وزیر سابق آموزش‌و‌پرورش: باید به‌شدت نگران "عدم‌حضور فیزیکی دانش‌آموزان در مدارس" باشیم/ "آموزش مجازی" تیغ دولبه
وزیر سابق آموزش‌و‌پرورش گفت: وقتی حضور فیزیکی را تبدیل به حضور مجازی کردیم، در این صورت خود را از بخش عمده‌ای از اهداف مدرسه‌ای محروم کردیم بنابراین "باید به‌شدت نگران این موضوع باشیم" به همین دلیل است که بر "روش ترکیبی" تأکید دارم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سال تحصیلی جدید دانش‌آموزان از 15 شهریور آغاز می‌شود، کنار وضعیت بازگشایی مدرسه با توجه به شرایط مختلف قرمز، زرد و سفید مسائل و موضوعات مهم دیگری هم مطرح است که در سال تحصیلی متفاوت پیش‌ِرو نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.
کیفیت آموزش‌های مجازی دانش‌آموزان، تکیه صرف به آموزش مجازی و درهای بسته مدارس به‌روی دانش‌آموزان و در مقابل ضرورت توجه به آموزش ترکیبی "مجازی و حضوری" البته با حفظ سلامت دانش‌آموزان موضوعاتی است که این روزها محل نقد و بررسی کارشناسان آموزشی و معلمان است.
از سوی دیگر بحث هزینه‌های اینترنت در آموزش مجازی موضوع دیگری است که نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود چرا که گاه یک خانواده با داشتن چند فرزند دانش‌آموز باید هزینه‌ای قابل‌توجه را در سبد هزینه‌های ماهانه خانوار برای آموزش مجازی در نظر بگیرد.
در نظرسنجی اخیر وزیر ارتباطات نیز در پاسخ به این پرسش که "در سال تحصیلی گذشته، کدام‌یک برای شما چالش بزرگتری بود، هزینه شبکه یا کیفیت خدمات شاد؟" 59 درصد اعلام کردند هزینه و 41 درصد کیفیت.
در همین رابطه میزبان "سید محمد بطحایی" وزیر سابق آموزش و پرورش و معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی (سازمان سما) دانشگاه آزاد اسلامی بودیم تا درباره محورهایی همچون شروع متفاوت سال تحصیلی جدید و ضرورت‌های توجه به آموزش ترکیبی دانش‌آموزان، نقش اپراتورها برای تأمین اینترنت رایگان در آموزش مجازی دانش‌آموزان، عدالت آموزشی زیر سایه انواع تنوع مدارس و مدارس لاکچری و مبارزه با مافیای کنکور گفت‌وگویی داشته باشیم.
این گفت‌‌وگو در دو بخش تنظیم شده که در ادامه بخش نخست آن تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:
تسنیم: سال تحصیلی جدید از 15 شهریور آغاز می‌شود و قرار است آموزش دانش‌آموزان براساس 3 سناریو پیش برود، با این حال برخی کارشناسان آموزشی و خانواده‌ها نسبت به کیفیت پایین آموزش‌های مجازی نگرانی‌هایی را مطرح می‌کنند، از سوی دیگر تکیه صرف به آموزش‌های مجازی در آموزش دانش‌آموزان چالش‌هایی را رقم خواهد زد، از نظر شما امکان ارائه آموزش‌های ترکیبی و حضور دانش‌آموزان در مدارس در شرایط کرونایی چقدر نیاز است؟
هم‌اکنون در شرایط بحرانی قرار داریم و باید با توجه به امکاناتی که در اختیار داریم، خدمات مناسبی را برای دانش‌آموزان فراهم کنیم، هیچ فردی در اینکه آموزش مجازی یک مُسکن و داروی موقت برای جبران یاددهی و یادگیری در شرایط کرونایی است، شکی ندارد،
اما همانند بسیاری از زمینه‌های دیگر که همیشه آموزش و پرورش مورد کم‌توجهی قرار می‌گیرد در آموزش مجازی نیز این کم‌توجهی دیده می‌شود و این کم‌توجهی پلتفرم، اینترنت و سامانه‌هایی را که باید خدمات آموزش مجازی را در اختیار دانش‌آموزان و معلمان قرار دهد شامل می‌شود، چون شبکه ملی اطلاعات در کشور راه‌اندازی نشده است همچنان دستمان زیر سنگ اینترنت است و اینترنت در کشور محدودیت‌های خاص خودش را دارد البته قصدم این نیست که بگویم در این شرایط بحرانی دولت و افراد مسئول شبکه ملی اطلاعات را راه‌اندازی کنند چون این طرح به‌‌این‌زودی‌ها اتفاق نمی‌افتد.
