شعاع دایره خطر برای شناورهای آمریکایی بیشتر شد/ «ذوالفقار بصیر» را بیشتر بشناسید
با رونمایی موشک جدید «ذوالفقار بصیر»، برد موشک‌های بالستیک دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به بیش از ۲برابر رسیده است.
گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم ــ صبح روز گذشته (ششم مهرماه99) و همزمان با آخرین روزهای هفته دفاع مقدس، نمایشگاه دائمی دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی افتتاح شد.
در این نمایشگاه موشک بالستیک ضدکشتی «ذوالفقار بصیر» به‌عنوان نسل جدید خانواده موشک‌های بالستیک ضدکشتی ایرانی معرفی شد.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
در عرصه عملیات علیه شناورهای دشمن، آرایه متنوعی از تسلیحات کنار هم شکل‌دهنده قدرت دفاعی و تهاجمی جمهوری اسلامی ایران هستند.
موشک‌های کروز ضدکشتی پرتاب‌شونده از پرتابگرهای زمینی و دریایی و حتی زیردریایی و جنگنده‌ها، اژدرهای مختلف شلیک‌شونده از زیردریایی و در نهایت به‌عنوان یک عضو خاص از باشگاه مدافعان دریایی، موشک‌های بالستیک با بردهای مختلف و تنوع روش‌های هدایت در اختیار نیروهای مسلح قرار دارند.
خاص بودن موشک‌های بالستیک در آرایه فوق به چند علت است؛ اول، به‌جز ایران و چین، کشور دیگری کاربر رسمی موشک‌های بالستیک در نقش ضدکشتی نیست. دوم، به‌خاطر ویژگی‌های خاص موشک‌های بالستیک از جمله سرعت بسیار بالا در طی مسیر، وزن زیاد سر جنگی، و شیرجه روی هدف با زاویه زیاد، این موشک‌ها از احتمال انهدام کم توسط پدافند دشمن، قابلیت اثرگذاری و تخریب بالا برخوردار هستند.
موشک جدید ذوالفقار بصیر روی پرتابگر دوفروندی متحرک
امروز پس از حدود یک دهه از معرفی اولین موشک بالستیک دریایی یا ضدکشتی ایرانی به‌نام خلیج فارس، خانواده موشک‌های دریایی ایران با اعضای رسمی و معرفی‌شده و چند عضو معرفی‌نشده، از تنوع بالایی در برد و روش‌های هدایت برخوردار است.
منظور از روش هدایت، استفاده از جست‌وجوگرهای مختلف شامل اپتیکی، رادار فعال و آشیانه‌یاب راداری است.
«خلیج فارس» و «فاتح مبین» به‌عنوان موشک‌های دارای جست‌وجوگر اپتیکی، «هرمز‌ــ1»با جست‌وجوگر ضدرادار (آشیانه‌یاب رادار) و «هرمز‌ــ2» دارای رادار فعال‌اند و همگی این موشک‌ها دارای برد در حدود 250 تا 300 کیلومتر هستند که به‌طور رسمی نمایش داده شده‌اند. موشک «ذوالفقار بصیر» با جست‌وجوگر اپتیکی و برد 700 کیلومتر به مجموعه فوق افزوده شده است.
یکی از اولین نمونه‌های موشک خلیج فارس
موشک خلیج فارس به‌عنوان اولین موشک شبه‌بالستیک (بالستیک مایل‌پرتاب) ضدکشتی ایرانی، برای اولین بار در 18 بهمن ماه و در دهه فجر سال 1389 و پس از اتمام کارهای تحقیقاتی در وزارت دفاع، به‌عنوان گونه ضدکشتی از موشک سوخت جامد برد کوتاه فاتح‌ــ110 توسط فرمانده‌کل سپاه معرفی شد.
پخش تصاویر اصابت این موشک به هدف دریایی بازتابی گسترده در رسانه‌های دنیا داشت. ایده و کارهای اولیه این موشک توسط مرکز تحقیقات موشکی سپاه با مسئولیت شهید طهرانی مقدم انجام و با کمک وزارت دفاع ساخته شده و به تولید انبوه رسیده است.
