ناخوش‌احوالی شعر عاشورایی/جای خالی حماسه‌سرایی در شعر معاصر عاشورایی
گروه استانها- با وجود عظمت معنایی واقعه عاشورا شعر عاشورایی ما از آسیب‌های زیادی رنج می‌برد که یکی از آنها تفوق کمیت بر کیفیت در این شاخه شعری است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین،پیشینه طولانی سرزمین بهشت‌آیین در حیطه شعر و ادب در کنار فضای آکنده از عشق به اهل بیت(ع) همواره بستر مناسبی برای بروز استعدادهای شگرفی در حوزه شعر آیینی قزوین بوده است و ظهور شاعران بزرگ قزوینی در این عرصه، چه در گذشته و چه در حال، گواه خوبی بر این مدعاست. شاعرانی که با الهام گرفتن از قیام امام حسین(ع) آثار ماندگاری را در شعر فارسی خلق کرده‌اند و قزوین را به یکی از پایگاه‌های مهم شعر عاشورایی در کشور مبدل کرده‌اند. با این حال، مشکلاتی هم در این حیطه وجود دارد که فقدان حمایت از شاعران و آثاری که توسط آنها ارائه می‌شود، در زمره آنها محسوب می‌شوند. با توجه به قرار داشتن در ماه محرم و وفور استفاده از شعر عاشورایی در مداحی‌ها به بررسی وضعیت این شاخه شعری پرداخته‌ایم.
بزرگان شعر عاشورایی قزوین
یک شاعر قزوینی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قزوین با بیان اینکه «حمدالله مستوفی» نویسنده، مورخ و شاعر دوره ایلخانی اولین شاعر بزرگ جریان شعر عاشورایی در قزوین بوده، اظهار داشت: همچنین «رفیع الدین محمد واعظ قزوینی» معروف به «ملارفیعا» از شاعران و ادیبان دوران صفویه، علاوه بر اینکه در وعظ و خطابه سرآمد دوران بود، از پیشروان سبک هندی در سرودن اشعار برای ائمه اطهار(ع) به ویژه شعر عاشورایی بود.
سید محمدحسین ابوترابی «ترکیب بند» واعظ قزوینی درباره قیام اباعبدالله(ع) را از معروف‌ترین اشعار مذهبی همه دوران‌ها دانست و افزود: «میرزا شرف‌جهان قزوینی» و «محمد‌ابراهیم سالک قزوینی» از دیگر شاعران مطرح دوره صفوی به شمار می‌روند که در زمینه شعر عاشورایی بسیار موفق عمل کردند.
آسیب‌های شعر عاشورایی معاصر
این شاعر آیینی با تاکید بر اینکه شعر عاشورایی قزوین پس از انقلاب به لحاظ کمیت رشد خوبی داشته، ادامه داد: مشارکت شاعران آیینی‌سرا در سوگواره‌ها به جریان‌سازی شعر عاشورایی کمک خوبی کرده، ولی برخی از شاعران با تقلید کردن و عمیق نشدن در شعر عاشورایی، موجب تنزل کیفیت این گونه از شعر معاصر شده‌اند.
ابوترابی با ذکر اینکه در چند دهه گذشته بیشتر وجه مرثیه‌سرایی و ذکر مصیبت اهل بیت(ع) بر شعر آیینی غالب بوده، گفت: آنچه که در این میان مغفول مانده، وجه حماسی و حماسه‌سرایی در شعر معاصر عاشورایی بوده که این گونه از شعر را به ساحت مداحی نزدیک کرده است.
وی با بیان اینکه جای خالی عنصر تفکر در شعر عاشورایی امروز به شدت احساس می‌شود، تصریح کرد: شاعر آیینی‌سرا باید به این نکته آگاه باشد که اگر در ارتباط با واقعه عظیمی مانند قیام امام حسین (ع) شعر می‌گوید، به هر دو گونه حماسی‌سرایی و مرثیه‌سرایی همزمان توجه داشته باشد.
ابوترابی اضافه کرد: متاسفانه ذائقه امروز مردم در زمینه شعر عاشورایی تا حد محسوسی تنزل یافته و شعر عاشورایی ما به سمت اشک گرفتن از خواننده یا شنونده‌اش حرکت کرده و باید متوجه بود که هر شعر مذهبی شایستگی انتشار در فضای اجتماعی را ندارد.
کمبود کیفیت داریم، نه کمیت
این کارشناس ادبیات عاشورایی با یادآوری اینکه در زمینه شعر عاشورایی کمبود کیفیت داریم، ادامه داد: این نکته باید مدنظر قرار گیرد که در زمینه تعداد اشعاری که درباره عاشورا سروده می‌شود، مشکلی نداریم، بلکه معضل پیش‌رو نحوه انتخاب و گزینش این اشعار برای چاپ در کتاب‌ها یا خوانده شدن توسط مداحان است.
وی چاپ کتاب‌های معتبر شعری و مشاوره ادبی دادن به مداحان اهل بیت(ع) را از جمله وظایف شاعران آیینی امروز دانست و یادآور شد: البته ضرورت دارد که مداحان با مراجعه به شعرای مذهبی سرای صاحب اندیشه، سواد ادبی خود را بالا ببرند و با مشورت‌هایی که با شاعران انجام می‌دهند، هر شعری را در هر جایی نخوانند.
شعر آیینی با شعر هیئتی متفاوت است
از سوی دیگر، مسئول واحد شعر بسیج هنرمندان استان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قزوین با بیان اینکه شعر آیینی با «شعر هیئتی» فرق دارد، گفت: در اشعار هیئتی شاعر بیشتر به دنبال تهییج احساسات مخاطب خود است؛ در حالی که در شعر آیینی، آنچه اهمیت دارد ادبیّت کلام و استفاده از صنایع ادبی و بلاغی است و در این صورت شعر ماندگار می‌شود.
اسماعیل سکاک با تاکید بر لزوم توجه به قوانین ادبی در پرداخت شعر عاشورایی، افزود: شعر تهی از صنایع کلامی و ادبی، خیلی زود به فراموشی سپرده می‌شود و شاعران آیینی معاصر باید تمام تلاش خود را در این جهت انجام دهند که وجه ادبی، ساختاری و فرمی شعر عاشورایی را ارتقا ببخشند.
سکاک با بیان اینکه شعر عاشورایی معاصر بیشتر به دو مبحث شهادت و اسارت در واقعه عاشورا توجه کرده، ادامه داد: برخی اوقات دیده می‌شود که با شعر عاشورایی برخوردی خامدستانه می‌شود و با بی‌توجهی به اصالت کلام اشعاری ناپخته سروده می‌شود که اشکالات وزنی و عروضی دارند.
به گزارش تسنیم، به نظر می‌رسد یکی از راه‌های افزایش کیفیت شعر عاشورایی نظارت بیشتر در این حوزه است تا هر کتاب یا دفتر شعری به اسم عاشورایی بودن نتواند اجازه چاپ و انتشار پیدا کند.
گزارش از آرش صالحی
انتهای پیام/ش
