ماجرای تخریب مسجد تاریخی مربوط به دوره قاجاریه اردستان چیست؟

به گزارش خبر گزاری تسنیم از اردستان ، شهرستان اردستان با مساحتی معادل 11 هزار و 591 کیلومترمربع در فاصله 118 کیلومتری شمال شرق شهر اصفهان واقع شده و مشتمل بر سه بخش، سه شهر، هفت دهستان و 306 روستای دارای سکنه‌ و دارای مساجد و آثار باستانی زیادی است که این شهرستان را نسبت به شهرهای دیگر متمایز کرده است.

اخیرا بعضی از مساجد شهرها به بهانه‌های مختلفی همچون بازسازی و نوسازی توسط مردم و هیئت امنای مساجد مورد تخریب قرار می‌گیرد و بازسازی می‌شود که بعضا هم ساخته نمی‌شود و باعث نگرانی مردم آن محله می‌شود که به همین جهت با خبر شدیم بخشی از مسجد تاریخی «مهدیه» در محله فهره اردستان که در سال یک هزار و 340 بر روی شبستان منحصر بفرد و زیبای دوره قاجاریه بناشده بود و دارای آب انبار و دو ساباط بوده تخریب شده که  خبرگزاری تسنیم صحت و سقم موضوع را پیگیری کرده است.

احمد یکی از شهروندان و اهالی محله فهره در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: قرار بوده قسمتی از مسجد که خطر ریزش داشته مرمت و رفع خطر شود ولی متاسفانه کل مسجد توسط هیئت امنا تخریب شده است و این موضوع موجب نگرانی ما شده است.

وی ضمن اشاره به چرایی و دلیل این تخریب افزود: اینکه این مسجد مورد تخریب قرار گرفته و نیاز به تعمیرات داشت کاری است که همه تایید می‌کنند اما با توجه به وضعیت بد اقتصادی و اینکه آیا این مسجد ساخته می‌شود موضوع دیگری است که هیئت امنا باید پاسخگو باشند.

حیدر شفیعی یکی از اعضای هیئت امنای مسجد مهدیه محله فهره اردستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردستان اظهار داشت: طبق قرار اولیه قرار بود قسمتی از مسجد که تخریب شده بود بازسازی شود اما طبق نظرات کارشناس مختلف بازسازی قابلیت ساخت نداشته و مسجد از پایه نشست کرده است.

وی افزود: برای حفظ بنای آب انبار قاجاریه و مسجد طبقه پایین موسوم به مسجد خاکی و همچنین ساباط همجوار که به مسجد متصل است و همگی آن‌ها ارزش تاریخی داشتند با هماهنگی ریاست میراث و شهردار اردستان  ناگزیر شدیم برای حفاظت از جان ساکنین که احتمال ریزش بنا را داشت مسجد طبقه بالا را که ارزش تاریخی به مراتب کمتر از آب انبار و مسجد پایین دارد تخریب کنیم.

این عضو هیئت امنا بیان کرد: هیئت امنا در مجموع ماه‌ها این تخریب را به تعویق انداخت که راهکار مناسبی برای حفظ بنای بالای مسجد برسد اما متاسفانه نشست از پایین بوده است و چندین بار ریزش‌هایی به دنبال داشته است که نگرانی همسایه‌های مسجد را در بر داشته است.

شفیعی تاکید کرد: با اطلاع همشهریان و هم محله‌ای‌های محله فهره می‌رسانیم که نگران حفظ هویت‌های تاریخی خود نباشند و هیئت امنا ضمن پاسداشت از این نگرانی‌ها اعلام می‌دارد که نه تنها آن قسمت مسجد موسوم به مسجد خاکی و آب انبار و ساباط که ارزش تاریخی دارند تخریب نمی‌شود بلکه بعد از برداشتن مسجد بالا, عملیات شروع  ترمیم کوچه؛ بادگیر و مسجد پایین را آغاز می‌کنیم.

اسحاق شفیعی یکی دیگر از اعضای هیئت امنای مسجد مهدیه محله فهره اردستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: در مجاورت دیوار سمت شرقی مسجد مهدیه محله فهره در زمان گذشته که برای محله حفاری گازکشی انجام شده موجب ترکیدگی لوله اب شده که بعد از چهار پنج سال متوجه موضوع می‌شوند که آب در این مکان جریان داشته و موجب جابجایی ستون 70 سانتیمتری مسجد شده است.

وی افزود: چندین سال است که با حضور معماران و بناهای مختلف که در محل حضورا بنا را رویت کردند  متذکر شدند که با پر کردن گچ در محل درز دیوار مشکل برطرف می‌شود اما اگر مجدد این درز تا یک سال آینده بیشتر شد این بنا پیشرفت کرده و در حال نشست است که باید مورد تخریب قرار گیرد.