ردیابی هدف دریایی متحرک توسط موشک خلیج فارس
این موشک با برخورداری از یک جست‌وجوگر اپتیکی در مراحل نهایی پرواز به‌طور هوشمند هدف را می‌یابد و روی آن قفل می‌کند.
خلیج فارس همچون سایر انواع خانواده موشک بالستیک کوتاهبرد فاتح‌ــ110 با توجه به بهرهمندی از بالکهای کنترلی نصب‌شده روی آن تا انتهای مسیر قابلیت کنترل و اصلاح مسیر دارد.
طول خلیج فارس حدود 9 متر، جرم آن حدود 3325 کیلوگرم، برد 270 کیلومتر، سر جنگی 450 کیلوگرم و سرعت آن در حدود یک کیلومتر بر ثانیه یا حدود 3 ماخ است.
اصابت موشک خلیج فارس به هدف دریایی
اما دو گونه دیگر از موشک فاتح‌ــ110 به تولید رسیده است که شامل موشک‌های هرمز‌ــ 1 و 2 است. موشک هرمز‌ــ1 هم ضدکشتی و هم ضد سپر موشکی است.
برای اولین بار اخباری از موشک بالستیک ضدرادار ایرانی در تیر ماه سال 1391 و در آستانه آغاز رزمایش بزرگ موشکی پیامبر اعظم(ص)ــ7 توسط فرمانده نیروی هوافضای سپاه منتشر شد که توانایی انهدام رادارها را در هر نقطه‌ای از خشکی و دریا در محدوده برد خود دارد.
این موشک همان هرمز‌ــ1 بود که کنار هرمز‌ــ2 برای اولین بار در اردیبهشت سال 93 به‌طور رسمی معرفی و نمایش داده شد. هرمز‌ــ2 با جست‌وجوگر رادار فعال در سال 1392 به نتیجه رسیده بود.
موشک‌های هرمز‌ــ 1 و 2 روی پرتابگر متحرک در نمایشگاه 1393
موشک هرمز‌ــ1 با همان پیکربندی خانواده فاتح‌ــ110 با طول حدود 9 متر، جرم 3330 کیلوگرم، سر جنگی 442 کیلوگرم و برد 250 کیلومتر ساخته شده است.
این موشک سرعت نهایی در حدود 5 ماخ دارد. موشک‌های هرمز‌ــ 1 و 2 کنار گونه خلیج فارس با پشتیبانی از هم و تکمیل توانمندی‌های یکدیگر در شرایط مختلف، سه‌گانه‌ای مرگبار برای ناوگروه‌های دشمن ایجاد خواهند کرد که در نهایت در هر شرایط آب‌وهوایی یا وجود جنگ الکترونیک یا خاموش شدن رادار ناو هدف، دست‌کم یک نوع از این 3 موشک قابلیت انهدام هدف را خواهد داشت.
اصابت موشک هرمز‌ــ1 به رادار
اصابت موشک هرمز به هدف دریایی کوچک
مقایسه شکل دماغه موشک‌های فاتح‌ــ110 (سمت راست) و هرمز‌ــ1 (سمت چپ اول) و خلیج فارس (سمت چپ دوم)
در 22 مرداد 1397، آخرین محصول از رده موشک‌های بالستیک راهکنشی با نام «فاتح مبین» با حضور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح رونمایی شد.
این موشک که در واقع جدیدترین نمونه از خانواده موشک‌های فاتح‌ــ110 به‌شمار می‌رود به یک جست‌وجوگر اپتیکی جدید مجهز شده است.
شکل طراحی دماغه این موشک متفاوت از موشک خلیج فارس، دیگر عضو مجهز به جست‌وجوگر اپتیکی در خانواده فاتح است. فاتح مبین با جست‌وجوگر جدید خود قابلیت انهدام اهداف زمینی و دریایی را در تمام ساعات شبانه‌روز و تمام شرایط آب‌وهوایی دارد.