مدارس را به‌شیوه ترکیبی اداره کنند
البته در شرایط فعلی مدارس می‌توانند به‌صورت ترکیبی اداره شوند، روش‌های آموزش ترکیبی در شرایط کرونایی در بسیاری از کشورها جریان دارد هرچند آموزش و پرورش در تلاش برای برقراری چنین وضعیتی است.
در برخی کشورها با شیوه‌هایی همچون استفاده از جدا‌کننده‌های پلاستیکی، میز دانش‌آموز از سایرین جدا شده است و تلاش شده است فاصله آنها از یکدیگر حفظ شود؛ تصور می‌کنم ما در ایران باید از روشهایی که کشورهای دیگر هم تجربه کرده‌اند، استفاده کنیم و از روش آموزش ترکیبی بهره ببریم.
آموزش مجازی تیغ دولبه!
از مسئولان موؤثر در تصمیم‌گیری تقاضا دارم که به آموزش مجازی به‌عنوان تیغ دولبه توجه داشته باشند، درست است که نیامدن دانش‌آموزان به مدرسه و پیگیری آموزش‌ها به‌شکل مجازی سلامت آنها را تضمین می‌کند اما در سوی مقابل هم قطع ارتباط طولانی‌مدت دانش‌آموزان با مدرسه و فضای حضوری در کلاس درس لطمات بسیاری را به آنها وارد می‌کند.
می‌توان برای حضور دانش‌آموزان در مدرسه آنها را به چند گروه تقسیم کرد و حتی آنها به‌جای 5 یا 6 ساعت، روزانه دو یا سه ساعت به مدرسه بیایند و بعضی از درس‌ها به‌صورت حضوری ارائه شود و برخی دروس کاملاً مجازی تدریس شوند حتی می‌توان دانش‌آموز را هفته‌ای دو یا سه ساعت به مدرسه بیاوریم تا محیط مدرسه را حس کند و رابطه‌اش با مدرسه قطع نشود.
تسنیم: اگر بحث آموزش حضوری کنار آموزش مجازی طرح شود، ممکن است این موضوع پیش بیاید، مدارس امکانات کافی برای حضور دانش‌آموزان و حفاظت از سلامت آنها را ندارند؛ تراکم کلاسهای درس بالاست و از سوی دیگر امکانات لازم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی در اختیار مدارس قرار ندارد.
بنده همیشه مخالف هستم که یک نسخه واحد برای تمام مدارس کشور پیچیده شود، قطعاً در کلاسی که 40 دانش‌آموز دارد اجرای روش ترکیبی دشوار است اما بسیاری از کلاسهای درس 20 یا 25 دانش‌آموز دارند، چرا می‌خواهیم با یک نسخه واحد با تمام مدارس رفتار کنیم؟
دانش‌آموزان حتی یک هفته در میان به مدرسه بیایند
در مدارسی که تراکم دانش‌آموزان آنها خیلی بالاست امکان آموزش ترکیبی وجود ندارد و باید با روش دیگری برای آنها اقدام کرد اما بنده می‌گویم حتی اگر می‌توانیم دانش‌آموزان را یک هفته درمیان برای ساعات محدود به مدارس بیاوریم حتی کلاس 40نفره را می‌توان به گروه‌های 10نفره تقسیم کرد و دانش‌آموزان دو هفته یک بار به مدرسه بیایند مثلاً به هر دانش‌آموزی بگوییم هر 15 روز یک بار به مدرسه بیاید، این روند بسیار بهتر از نیامدن کامل به مدرسه و قطع ارتباط با کلاس درس است.
