یادداشت نشریه قرار | وضعیت ترکیه با پیروزی جو بایدن چگونه خواهد بود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، کمتر از 2 ماه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا زمان باقی مانده و حالا تحلیلگران ترکیه نیز در حال ارزیابی این موضوع هستند که نتایج انتخابات 2020 تا چه اندازه بر روابط آنکارا – واشنگتن تاثیر خواهد گذاشت.

به گواه اغلب کارشناسان سیاسی ترکیه، روابط این کشور با آمریکا در دوران زمامداری دونالد ترامپ به شدت لطمه دیده است. با این وجود، شواهد نشان می دهد که تیم اردوغان و اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، ماندن ترامپ را در کاخ سفید، بر رفتن او ترجیح می دهد.

برخی از دیپلمات های سابق ترکیه بر این باورند که رابطه سیاسی، دیپلماسی و اقتصادی به شکل نهادی و رسمی بین ترکیه و آمریکا ضربه خورده اما در عوض، نوعی از رابطه شخصی سازی شده بین دونالد ترامپ و رجب طیب اردوغان در جریان است و تیم اردوغان، دلخوش و امیدوار به حل مشکلات موجود با استفاده از ظرفیت های این رابطه شخصی است.

این در حالی است که نظرسنجی ها، بایدن را در موقعیت بهتری نشان می دهد.

مصطفی مورگیل از تحلیلگران روزنامه قرار، در تحلیل خود به این موضوع اشاره کرده که در اگر پیش بینی ها و نظرسنجی های فعلی درست از آب در بیایند و جو بایدن رئیس جمهور آمریکا شود، ترکیه با چه نوع تابلوی سیاسی و اقتصادی جدیدی، مواجه خواهد شد.

جو بایدن

شواهد نشان می دهند که در انتخابات 3 نوامبر ریاست جمهوری آمریکا، جو بایدن برای رسیدن به پیروزی، شانس بیشتری دارد.

در تحلیل های پیشین، به اندازه کافی به دیدگاه های دونالد ترامپ پرداخته ام و کارنامه سیاسی 4 ساله او هم جلو چشم همه ماست. وقت آن است که به جو بایدن بپردازیم.

دونالد ترامپ، به عنوان رئیس جمهوری با کنش ها و واکنش های آنی و سریع و یک شخصیت غیرقابل پیش بینی، خط سیاسی خود در مورد جهان و کشور ما را به همگان نشان داد و کم و بیش می دانیم که او در قبال رویدادهای جهان و ترکیه، چه رویکردهایی دارد.

اگر فرض را بر این بگذاریم که تمام نظرسنجی های فعلی به شکل حرفه ای و دقیق انجام شده و تغییرات خاصی در مدت زمان باقی مانده به انتخابات روی ندهد، از حالا باید خود را برای تغییرات جدی آماده کنیم. چرا که پیش بینی ها حاکی از پیروزی جو بایدن است و بدون تردید، یکی از محورهایی که شاهد تغییر آن خواهیم بود، روابط واشنگتن – آنکارا است.

لازم است پیش از آن که به تغییرات ناشی از احتمال پیروزی جو بایدن اشاره کنیم، نگاهی اجمالی بیندازیم به کارنامه و حیات سیاسی او در چند دهه اخیر.

جو بایدن، در واقع یک سیاستمدار قدیمی و پرسابقه است. او از سال 1973 تا سال 2009 میلادی، یک دوره طولانی سناتوری را سپری کرده و برای مدتی مدید، عضو و بعدها مسئول کمیته روابط خارجی سنا بوده و یکی از مسئولینی است که مدت ها در هدایت سیاست خارجی کشورش، نقش ایفا کرده و اثرگذار بوده است.

جو بایدن را با گاف های سیاسی او می شناسند. او یک سیاستمدار تابوشکن است و خیلی وقتها حرفهایی از دهان و می پرد که نباید گفته شوند. چرا که برخلاف دیگر سیاستمداران، دوست ندارد از روی متن نوشته سخنرانی کند و ترجیح می دهد به صورت شفاهی و فی البداهه حرف بزند. در نتیجه گاهی جانب احتیاط را از دست می دهد و مرتکب گاف می شود.

زندگی شخصی جو بایدن در چند دهه گذشته، مملو از رویدادهای تلخ و تراژیک است. او دوبار رویداد تلخ مرگ فرزند را تجربه کرده است.

یک بار در سال 1972 فرزند خردسال او در حادثه رانندگی درگذشت و بار دیگر در سال 2015 میلادی، فرزند میانسال او به خاطر سرطان درگذشت و علاوه بر این، همسرش را هم از دست داد.

اما با وجود این رویدادهای غم انگیز و شکننده، او چهار دهه از عمر خود را وقف دنیای سیاست کرده و به عنوان یک سیاستمدار موفق شناخته شده است. با وجود تمام ناملایمات زندگی، بایدن ایستادگی کرده و تا پست معاونت ریاست جمهوری آمریکا، بالا رفت و حالا هم در سودای رسیدن به ریاست جمهوری است.

در بررسی گذشته سیاسی جو بایدن، متوجه این نکته می شویم که او، هم در دوران سناتوری و هم در دورانی که به عنوان معاون رئیس جمهور آمریکا خدمت کرده، همواره حامی و موافق تمام اقداماتی بوده که علیه ترکیه انجام شده اند!

او همچنین یکی از مسئولینی بود که در سال 1975 میلادی، به خاطر موضوع قبرس، ضرورت تحریم تسلیحاتی ترکیه را مطرح کرد.

جو بایدن، طرفدار ادعای تاریخی ارامنه علیه ترکیه بوده و در جریان عراق نیز، طراح و پیشنهاد دهنده ایده تجزیه این کشور و تشکیل یک دولت کُردی بوده است. (البته او بعدها از این ایده بازگشت و از دنبال کردن چنین نظریه ای صرفنظر کرد).

