آینده صنعت گردشگری در دولت الکترونیک؛ فضای مجازی ابزاری برای بازاریابی مقاصد سفر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز ، این روزها صحبت از دولت الکترونیک است. این موضوع در ماه‌های اخیر کلید واژه‌ای در صحبت‌های رئیس‌جمهور است اینکه دولت و انجام خدمات دولتی به سمت الکترونیکی شدن پیش برود.

بیماری کرونا هر چند مشکلاتی را به همراه داشته اما مزیتی نیز دارد و آن سرعت بخشیدن به الکترونیک شدن خدمات است به گونه‌ای که امروز امر آموزش و پرورش را می‌توان نمونه‌ای خوب از این مزیت کرونا اعلام کرد.

بدون اغراق می‌توان گفت هیچ صنعتی در این روزهای کرونایی به اندازه صنعت گردشگری آسیب ندیده است، شاهد این موضوع خسارت 12 هزار میلیاردی است که مونسان وزیر میراث فرهنگی و گردشگری نیز به آن اشاره کرده است.

در این روزها و با این شرایط پیش آمده و با توجه به تاکید بر دولت الکترونیک، یکی از مباحثی که کارشناسان مطرح می‌کنند بحث گردشگری الکترونیک است. کارشناسان معتقدند که این نوع گردشگری سبب توسعه پایدار این صنعت می‌شود.

این کارشناسان مزایای الکترونیک شدن صنعت گردشگری  را شفافیت و تنوع خدمات‌رسانی در حوزه‌های مختلف، رقابت سالم و برابر، بالا رفتن کمیت و کیفیت واحدها و خدمات، تخصصی شدن آموزش‌ها و منابع انسانی، اقتصاد پویا و سالم، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و آماری به‌صورت مستند و جامع، صرفه‌جویی در هزینه و زمان، نظارت و خودارزیابی دستگاه‌ها، حذف رانت‌ها و واسطه‌گری می‌دانند.

کارشناسان در گردشگری الکترونیک وجود زیرساخت‌های نرم‌افزاری، شبکه‌ها و مهندسی نرم‌افزاری را بیان می‌کنند که می‌تواند ضمن ایجاد شبکه‌های امن با داشتن ضریب اطمینان بالا، سرعت قابل قبول و سهولت دسترسی مواردی را که در حوزه گردشگری مؤثر است پوشش دهد و در نهایت خروجی آن در قالب کالایی به نام سفر به مشتریان عرضه شود.

کارشناسان معتقدند که نگاه ما به گردشگری الکترونیک نباید صرفا فروش بلیت و سایر موارد جزئی به‌صورت الکترونیکی باشد بلکه تمامی عناصر و خدمات و برنامه‌ریزی‌ها و وظایف ذاتی در حوزه گردشگری را می‌توان در قالب گردشگری الکترونیک ارائه کرد.

اما در اینجا سوالی مطرح است، اینکه آیا صنعت گردشگری به صورت کامل قابلیت الکترونیکی شدن را دارد یا خیر؟ چراکه براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری در سفر حتما باید جابه‌جایی اتفاق بیفتد. در این تعریف آمده است: « مسافر کسی است که بین دو نقطه یا چند نقطه جابه‌جا شود و سفر کند».

علاوه بر آن این روزها بحث سفرهای مجازی مطرح می‌شود و این سوال که آیا سفر مجازی را می‌توان مصداقی از گردشگری الکترونیک دانست یا خیر؟ محسن عامری مدرس دانشگاه شیراز در رشته جهانگردی در گفت‌وگو با تسنیم به این سوالات پاسخ داد.

به گفته وی بحث سفر مجازی یا تورهای مجازی را براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری اصلا نمی‌توان سفر تلقی کرد چرا که در تعریف سفر یا گردشگر این مطلب همیشه عنوان شده که حتما باید جابه‌جایی اتفاق بیفتد. اینکه کسی از فضای مجازی استفاده کند و جاذبه‌هایی را از هر جای دنیا نگاه کند یا حتی اگر صدا داشته باشد که تجربه عمیق‌تری شود، هیچ کدام سفر تلقی نمی‌شود و در آمار نیز نمی‌گنجد.