دغدغه‌مندان تعلیم و تربیت نگران فاصله دانش‌آموز با مدرسه باشند
همه افرادی که دغدغه تعلیم و تربیت دارند باید نگران فاصله دانش‌آموز با مدرسه باشند که به‌صورت قهری ایجاد شده و شرایطی که اتفاق افتاده این فاصله را ایجاد کرده است اما اگر این روند ادامه یابد ممکن است به‌تدریج این تفکر در جامعه ایجاد شود "پس می‌توانیم مدرسه نداشته باشیم و برخی دروس را از طریق مجازی ارائه کنیم."
تسنیم: این سبک یعنی ارائه بخشی از دروس به‌شیوه مجازی می‌تواند در کاهش هزینه‌های آموزش و پرورش و از سوی دیگر مقوله کمبود معلم به دولت کمک کند.
بنده از همین جمله می‌ترسم چرا که بحث بسیار مهمی در این ماجرا مطرح بوده و این است که محتوای کتاب‌های درسی بخش کوچکی از سبد یادگیری دانش‌آموزان است و آنها در مدرسه طی تعامل با یکدیگر بسیاری از مسائل را فرا می‌گیرند، اینکه دانش‌آموز صبح‌ها باید رأس ساعت معینی به مدرسه بیاید نظم را فرا می‌گیرد و بخش عمده‌ای از اهداف دوران مدرسه این موارد است نه حفظ کردن فرمول‌ها.
وقتی حضور فیزیکی را تبدیل به حضور مجازی کردیم و به دانش‌آموزان اعلام شد "آن چیزی که در مدرسه یاد می‌گرفتید در خانه با استفاده از فلان پلتفرم فرا بگیرید"، در این صورت خود را از بخش عمده‌ای از اهداف مدرسه‌ای محروم کردیم بنابراین "باید به‌شدت نگران این موضوع باشیم" به همین دلیل است که تأکید دارم روش ترکیبی که طی آن دانش‌آموزان برخی روزها به مدرسه می‌آیند بسیار اهمیت دارد.
تسنیم: در بحث آموزش مجازی، مسئولیت اجتماعی شرکتها و اپراتورها برای آموزش دانش‌آموزان و تأمین اینترنت رایگان چه‌اندازه می‌تواند مؤثر باشد و چرا نسبت به این مسئله احساس مسئولیت نمی‌شود؟
متأسفانه با این مشکل مواجه هستیم که آسفالت کوچه و خیابان را یک الزام می‌دانیم اما برایمان مهم نیست حیاط مدرسه دانش‌آموزان آسفالت دارد یا خیر؛ طی چند ماه اخیر مصرف اینترنت و استفاده از فضای مجازی توسط دانش‌آموزان و معلمان و حتی مردم بسیار افزایش یافت و شرکت‌هایی که خدمات اینترنت ارائه می‌دهند، سود کلانی به دست آوردند.
شرکت‌های ارائه‌دهنده باید مکلف به ارائه اینترنت رایگان به دانش‌آموزان شوند
این شرکتها باید مکلف شوند بخشی از مسئولیت اجتماعی خود را در قبال دانش‌آموزان این کشور بپذیرند در حقیقت باید مکلف شوند برای دانش‌آموزان و معلمان در ساعات معین که از پلتفرم آموزشی آموزش و پرورش استفاده می‌کنند، اینترنت را به‌صورت رایگان یا با هزینه بسیار اندک تأمین کنند؛ هم‌اکنون برخی دانش‌آموزان توانایی پرداخت هزینه اینترنت را ندارند، بماند که در برخی نقاط کشور هم دسترسی به اینترنت وجود ندارد.