جست‌وجوگر جدید موشک فاتح مبین
در اوایل اسفند 1392 و در جریان مراسم اختتامیه سومین جشنواره تحقیقات صنعتی سلمان فارسی، از یک دستاورد ویژه با حضور معاونین ستادکل نیروهای مسلح، وزیر دفاع و سایر مسئولان دفاعی رونمایی شد.
این دستاورد، جست‌وجوگر اپتیکی هوشمند برای موشک‌های بالستیک بود. نگاهی به ابعاد این جست‌وجوگر تفاوت آن را با نمونه به‌کاررفته در موشک خلیج فارس مشهود می‌ساخت.
این نمونه به‌وضوح دارای شعاع انحنای زیاد در نوک خود بود که برای کاهش حرارت تولیدی در موشک‌هایی با سرعت بسیار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جست‌وجوگر اپتیکی موشک‌های بالستیک
4 سال پیش و دقیقاً در همین ایام هفته دفاع مقدس سال 1395 اما جهش دیگری در عرصه موشک‌های سوخت جامد برد کوتاه تا متوسط و راهکنشی (تاکتیکی) به‌نام موشک ذوالفقار معرفی شد که بعدها معلوم شد با وجود اینکه این موشک در سطح راهکنشی طراحی شده اما دارای آثار راهبردی است.
این موشک دارای برد 700 کیلومتر و مجهز به کلاهک 579کیلوگرمی معرفی و چند روز بعد نیز خط تولید آن نمایش داده شد. این موشک با 1.5 متر افزایش طول، 7 سانتی‌متر افزایش قطر و حدود 39 درصد افزایش جرم نسبت به فاتح‌ــ110 به برد 2.33 برابر آن می‌رسد.
کمتر از یک سال پس از معرفی موشک ذوالفقار و به‌دنبال حمله تروریست‌ها به مرقد امام راحل و مجلس شورای اسلامی در خرداد 1396، نیروی هوافضای سپاه در 28 خرداد حمله موشکی را با نام لیلة القدر علیه مواضع گروه داعش در شهر دیرالزور سوریه انجام داد.
در این حمله برق‌آسا 4 موشک ذوالفقار و 2 موشک قیام مورد استفاده قرار گرفت که همگی با دقت هرچه تمام به اهداف از پیش تعیین‌شده یعنی ساختمان‌های محل تجمع نیروهای داعش اصابت نمودند.
موشک ذوالفقار در عملیات لیلة القدر
تصاویر منتشرشده از محل اصابت موشک‌های ذوالفقار نشان از دقت نقطه‌زنی بسیار بالای این موشک داشت. حدود 10 روز بعد از حمله تروریستی به رژه 31 شهریور در سال 1397، نیروی هوافضای سپاه پاسداران با یک عملیات ترکیبی موشکی و پهپادی به‌نام ضربت محرم، مجدداً با استفاده از 4 موشک ذوالفقار و دو موشک قیام به‌سمت مواضع تروریست‌ها در شرق فرات در خاک سوریه حمله کرد که با دقت تمام، ساختمان‌های مستحکم‌شده مراکز استقرار فرماندهان تروریست‌ها و اهداف دیگری را منهدم کرد.
شلیک موشک‌های ذوالفقار در عملیات ضربت محرم
این دو عملیات واقعی و حساس که اولین استفاده از قدرت سخت نظامی توسط جمهوری اسلامی ایران با استفاده از موشک‌های پیشرفته و ساخت داخل بود ارزش بالای موشک‌های بالستیک به‌عنوان یک ابزار واکنش بسیار سریع ولی دقیق و مخرب را نشان داد.
در این عملیات‌ها سرعت بسیار بالای عملکرد موشک‌های بالستیک، قدرت فرار را حتی از نفرات دشمن گرفت چه برسد به تجهیزات آنها. هیچ یک از رادارها و سایر ابزارهای شناسایی کشورهای منطقه که در حال پشتیبانی همه‌جانبه تروریست‌ها بودند نیز هشداری به آنها نداد.
