گزارش| ترکیه و تبعات آزمایش اس ۴۰۰؛ واکنش آمریکا و ناتو چه خواهد بود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دولت ترکیه ترجیح داد که تست سامانه موشکی اس 400 را به شکل رسمی و علنی انجام ندهد و این خبر تنها در رسانه ها و فضای مجازی درج شده و گفته می شود که تست موفقیت آمیز این سامانه روسی در منطقه سینوپ ترکیه انجام شده و مشکل خاصی به وجود نیامده است.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

مورگان اورتاگوس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته است:«اگر ثابت شود که آزمایش اس 400 در ترکیه انجام شده، برداشت ما این خواهد بود که ترکیه به عنوان عضو ناتو و متفق آمریکا، بر خلاف مسئولیت های خود عمل کرده و به تندی، چنین چیزی را محکوم خواهیم کرد.»

 در چنین شرایطی، رسانه های یونان، کشور همسایه و متخاصم ترکیه، سراغ سران ناتو را گرفتند تا مواضع آنها را در این مورد منعکس کنند.

اما ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو شخصاً به این سوالات پاسخ نداده و مرجع پاسخ دهنده نیز ترجیح داده که هویت خود را پنهان کند.

چنین چیزی به این معنی است که احتمالاً قرارگاه مرکزی ناتو عجله ای ندارد و فعلاً حاضر نیست موضع سفت و سختی بگیرد. بنابراین باید گفت، شرایط خاص حاکم بر آمریکا کاری کرده که ناتو و واشنگتن، دست کم در شرایط کنونی در مورد تست موشکی ترکیه از اتخاذ مواضع تند پرهیز کنند. اما شواهد نشان می دهد که این به معنی پایان کار نخواهد بود.

اظهارات مقام ناتو که به هویت او اشاره نشده، حاوی حرف و پیام تازه ای نیست. او ضمن اشاره به این که آزمایش اس 400 در ترکیه یک اقدام شایان تاسف ناتو است، به روال دو سال اخیر بر این نکات، تاکید کرده است:

1.این سامانه، از قابلیت انطباق با سیستم دفاعی ناتو برخوردار نیست.

2.سیستم اس 400 برای نیروی هوایی کشورهای عضو ناتو، یک خطر بالقوه خواهد بود.

3.ترکیه باید تلاش کند تا با متفقین، به دنبال یک راه چاره و یک آلترناتیو بگردد.

4.ممکن است، این اقدام بر روابط، تاثیر بگذارد.

همزمانی معنی دار تست اس 400

در بهار سال جاری، مقامات وزارت دفاع ترکیه به آنکارا اطلاع داده بودند نه تنها موضوع آزمایش و فعالسازی موشک اس 400 برای واشنگتن مهم است، بلکه حتی اگر خبردار شویم که در حال بازکردن جعبه ها و مونتاژ قطعات هستید، برای تحریم اقتصادی، اقدام خواهیم کرد.

اما پیداست که دولت اردوغان، این تهدید واشنگتن را جدی نگرفته یا چنین تصور می کند که در شرایط فعلی، دولت ترامپ به اندازه کافی گرفتار معضل کرونا و حس احتمال شکست در انتخابات شده و در شرایطی نیست که تحریم ترکیه را در دستور کار قرار دهد.

ضمن این که این موضوع می تواند با توجه به مشکلات اقتصادی ترکیه در تامین هزینه مبارزه با کرونا، این فرصت را در اختیار تیم اردوغان بگذارد که مظلومیت کشور خود را به نمایش گذاشته و کاری کنند که اقدام آمریکا، غیرانسانی جلوه کند.

وقتی اف 35 پرید

تصمیم واشنگتن مبنی بر کنار گذاشتن ترکیه از گروه سازندگان اف 35 و ابطال تحویل 48 فروند از این جنگنده آخرین سیستم به آنکارا، برای دولت اردوغان، پاسخ غیرمنتظره ای بود.

ذوالفقار دوغان از تحلیل گران گروه رسانه ای احوال، یعنی مجموعه ای از روزنامه نگاران مخالف دولت اردوغان، معتقد است :«با تصمیمات اردوغان، با وجود تمام تهدیداتی که از سوی وزرای دفاع و امور خارجه آمریکا بیان شد، اما سامانه اس 400 وارد کشور شد. یکی از ساده ترین تبعات این تصمیم، این بود که ترکیه هم از گروه مشارکت در تولید هواپیمای جنگنده اف 35 کنار گذاشته شد و هم این که واقعاً مشخص نیست که تکلیف آن یک و نیم میلیارد دلاری که به واشنگتن داده ایم چه خواهد شد. از دیگر سو، با روسیه هم شرایط خاصی داریم و آنکارا به هیچ وجه نمی توانست گزینه فعال نکردن موشک های اس 400 را به عنوان یک راه میانه برگزیند.»

