اعتنایی ایالات متحده به حاکمیت قانون و سوءاستفاده این کشور از سازمان ملل متحد برای پیشبرد منافع یکجانبه‌گرایانه و نابودی اصل بنیادهای چندجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل تهدیدی جدی برای جهان متمدن و همچنین صلح و امنیت به‌شمار می‌آید. سوءاستفاده و نقض مفاد بندهای 10 و 11 قطعنامه 2231 با ارسال صرفاً یک اطلاعیه، آن هم در حالی که ایالات متحده پیش از این تعهدات خود ذیل قطنامه 2231 و بند 25 منشور ملل متحد را از طریق بازاعمال تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی نقض کرده، بدعتی فوق‌العاده خطرناک ایجاد می‌کند که باید به‌صراحت و با قاطعیت از سوی شورا و اعضای آن رد شود.
وزیر امور خارجه تأکید کرده است که ایالات متحده به‌عنوان کشوری که به‌صراحت و به‌اختیار به مشارکت در برجام پایان داده و فعالانه تلاش کرده تا این توافق را از بین ببرد، از امکان استفاده از سازوکار حل اختلاف برخوردار نیست، علاوه بر این تلاش آمریکا بر سوءاستفاده از سازوکار حل اختلاف یک سوءاستفاده از روند به‌شمار می‌آید که بر اعتبار شورای امنیت سازمان ملل متحد اثر منفی خواهد گذاشت. همچنین سوءاستفاده از روند هم در حقوق بین‌الملل منع شده است و هم قطعنامه به‌دقت به‌نحوی تدوین شده است که از سوءاستفاده از روندهای مندرج در آن جلوگیری شود.
وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه «جمهوری اسلامی ایران پیش از این و به‌روشنی حسن‌نیت و مسئولیت کامل خود را نشان داده است، اکنون نوبت جامعه بین‌المللی است»، به شورای امنیت توصیه کرده است که از سوءاستفاده ایالات متحده از سازوکار حل اختلاف برجام، آن هم با هدف صریح نابودی این توافق، جلوگیری کرده و از پذیرش اطلاعیه ایالات متحده و به‌رسمیت شناختن آثار مترتب بر آن خودداری کند.
ظریف تأکید کرده است که «مردم ایران به‌حق از شورا انتظار دارند حقوق آن‌ها ذیل این قطعنامه را تضمین کرده و ایالات متحده را به‌دلیل آسیب جبران‌ناپذیری که به کل ملت ایران» وارد کرده، پاسخگو کند.
انتهای پیام/.+