همین رویکرد در عملیات حاج قاسم سلیمانی علیه چشم فتنه یعنی ارتش تروریست آمریکا در پایگاه عین الاسد عراق در سال 1398 نیز به‌خوبی عمل کرد.
روز گذشته و با رونمایی از موشک جدید «ذوالفقار بصیر»، همان ارزش عملیاتی نشان‌داده‌شده در عملیات‌های فوق در عرصه دریایی به برد بیش از دو برابر یعنی به محدوده 700کیلومتری گسترش پیدا کرده است.
بدیهی است که امکان توسعه نمونه‌های راداری از موشک ذوالفقار یا در آینده موشک دزفول با برد 1000 کیلومتر نیز وجود دارد.
دو موشک ذوالفقار بصیر و دزفول روی پرتابگر مشترک
همان‌طور که می‌دانیم، ناوهای هواپیمابر هرگز به‌تنهایی به مأموریت اعزام نمی‌شوند و کنار آنها چندین فروند ناوشکن موشک‌انداز، ناوهای لجستیکی و حتی زیردریایی وجود دارد.
ناوهای هواپیمابر به‌تنهایی ارزشی در حدود 6 میلیارد دلار دارند و هزینه نگهداری آنها در سال بالغ بر 200 میلیون دلار است و به اینها بایستی ارزش ده‌ها فروند هواگرد، تسلیحات و مهمات موجود را نیز اضافه کرد، خدمه آموزش‌دیده و باتجربه نیز عملاً قابل قیمت‌گذاری نیستند. اما این پایگاه هوایی بزرگ و متحرک که روزگاری تهدید عظیمی به‌حساب می‌آمد، امروز به‌سادگی مورد تهدید موشک‌های بالستیک پرسرعت تاکتیکی و میان‌برد و حتی دوربرد ایرانی قرار گرفته است.
ذوالفقار بصیر مجهز به جست‌وجوگر اپتیکی (سمت چپ)
ناوگروه‌های هواپیمابر برای رهایی از تهدید این سلاح‌های نوین، بایستی منطقه ایستایی خود را از سواحل کشور هدف، به‌اندازه برد این موشک‌ها دور کنند که به‌معنی دورتر شدن مسیر حرکت هواپیماهای موجود در آنها، کاهش جنگ‌افزارهای قابل حمل به‌دلیل لزوم حمل سوخت بیشتر و نیازمند شدن به سوختگیری هوایی و همچنین افزایش خطر رهگیری و انهدام توسط نیروهای مدافع است.
اما در صورتی که این ضعف تاکتیکی تحمیل‌شده پذیرفته نشود چه خواهد شد؟ موشک‌های بالستیک ضدکشتی، با استفاده از پرتابگرهای متحرک، با خروج از مخفیگاه‌های خود و شلیک چندین فروند موشک به ناوگروه مهاجم، یورش خواهند برد و با شلیک تعداد بالایی از این موشک‌ها که احتمالاً همگی از نوع سوخت جامد است و در زمانی کمتر از یک دقیقه آماده پرتاب می‌شوند و با شتاب بالای خود، به‌سوی اهداف حرکت می‌کنند و در نتیجه امکان واکنش تهاجمی از سوی ناوگروه دشمن، بسیار ناچیز خواهد شد.
با توجه به برخورداری کشورمان از سواحل طولانی در جنوب و جزایر متعدد، امکان شلیک از سمت‌های مختلف به ناوگروه دشمن ممکن می‌شود و توان انهدام این موشک‌ها عملاً ناممکن می‌گردد، بدین ترتیب و در راستای راهبرد نبرد ناهمطراز با ظهور این گونه از موشک‌های بالستیک، توازن قوا به‌روشی کم‌هزینه، تغییر می‌کند و به‌سمت تعادل پیش می‌رود.
انتهای پیام/+