موافقین چه می گویند؟

در مقابل انتقاداتی که در مورد از دست دادن اف 35 مطرح شده، تحلیل گران طرفدار اردوغان نیز بر این باورند که خرید اس 400 یک تصمیم صحیح بوده و چنین نتایجی به هراه آورده است:

1.استقلال ترکیه را به نمایش گذاشت و نشان داد که این کشور در اتخاذ تصمیمات دفاعی، حتی از آمریکا و ناتو هم حساب نمی برد.

2.خرید اس 400 ترکیه را به روسیه نزدیک تر کرد و چنین چیزی منافع سیاسی و اقتصادی فراوان و بلندمدتی برای ترکیه  به همراه آورده است.

3.روسیه برخلاف آمریکا که حاضر نبود فن آوری پاتریوت را در اختیار ما بگذارد، اجازه داده که مهندسین و افسران ترک در روسیه آموزش ببینند و بعید نیست که ترکیه در آینده خودش بتواند نمونه هایی از همین موشک را تولید کند.

4.اردوغان توانست با این تصمیم جسورانه، رابطه بهتری با پوتین پیدا کند و در سایه این رابطه بود که توانست حضور نیروهای نظامی خود را در لیبی به مسکو بقبولاند.

ارتباط اس 400 و دلار

در شکل ظاهر و بر اساس اخبار رسمی و نیمه رسمی بیان شده در مورد فاکتور خرید سامانه موشکی اس 400 هزینه نهایی این سامانه دفاعی برای ترکیه بین 3 تا 4 میلیارد دلار برآورد شده است.

اما نگاه کارشناسان اقتصادی آمریکا و ترکیه چنین نیست. مساله اینجاست که این مبلغ 3 تا 4 میلیارد دلار  فقط پولی است که بابت خرید این سامانه به روسیه پرداخته شده و باید درمورد ارزش واقعی معامله، تبعات و پیامدهای اقتصادی معامله با روسیه را نیز در نظر گرفت.

به عنوان مثال، گفته شده که در آخرین مرحله، سواپ ارزی بین بانک فدرال آمریکا و بانک مرکزی ترکیه، به خاطر مساله اس 400 به هم خورده و ساترفیلد سفیر آمریکا در آنکارا، با شفافیت هر چه تمام تر به دولت اردوغان اطلاع داده که کنگره به فکر تحریم ترکیه است.

همچنین توماس بارکین از مقامات بانک فدرال آمریکا گفته است: «خیلی طبیعی است که برنامه سوآپ ارزی ما، ترکیه را در بر نگیرد. کشورهایی می توانند در این حوزه با ما شریک شوند که بتوانند از لحاظ امنیتی، به ما اطمینان خاطر کامل بدهند.»

میخاییل هریس از موسسین شرکت مشاوره اقتصادی کریبستون لندن در این مورد گفته است: «در دوران کرونا، مشکلات اقتصادی و تلاش برای تامین منابع ارزی در ترکیه، بیشتر شده است. من فکر می کنم بانک فدرال آمریکا تنها در شرایطی می تواند با ترکیه به سوآپ ارزی روی بیاورد که در پشت پرده، یک تعهد سیاسی – امنیتی جدی در مورد اس 400 به سران کاخ سفید داده شود.»

در پایان باید گفت، ترکیه در شرایطی تست موشکی اس 400 را به عنوان نقطه نهایی تصمیم دفاعی خود به نمایش گذاشته که این کشور در سه حوزه مهم سوریه، لیبی و قره باغ، با روسیه اختلاف نظر جدی دارد و خرید این سلاح استراتژیک، منجر به  آن نشده که ترکیه به تمام معنی کلمه به روسیه نزدیک شود و رابطه بین آنکارا و مسکو به درجه اعلا برسد.

اما در هر حال باید این واقعیت را پذیرفت که این اقدام اردوغان برخلاف سنت دفاعی و سیاسی ترکیه در دهه های اخیر بوده و اس 400 از چنان اهمیتی برخوردار است که می تواند بر بخشی از رویکردها و روابط بین ترکیه و آمریکا و ترکیه و ناتو، اثرگذار باشد.

انتهای پیام/