گزارش| نکاتی درباره کشف میدان گازی ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، یک بار دیگر نشان داد که در مشی سیاسی خود، نسبت به رسانه و عنصر جلب توجه و هدایت افکاری عمومی نگرش ویژه‌ای دارد.

اصرار مداوم او بر این که یک مژده بزرگ در آستین دارد، توجه داخل و خارج را جلب کرد. اما رویترز و بلومبرگ هم نشان دادند که برای کشف ماهیت چنین مژده‌هایی، از امکانات ویژه برخوردارند.

کشف میدان گازی دریای سیاه، از لحاظ سیاسی، اقتصادی و نیز از منظر موقعیت اجتماعی حزب حاکم ترکیه، اتفاق مهمی است که نیاز به بررسی و واکاوی دارد.

یکی از ابعاد مهم و حیاتی کشف میدان گازی در دریای سیاه، این است که ترکیه در این پرونده با رژیم حقوقی دریایی مستدل و روشنی روبرو است که دستیابی آسان به گاز را میسر خواهد کرد اما راه دریای سپید، هموار نخواهد بود.

به خاطر چند مشت دلار؟

کارشناسان وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرده‌اند که ارزش میدان گازی کشف شده در دریای سیاه، بالغ بر 60 میلیارد دلار است.

روسیه، ایران و قطر را به عنوان سه کشور دارای ثروتمندترین و غنی‌ترین میادین  گاز طبیعی جهان می‌شناسند و حالا ترکیه نیز با گازی که به تازگی کشف شده در رتبه 32 جهان ایستاده است.

البته پیش‌تر برخی کارشناسان خارجی اعلام کرده بودند که ترکیه در این میدان، انتظار یک منبع 800 میلیارد متری داشته اما حالا و پس از آن که مقدار گاز موجود در حد 320 میلیارد متر مکعب تخمین زده شده، تلاش برای کشف میادین دیگر، ادامه دارد.

ارتباط گاز و استقلال

ترکیه به طور میانگین، هر سال چهل میلیارد دلار از پول‌های خود را صرف خرید نفت و گاز می‌کند. این موضوع برای دولت ترکیه، پیش از این که یک موضوع اقتصادی و رفاهی باشد، یک مساله سیاسی است که ارتباط دقیقی با استقلال ترکیه دارد.

برخی از سران احزاب ترکیه به طور جدی معتقدند که وابستگی به منابع انرژی خارج از کشور، معنایی جز نداشتن استقلال ندارد. اردوغان نیز در سخنرانی خود به همین مساله اشاره کرد.

او میزان گاز کشف شده در میدان دریای سیاه را 320 میلیارد متر مکعب اعلام کرد و گفت که ترکیه به بزرگترین اکتشاف گاز طبیعی در تاریخ خود دست یافته است.

وی از انرژی به عنوان «عنصر اصلی توسعه» نام برد و تاکید کرد که اکتشاف این میدان گازی تامین کننده استقلال ملی کشورش است و در نتیجه حالا می توان گفت کشف میدان گازی در ساکاریا دریای سیاه، رویدادی در مسیر تقویت گفتمان ملی‌گرایی و استقلال کامل ترکیه خواهد بود.

مخالفین چه گفتند؟

سران و چهره‌های برجسته اغلب احزاب مخالف ترکیه، کشف میدان گازی ساکاریا را به عنوان یک پیروزی و رویدادی مبارک برای نسل‌های آینده تحلیل کردند.

در این میان، فقط گارو پایلان نماینده پارلمان و از سران ارمنی حزب دموکراتیک خلق‌ها (از نهادهای اقماری پ.ک.ک) بود که به تندی به دولت تاخته و مدعی شد: «گاز برای آذربایجان و ایران و ونزوئلا رفاه نیاورده که حالا برای ترکیه بیاورد.»