اعداد و ارقام منتشرشده نشان می‌دهد شرکت‌هایی که خدمات اینترنت ارائه می‌دهند سودهای سرشاری می‌برند چه اشکالی دارد در مناطقی که به‌دلیل عدم دسترسی به اینترنت، دانش‌آموزان از آموزش مجازی بازمانده‌اند، هفته‌ای یک بار با تجهیزات فنی که اعزام می‌کنند آموزش مجازی دانش‌آموزان را پیگیری کنند، این همان مسئولیت اجتماعی است در حقیقت این شرکتها باید نگران وضعیت تحصیل دانش‌آموزان این سرزمین باشند.
وقتی دولت و مجلس هم بی‌تفاوتند!
البته دولت و مجلس هم نسبت به این موضوع بی‌تفاوت هستند نباید شرایط این‌گونه باشد که بگوییم "اگر شرکتها احساس مسئولیت کردند، برای تأمین اینترنت رایگان دانش‌آموزان اقدام کنند"! این‌گونه نمی‌شود؛ اینکه در کشوری که در شرایط بحران قرار گرفته است، مدارس تعطیل شده‌اند، معلم و دانش‌آموز تجهیزات ندارند، اپراتور ارائه‌دهنده خدمات اینترنت به سودهای کلان خود در 6 ماه گذشته ببالد، جای تأسف دارد.
از دولت و مجلس تقاضا دارم با تصویب قوانین و ابلاغ آیین‌نامه‌هایی لازم، شرکتها را مکلف به پذیرش مسئولیت اجتماعی کنند تا آنها وادار شوند که خدمات لازم در زمینه اینترنت رایگان را ارائه دهند.
تسنیم: آموزش و پرورش برای آموزش مجازی دانش‌آموزان، پلتفرم "شاد" را انتخاب کرده است؛ در زمان حضور شما در وزارت آموزش و پرورش بحث شبکه "سینا" مطرح بود که در دوره جدید پرونده آن بسته شد و اعتقاد بر این است که "سینا" بستر مناسبی برای آموزش مجازی نیست، هم‌اکنون پلتفرم "شاد" و الزام مدارس برای تدریس مجازی در آن را چگونه می‌بینید؟
زمانی که "سینا" را راه‌اندازی کردیم، چنین روزهایی را می‌دیدیم در حقیقت "سینا" با این هدف شروع به کار کرد که اگر زمانی بحرانی داشتیم بلافاصله بتوانیم جلسات مجازی را از طریق آن راه‌اندازی کنیم و ارتباط بین جامعه مخاطبان برقرار شود.
"شاد" از قالبهای "سینا" الگوبرداری کرده است
اگر معتقدند "سینا" برای آموزش مجازی مناسب نیست، این انگاره صحیح نیست و با این پلتفرم آشنایی کافی ندارند؛ "سینا "در مدت کوتاهی که متولد شد در آن شرایط کشور سیر رشد خود را طی کرد و جلو رفت اما چون توفیق ارائه خدمت در آموزش و پرورش را از دست دادم کار "سینا" متوقف شد؛ تیم جدید نیز تا چند ماه به‌سراغ آن نرفت و بعد از مدتی که با کرونا مواجه شدند ناگزیر اسم جدیدی را انتخاب کردند و گفتند "طرح جدیدی باشد بهتر است"، بنابراین پلتفرم "شاد" را ایجاد کردند درحالی که پلتفرم "شاد" تقریباً از قالبهای "سینا" الگوبرداری کرده است.
باید به "شاد" برای رفع اشکالات فرصت دهیم
معتقدم اگر پلت‌فرمی مانند "شاد" شروع به فعالیت می‌کند باید به آن قدری مجال دهیم تا اشکالات خود را برطرف کند آن هم در کشور ما که زیرساخت‌های فنی ضعیف است، اگر همه به پلتفرم شاد کمک کنند، اشکالات آن به‌تدریج برطرف خواهد شد و حتماً یک روزی که ممکن است 6 ماه یا یک سال بعد باشد قطعاً به پلتفرم جامع تبدیل خواهد شد که می‌تواند در ابعاد مختلف به آموزش کمک کند.