عامری فضای مجازی را فقط ابزار کششی می‌داند که در بازاریابی مقاصد سفر می‌توان از آنها استفاده و گردشگران بالقوه را تبدیل به گردشگران بالفعل کرد. وی معتقد است که این فضا غیر از اینکه یک نوع بازاریابی است، کارکرد دیگری ندارد و نمی‌توانند جایگزین سفر شود اما اینکه دیجیتالی شدن یا الکترونیکی شدن گردشگری را دنبال کنیم یک مبحث دیگر است.

وی با بیان اینکه می‌توان سفر را دارای 3 مرحله قبل از سفر، حین سفر و بعد از سفر بدانیم و گردشگری الکترونیکی را بر همین مبنا تعریف کنیم می‌‌گوید: کرونا سبب شده که فعالیت‌های پیش از سفر را که در گذشته به صورت حضوری بود اکنون از طریق فضای مجازی و خدمات الکترونیکی انجام شود.

به گفته این استاد دانشگاه شیراز  در گذشته فرد برای خرید یک بسته سفر به آژانس مراجعه می‌کرد و متصدی با توجه به بودجه و زمان و علاقه‌مندی فرد را راهنمایی می‌کرد و بسته‌های سفر را پیشنهاد می‌داد، اطلاعاتی را در اختیار فرد قرار می‌داد و در نهایت متقاضی تصمیم می‌گرفت که چه  بسته‌ای را خریداری کند.

عامری می‌گوید: اکنون حجم قابل توجه و جدی از مرحله پیش از سفر به صورت مجازی اتفاق می‌افتد، این بخش از تصمیمات و فعالیت‌های پیش از سفر به سمت دیجیتالی شدن رفته است. عملیات خرید سفر هم دیجیتالی شده است و شرایط کرونا این اتفاق را سرعت بخشیده است.

 آن گونه که این فعال و مدرس گردشگری می‌گوید: در مرحله حین سفر نیز درصد کوچکی از فعالیت‌ها به سمت دیجیتالی شدن رفته است، اما همچنان جابه‌جایی باید اتفاق بیفتد و خدماتی که در سفر رخ می‌دهد اغلب به صورت حضوری است اما جزئیاتی از خود سفر  امکان دیجیتالی شدن دارد.

وی معتقد است که با وجود اینکه ذات سفر این برخوردها و حضور فیزیکی است، اما فعالیت‌های راهنما بیشترین قسمتی است که می‌تواند در قالب گجت‌ها یا اپلیکیشن‌ها الکترونیکی قرار گیرد.

این استاد دانشگاه شیراز می‌گوید: در مراحل پس از سفر هم بخش قابل توجهی به صورت دیجیتال و آنلاین اتفاق می‌افتد که شامل شکایت و نظرخواهی و فعالیت‌های این چنینی می‌شود. در کل بخش قابل توجهی از سفر دیجیتال شده است اما مابقی خیلی فاصله دارد.

به گفته عامری همه‌گیری کرونا مقداری روند الکترونیکی شدن گردشگری را تسهیل کرده اما تا تحول اساسی رخ ندهد بسیاری از خدمات حضوری است و انتظار دیجیتالی شدن گردشگری امکان‌پذیر نیست.

البته یک نکته نیز مطرح است که با توجه به تعریف سازمان جهانی گردشگری از سفر، این صنعت نمی‌تواند به صورت کامل الکترونیکی شود، موضوعی که استاد دانشگاه شیراز نیز آن را تایید می‌کند.

وی می‌گوید: براساس تعاریف موجود این صنعت به صورت صددرصد و کامل دیجیتالی یا الکترونیکی نمی‌شود چون نفس سفر باید جابه‌جایی اتفاق بیفتد. عامری معتقد است که تکنولوژی روند سفر را تسهیل می‌کند اما اینکه خودش را به صورت کامل در بر بگیرد، وجود ندارد.

با این حساب نمی‌توان گفت که سفرها و تورهای مجازی مصداقی از گردشگری هستند علاوه بر آن با آنچه در این گزارش ذکر شد، نمی‌توان آینده‌ای سراسر متکی بر تکنولوژی را برای گردشگری متصور شد.

گزارش از حلیمه زارع

انتهای پیام/424/ح