به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ بنابر تعریف مرکز آمار ایران، خانوار از چند نفر تشکیل میشود که با هم در یک اقامتگاه زندگی میکنند، با یکدیگر همخرج هستند و معمولاً با هم غذا میخورند؛ فردی که بهتنهایی زندگی میکند نیز، خانوار تلقی میشود؛ در آمار جمعیتی از تقسیم تعداد جمعیت به تعداد خانوار به عددی میرسند که "بُعد خانوار" نام دارد.
در لغتنامه جمعیتشناسی نیز در تعریف خانوار آمده است: "خانوار یک واحد اقتصادی اجتماعی است که افراد آن با هم زندگی میکنند".
خانوار عمدتاً در مطالعات آماری مورد استفاده قرار میگیرد؛ یک نفر بهتنهایی میتواند یک خانوار باشد اما اطلاق خانواده بر او مقدور نیست همچنین در آمارگیریها و سرشماریهای عمومی، مستخدمین را جزو خانوار بهشمار میآورند؛ در صورتی که در مطالعه خانواده و خویشاوندی، مستخدم جایی ندارد.
خانواده زن و شوهری یا مستقل، نوعی از خانواده است که از زن و شوهر و فرزندان یا زن و شوهر بدون فرزند تشکیل میشود و اصطلاحاً خانواده هستهای نیز نامیده میشود؛ خانواده هستهای اساساً، بنیان جوامع صنعتی کنونی را تشکیل داده و در ارتباط با گسترش شهرنشینی و توسعه صنعت در شهرها شکل گرفته است.
از خصوصیات دیگر این نوع خانواده آن است که کارکردهای دیرین آن بهعهده مؤسساتی خارج محیط خانوادگی قرار گرفته است و دیگر آن که خانواده هستهای هیچگاه گسترش نمییابد و بهمجرد رسیدن فرزندان خانواده به سن قانونی و ورود در اجتماع بهعنوان عضوی فعال از خانواده دوری میگزینند و خود مستقلاً خانواده جدیدی بهوجود میآورند بنابراین خانواده زن و شوهری یا هستهای با پراکنده شدن اعضای آن و سپس با فوت پدر و مادر یا در صورت جدایی آنها از یکدیگر، متلاشی میشود!
اما خانواده گسترده خانوادهای است که فرزندان خود را پس از ازدواج در خود جای میدهند و گسترش آن نیز به همین لحاظ است؛ به این ترتیب ممکن است چند نسل زیر یک سقف و در یک خانه مشترک زندگی کنند؛ در این شکل از خانواده پدر و مادر اصلی مرکز ثقل خانواده را تشکیل میدهند.
براساس آمار آخرین سرشماری نفوس و مسکن در ایران، تقسیمبندی درصدی انواع خانوار ایرانی بهترتیب زیر است:
خانوار هستهای 63.32 درصد
خانوار زوجی 16.29 درصد
خانوار تکنفره 8.48
خانوار تکوالد 7.27
خانوار گسترده 2.96
و خانوارهای فرزندسرپرست 0.33 درصد از خانوارهای ایرانی را تشکیل میدهند.
براساس مطالعات انجامشده در مورد خانوار و ترکیب آن در ایران در 5 سال اخیر بر درصد خانوارهای یکنفره، دونفره، سهنفره و چهارنفره افزوده شده و از درصد خانوارهای پنجنفره و بیشتر کاسته شده است این در حالی است که در سه دهه اخیر نرخ باروری جمعیت کشور بهسرعت کاهش یافته و در زمان حاضر به حدود 1.7 فرزند تنزل پیدا کرده است!
با ادامه این روند در آینده نزدیک کشور از جانشینی جمعیت خود ناتوان میشود و روند کاهش و سالمندی جمعیت آغاز خواهد شد!
انتهای پیام/+