تسنیم: قدری درباره مدارس "سما" صحبت کنید؛ آیا این مدارس در دوران کرونا در بحث آموزش مجازی فعالیت‌های خاصی را انجام داده‌اند؟ هم‌اکنون که خانواده‌ها از شهریه‌های بالای مدارس غیردولتی در سال تحصیلی کرونایی گلایه دارند آیا مدارس سما شهریه‌های آموزش مجازی را کاهش داده‌اند؟
هم‌اکنون مشکلی که در آموزش و پرورش وجود دارد این است که نمی‌دانیم این اتفاق چقدر طول می‌کشد! شاید یک ماه، شاید 6 ماه و شاید کل سال تحصیلی درگیر آن باشیم؛ هم‌اکنون برای هیچ فردی تصویر روشنی وجود ندارد که این بحران جهانی چقدر طول می‌کشد به همین دلیل ما نتوانستیم تصمیمی بگیریم که براساس آن شهریه و کلاسهای حضوری و غیرحضوری را تنظیم کنیم.
هر دانش‌آموز دوره ابتدایی حداقل هفته‌ای دو ساعت به مدرسه می‌آید
اما گفتیم تا زمانی که این شرایط وجود دارد، هر دانش‌آموز دوره ابتدایی و پیش‌دبستانی مدارس باید حداقل هفته‌ای دو ساعت با رضایت خانواده به مدرسه بیاید تا معلم خود را ببیند، با او صحبت کند و اگر ابهامی دارد، برطرف شود در حقیقت به‌دنبال برقراری ارتباط عاطفی دانش‌آموز با مدرسه و معلم هستیم تا این ارتباط کامل قطع نشود همچنین حداقل 12 ساعت یعنی برگزاری 12 جلسه آموزش مجازی برای دانش‌آموزان الزامی است.
در مدارس سما، امکانات نسبت به مدارس دولتی بهتر و دستمان بازتر است بنابراین گفته‌ایم همه معلمان حتی در صورت عدم‌حضور دانش‌آموزان در مدرسه حاضر باشند و تدریس مجازی را با استفاده از امکاناتی که در مدرسه وجود دارد مانند اینترنت و دوربین داخل کلاس درس انجام دهند.
درباره شهریه مدارس سما هم باید بگویم، مدارس سما از جمله مدارس غیردولتی است که پایین‌ترین رقم شهریه را دریافت می‌کنند آن هم بنا به مأموریت‌ها و وظایفی که این مدارس دارند البته تلاش می‌کنیم تا هفته آینده چنانچه با کاهش دانش‌آموز به‌صورت جدی مواجه نشدیم و توانستیم هزینه درآمدها را متعادل کنیم، تخفیفاتی را برای خانواده‌ها در نظر بگیریم با وجود این، در نحوه پرداخت شهریه‌ها در مدارس سما نسبت به سایر مدارس غیردولتی خیلی مساعدت می‌شود.
تسنیم: آیا به خانواده‌ها وام شهریه نیز پرداخت می‌کنید، این موضوع را از این جهت می‌پرسم که چند وقت قبل در اخبار مشاهده کردیم دانش‌آموزی در استان البرز به‌دلیل نداشتن پول شهریه و ممانعت مدرسه از ثبت‌نام این دانش‌آموز، مدرسه غیردولتی‌اش را به آتش کشید!
در مدارس سما چنین فشارهایی را با خانواده‌ها نداریم با وجود این، با دو بانک عامل خودمان صحبت کردیم که مقدمات آن انجام و حتی تفاهمنامه برقرار شده است تا بتوانیم از طریق آنها وام شهریه‌ای را دریافت کنیم و خانواده‌ها به‌صورت اقساط شهریه را به بانک پرداخت کنند؛ در بسیاری از مدارس ما نیازی به وام شهریه نیست چون خود خانواده‌ها به‌صورت اقساط شهریه را پرداخت می‌کنند.
پایان بخش نخست... .
انتهای پیام/+