آخرین بار هم در سال 2019 میلادی و در یک مصاحبه جنجالی به رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان و حزب عدالت و توسعه تاخته و نکات تندی را بر زبان آورد.

به عبارتی روشن، جو بایدن، همواره برای ترکیه یک معضل بوده است. اما این را نیز نباید از نظر دور داشت که در دوران مسئولیت خود به عنوان معاون رئیس جمهور آمریکا، چهار بار به ترکیه سفر کرد و همواره حامل پیام های گرم و مثبت بود.

پس از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی نیز، مهم ترین مقام آمریکایی بود که به ترکیه سفر کرد و از این که برای ابراز حمایت از دولت ترکیه، دیر به آنکارا سفر کرده، عذرخواهی کرده و کودتا را نیز به شدت محکوم کرد.

حالا سوال اینجاست: اگر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا شود، ما با کدام بایدن مواجه خواهیم شد؟ جو بایدن ضد ترکیه که از هر فرصتی برای زیر سوال بردن ترکیه استفاده خواهد کرد؟ یا جو بایدن دیگری که بر اساس ظرفیت ها و امکانات مسئولیت جدید خود، با ترکیه مواجه خواهد شد؟

شاید پاسخ روشن، چنین باشد: جو بایدن خیلی خوب می داند که چیزی به نام کشور دشمن و کشور دوست وجود ندارد و آن چه مهم است، موضوعی به نام منافع کشورها است  و خواهیم دید که بر چه مبنایی حرکت خواهد کرد.

البته واقعیت این است که در حال حاضر، ترکیه در موقعیت خاصی قرار گرفته و در نتیجه، می توان چنین پیش بینی کرد که نتایج انتخابات 2020 آمریکا، به شکل جدی بر مسائل ترکیه نیز تاثیر بگذارد. چرا که اولاً ترکیه دچار مشکل اقتصادی شده و به زودی باید وام های کلان و سنگینی پرداخت کند و دوم این که برای تامین منابع ارزی، با مشکل جدی روبرو شده است.

اگر همه احتمالات درست از آب دربیایند و بایدن رئیس جمهور آمریکا شود، از روز انتخابات، دو ماه و نیم طول خواهد کشید تا مسئولیت به طور رسمی از دونالد ترامپ به بایدن سپرده شود و حتی اگر قرار باشد، شاهد سناریوهای مثبت بایدن برای ترکیه باشیم، دیدن آثار مثبت سیاسی و اقتصادی آن، زمان برخواهد بود و اقتصاد ترکیه، با ابهام بیشتری مواجه خواهد بود. در چنین شرایطی، خوشبینانه ترین شرایط برای ترکیه، این است که بایدن از فردای روز پیروزی، در اظهارات و مواضع خود، به شکلی عمل کند که موج مثبتی در روابط واشنگتن – آنکارا، به وجود بیاورد.

البته به طور واضح باید گفت، چنین احتمالی دور از ذهن به نظر می رسد. بعید است سیاستمدار کهنه کار و باتجربه ای همچون جو بایدن، در همان آغاز راه، به گونه ای عمل کند که برای خودش تعهدات تازه ای ایجاد کند.

البته باید در مورد انتخابات آمریکا، این نکته مهم را نیز از یاد نبریم که هر دو طرف، خود را مهیای شکایت و پیگیری کرده اند تا هر کدام شکست خورد، دیگری را به تقلب متهم کند. دونالد ترامپ اعلام کرد که رای دادن به وسیله نامه پستی، می تواند راهی برای تقلب و دادن چند باره رای باشد و این احتمال وجود دارد که همچون سال 2000 میلادی، شاهد انتخاباتی در آمریکا باشیم که بخشی از آرای آن، در محاکم قضایی مورد بررسی قرار بگیرد و چنین چیزی می تواند در بازار و نظام اقتصادی جهان، نشانه هایی از بلاتکلیفی به وجود بیاورد و چنین چیزی، خواه ناخواه، بر ترکیه هم تاثیر خواهد گذاشت. 

البته اگر برنده انتخابات آمریکا، دونالد ترامپ باشد، باز هم نمی توان گفت که نتیجه به نفع ترکیه است.

از یاد نبرده ایم که در دوران مسئولیت ترامپ، شاه اقدامات منفی فراوانی از طرف او علیه ترکیه بودیم. شوک دلاری در سال 2018، موضوع کشیش برونسون، ارسال نامه توهین آمیز برای رئیس جمهور، تهدید ترکیه در اثنای حمله به شمال سوریه، رفع تحریم تسلیحاتی قبرس جنوبی و مواردی از این دست.

اما در هر حال، ترامپ پس از موضوع سامانه موشکی اس 400 ترکیه را در چهارچوب قانون تحریم دشمنان آمریکا موسوم به (CAATSA) تحریم نکرد.

کم نیستند کارشناسانی که معتقدند یگانه دوست ترکیه در آمریکا، دونالد ترامپ است و جان بولتون هم ادعا کرده که اردوغان تنها کسی است که ترامپ حاضر بود به خاطر گفتگوی تلفنی با او، بازی گلف خود را نیمه کاره رها کند. 

همچنان که مرحوم عصمت اینونو (نخست وزیر و رئیس جمهور اسبق ترکیه) گفته است: دوستی با ابرقدرت ها، مانند این است که با یک خرس به بستر بروی. ممکن است زیر خرس له شوی، ممکن است بلعیده یا گاز گرفته شوی! به عبارتی هیچگاه با او به تمامی احساس راحتی نخواهی کرد.

انتهای پیام/