کشف گاز و قدرت آکپارتی

تیم اردوغان به شکل زیرکانه‌ای، استخراج گاز از میدان نفتی دریای سیاه را به سال 2023 میلادی حواله داده است. اما چرا 3 سال دیگر؟ 

از یاد نبریم که سال 2023 میلادی برای ترکیه سال مهمی است. چرا؟ به این دلایل:

1.سال 2023 میلادی یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه است و حزب عدالت و توسعه به دنبال آن است تا در این سالگرد نمادین، خود را به عنوان وارث قدرتمندی نشان دهد که جمهوری را از گردنه‌ها و گلوگاه‌های خطرناک گذر داده  و آن را به ایستگاه استقلال کامل رسانده است.

2.سال 2023 میلادی برای همه احزاب ترکیه سال مهم و سرنوشت سازی است و انتخابات سراسری 2023 تکلیف بسیاری از معادلات سیاسی این کشور را روشن خواهد کرد.

سند توسعه 2023 به عنوان مهم‌ترین سند بالادستی حزب عدالت و توسعه برای اهداف بلندمدت ترکیه، اهدافی رویایی را در نظر گرفته که یکی از آنها، جای گرفتن ترکیه در لیست 10 اقتصاد بزرگ جهان است.

با توجه به وقایع مهم چند سال اخیر همچون کودتای نافرجام، تنش با آمریکا، هزینه‌های سنگین جنگ با پ.ک.ک و لشکرکشی‌های مداوم به خارج از مرزها و کرونا، رسیدن به اهداف اقتصادی 2023 اندکی دشوار  به نظر می رسد اما استخراج گاز از میدان دریای سیاه – و احتمالاً توامان شدن آن با استخراج منابع دریای سفید - از لحاظ روحی و روانی، آکپارتی را در موقعیت مطلوبی نشان خواهد داد.

تاکید بر نقش داماد ارشد اردوغان

برات آلبایراک، کار مدیریت مالی را در چند شرکت خصوصی و خانوادگی آغاز کرد اما پس از ورود به دنیای سیاست، به طور مستقیم صاحب کرسی وزارت شد و در دولت احمد داود اوغلو، وزیر انرژی و منابع طبیعی شد. اما در نظام ریاستی، بالاترین پست مالی کشور یعنی وزارت امور مالی و دارایی را در دست گرفت و کار در حوزه انرژی را رها کرد.

رجب طی اردوغان رئیس جمهور ترکیه در مراسم اعلام کشف میدان گازی دریای سیاه، بر این تاکید کرد که اقدامات اولیه این اکتشاف، از زمان  مسئولیت آلبایراک در وزارت انرژی شروع شده و لذا باید قبل از سخنرانی فاتح دونمز وزیر فعلی، آلبایراک سخنرانی کند!

این اقدام رهبر حزب عدالت و توسعه نشان داد که احتمالاً قرار است گاز خفته در بستر دریای سیاه به دو شکل به داد داماد ارشد او برسد: اول این که در شرایط فعلی و همزمان با رشد فزاینده نرخ دلار و سقوط ارزش لیره، انتقادات فراوانی علیه آلبایراک مطرح شده و خبر اکتشاف گاز، تا حدی این فضا را تغییر می‌دهد.

دوم این که احتمالاً حزب حاکم بر روی آلبایراک حساب ویژه‌ای باز کرده و برای آینده او رویاهایی دارد که باید با انتشار خبرهای خوش، محقق شوند.

از دریای سیاه تا دریای سفید

دریای سفید یا مدیترانه در حال حاضر برای ترکیه از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و پرونده‌هایی همچون توافق دریایی با لیبی، تنش با یونان، حمایت از جمهوری ترک قبرس شمالی، تنش با مصر و رژیم صهیونیستی و حتی بخشی از پرونده سوریه، ارتباط دقیقی با اهداف ترکیه در مدیترانه دارد و اگر آن گونه که تیم اردوغان انتظار دارد، در مدیترانه نیز نفت و گاز پیدا شود، ترکیه در استراتژی درازمدت خود، نگاه خاصی به منابع انرژی موجود در دریاها خواهد داشت و صد البته، این نگاه ویژه، بدون دردسر و مانع نخواهد بود.

انتهای پیام/