این عضو هیئت امنا بیان کرد: قصد این بوده که مسجد به همین شکل و سیاق حفظ شود که مجبور شدیم سقف آن را سبک‌سازی کنیم اما چون سقف آن رانش پیدا کرده بود سقف تخریب شد که با هماهنگی میراث فرهنگی و شهرداری اردستان موضوع پیگیری شد و قرار شد آن را تخریب کنیم.

شفیعی تاکید کرد: نظر این بود که با نصب اسکلت مسجد را نگه داریم که این موضوع هم مورد تایید واقع نشد که در حال حاضر قرار شد آن را تخریب کنیم اما متعهد شدیم تا آب انبار و ساباط تخریب نشود که مورد شکایت میراث قرار می‌گیرد.

وی تصریح کرد: مسجد مورد نظر توسط دست و کارگر تخریب می‌شود و از وسایل ماشینی استفاده نمی‌شود که موجب تخریب مسجد زیرین که جزو آثار تاریخی است نشود و  قرار شد تا مسجد زیرین که دیوار آن خاکی است و معروف به مسجد خاکی هم است مرمت شود و کوچه مجاور آن هم مورد آجر فرش قرار گیرد و یک شبستان سبک در بالای آن ساخته می‌شود تا به شکل سنتی حفظ شود.

مهدی مشهدی در گفت و گو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: موضوع تخریب مسجد مهدیه محله فهره اردستان با هماهنگی میراث فرهنگی و اداره کل استان اصفهان بوده و قرار شده است که مسجد بالایی که مسجد دارای قدمت زیادی نیست به جهت فرسودگی و علت ریزشی که داشته تخریب شود.

وی ضمن اشاره به وجود خطرات ویژه همسایگان در مجاورت مسجد افزود: با توجه به اینکه این بنا به علت ریزش بر روی خانه همسایه‌ها متصور بود و قسمتی از مسجد بالایی توسط آهن آلات پوشیده شده بود و سر آهن ها بر روی بادگیرهای آب انبار قرار داشت بسیار خطرناک بود.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان اردستان گفت: قرار دادن ستون‌های فلزی بر روی بادگیر آب انبار خود یک هم ناخوانی را شکل داده بود و همچنین بخش بیشتری از مسجد هم به جهت نشست زمین و ترکیدگی لوله آب ترک بزرگی را در دیواره ها ایجاد کرده بود که بسیار خطرناک بود.

وی ابراز داشت: در گذشته از میان مسجد زیرین دو عدد ستون فلزی را قرار داده‌اند که عملاً مسجد زیرین را ناکارآمد و از بین برده بودند که با این اتفاق هیئت امنا پیشنهاد دادند تا که ما حاضر هستیم این الحاق را حذف کنیم و با توجه به اینکه این مسجد بالایی امکان ریزش آن زیاد بود و همچنین قرار دادن شاهد هم نشان از حرکت سریع ریزش دیوار بود اقدام به تخریب این مسجد شد.

مشهدی بیان کرد: با توجه به این که معبر کنار مسجد که خیلی کوچک است احتمال ریزش دیوار مسجد بر روی سر مردم زیاد بود که میراث فرهنگی به همت هیئت امنا مسجد زیرین که تاریخی است و آب انبار و ساباط اطراف که ارزش تاریخی است را تعمیر می‌کند.

رئیس میراث فرهنگی شهرستان اردستان تاکید کرد: بعد از اینکه مسجد اصلی و قدیمی را مرمت کردیم و ساختیم و اگر نیاز به محل بیشتری داشتند با یک سازه به سبک و معماری مسجد قدیمی آن را می‌توانیم احیا کنیم و این اتفاق بسیار خوبی است که هر بنای قدیمی که الحاقیه نامتجانس دارد برطرف بشود و در این مسجد هم هیئت امنای مسجد خودشان پیش‌قدم شدند و دوست داشتند که این عمل انجام شود و ما هم دوست داریم با توجه به حفظ بناهای تاریخی فعال برای آن‌ها و مردم خطری نداشته باشد که آن را کمک می‌کنیم.

وی تصریح کرد: قسمت زیرین مسجد مهدیه فهره اردستان از دوران قاجاریه است و محل روی آن از اوایل انقلاب به این طرف ساخته شده است و طرح‌هایی روی آن پیاده شده و الحاقی فلزی بار سنگین بر روی این مسجد کار صحیح نبوده است و این مسجد هنوز ثبت ملی نشده و چون ارزش ثبتی هم دارد بعد از مرمت پرونده ثبتی آن هم پیگیری می‌شود.

گزارش از حمید فرخی

انتهای پیام/802/ح