یادداشت| تبلور عقلانیت ملت ایران در دفاع مقدس

خبرگزاری تسنیم- داود عامری

یکی از مهمترین محورهای سخنرانی رهبر معظم انقلاب در هفته دفاع مقدس، تاکید بر عقلانیت در دفاع مقدس بود. ایشان فرمودند که:« دفاع مقدس یکی از عقلانی ترین حوادث ملت ایران بود؛ دفاع مقدس از اول تا آخر مدبرانه و عقلایی بود.»

در آخرین روزهای هفته دفاع مقدس برخود لازم دیدم تا با نگاهی به این فراز مهم از سخنرانی ایشان به این مفهوم در دفاع مقدس بپردازم.

اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، چرایی تاکید رهبر معظم انقلاب بر عقلانیت در دفاع مقدس است؟

آنچه مسلم است، ما در طی سال های گذشته، گاه و بیگاه با برخی القائات مبنی بر اینکه در جنگ بر اساس احساس عمل کردیم و می توانستیم با تدبیر و عقلانیت، به طریق دیگری عمل کنیم، مواجه بودیم.جدا از غفلت در تبیین درست این بخش از تاریخ تحلیلی و توصیفی دفاع مقدس، در واقع این القائات از یک سو، ناشی از غلبه شور و حماسه مردم برای حضور در جبهه ها ناشی می شد که بیشتر در آثار هنری و فیلم ها و سریال ها به خاطر اهمیت دراماتیک به آن پرداخته شده است و از طرف دیگر، برنامه‌ریزی‌های دقیق نظامی و عملیاتی، غالباً از چشم ناظران پنهان نگه داشته می‌شود، لذا نه تنها دیده نمی‌شوند، بلکه تمام تلاش های فرماندهان معطوف بر آن بوده تا برنامه ریزی های دقیق علمی عملیات های رزمندگان که منجر به پیشروی های بزرگ در دوران دفاع مقدس و شکست دشمن در جبهه می‌شد، از چشم دشمن مخفیبماند و بی تردید امروزه نیز به عنوان تجربه های ارزشمند علمی و واقعی، در دانشگاه های نظامی ما تدریس می شوند و یا در آینده خواهد شد، به طوری که به جرأت می توان گفت دلیل اصلی پیشرفت ایران اسلامی در حوزه دفاعی، مدیون تجربیات ارزشمند ما در 40 سال مقاومت انقلابی در مقابل دشمنان به خصوص در طول هشت سال دفاع مقدس می باشد.

پس باید گفت که یکی از فلسفه های تاکید فرماندهی کل قوا بر عقلانیت در جنگ، پاسخگویی به نگاه عده‌ای است که حماسه های غرور آفرین رزمندگان اسلام را صرفاً یک حرکت احساسی قلمداد می کنند.

دومین علت را در تاکید معظم له بر عقلانیت و خردگرایی، باید در پاسخ به برخی منتقدین مغرض جستجو کرد که سعی دارند سیاست های دفاعی و بین المللی ایران اسلامی را مبتنی بر احساس تلقین نمایند و چنین القا کنند که ما همانطور که در دفاع مقدس براساس احساس عمل می کردیم،کماکان همان روش و روند را در پیش گرفته ایم. در حالی سخت ترین فرآیندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری در ساختارهای نظامی و دفاعی آنهم براساس تدبیر ویژه انجام می پذیرد.

سومین نکته مهم در تاکید بر عقلانیت در دفاع مقدس، توجه دادن جامعه به بُعد دیگری از دفاع مقدس، به نام خردگرایی در دفاع و عملیات نظامی است.این تاکید، علاوه بر گشودن مسیر جدیدی برای بررسی تاریخ دفاع مقدس، فرماندهان با دانش و کارآزموده ما را متوجه اهمیت این موضوع می کند که تا دیر نشده و ذخایر علمی دفاع مقدس را در بوته تحریف و فراموشی از دست نداده ایم، به صورت علمی تدوین و وارد حوزه های آموزشی، پژوهشی و دانشگاه های کشور کنیم.

از این منظر و جهات دیگری که به اختصار اشاره شد، باید گفت که این نگاه رهبر معظم انقلاب، آن هم در هفته دفاع مقدس بسیار ارزشمند و تحسین برانگیز است، چرا که غالباً به واسطه نیازهای تبلیغاتی و ضرورت‌های زمانی، غالباً به جنبه‌های احساسی رشادت های سلحشوران دفاع مقدس پرداخته می شود و در هیچ کجا، ساعت ها، روزها و هفته ها برنامه ریزی در اتاق های جنگ برای طراحی یک عملیات پیچیده در منظر عموم قرار نمی گیرد.

اشاره رهبر معظم انقلاب به پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل به عنوان یک مصداق عقلایی از تدابیر امام (ره) ارائه شده است. این تصمیم نشان می دهد که رهبری جنگ تمام تصمیمات خود را براساس دریافت گزارش های دقیق و متعدد اتخاذ می کرد. این سخن به معنای نادیده گرفتن احساسات پاک رزمندگان و شور و هیجان غیورانه مردم ایران نیست، چرا که طبیعتاً مردم ایران از شنیدن خبر تجاوز دشمن بعثی به سرزمین خود و کشته شدن مردم بیگناه شهرهای مرزی به شدت متاثر شده و شور و هیجان دفاع از وطن، انقلاب و هم میهنان مسلمان خونشان را به جوش می آورد و آنها را داوطلبانه راهی میدان دفاع می کرد.

اما آیا کسی می‌تواند مدعی شود که انسداد راه چند لشکر زرهی و ده ها تیپ مستقل با احساسات صرف و بدون بهره گیری از عقلانیت و دانش کافی ممکن بود. در اینجاست که همکاری و مشورت فرماندهان ارتش و سپاه در اداره جنگ در کنار هم، صحنه های بزرگی از حماسه و پیروزی همچون فتح خرمشهر و شکست حصر آبادان را در اولین سال های دفاع مقدس رقم زد.

از این رو مقام معظم رهبری تاکید می کنند که: «بنی‌صدر فرار کرد و فرماندهی جنگ را خود امام(ره) بزرگوار به عهده گرفتند که دیگر همکاری ارتش و سپاه همکاری واضحی بود؛ در عملیات امام رضا(ع)، شکستن حصر آبادان، فتح المبین، در بیت المقدس، بعد عملیات خیبر و بدر و جاهای دیگر؛ این خیلی کار بزرگی بود. از این عاقلانه تر و مدبرانه تر چه کاری را می شود پیدا کرد؟ بعد از انتخاب تاکتیک های ابتکاری و شجاعانه که این تاکتیک ها واقعاً فوق العاده بودند.»

البته پرداختن به برنامه‌ها و طراحی‌های عملیات‌ در دفاع مقدس، تدابیر و ابتکارات ویژه فرماندهان و مسئولین خارج از موضوع این بحث است چرا که اولا نیازمند تحریر ده ها جلد کتاب است و دوم اینکه این مباحث به عنوان اسرار و تجربیات دفاعی تلقی می شوند، اما اصل مطلب همان است که رهبر معظم انقلاب در پایان این فراز از صحبت‌های خود فرمودند که:« تحریف ها را در این مورد بایستی مراقب بود.»

انتهای پیام/