خزان هنر شیراز در روزهای کرونا؛ فضای مجازی ناتوان از القای حس ناب هنر به مخاطب
گروه استانها - معاون امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد استان فارس ضمن بیان تاثیر‌کرونا بر فعالیت‌های فرهنگی و هنری معتقد است که فضای مجازی نمی‌تواند در انتقال حس ناب هنر به مخاطب به خوبی عمل کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، این هفته و در بحبوحه روز جهانی هنرمند در گزارش‌هایی به تفصیل در تسنیم به دغدغه‌ها و چالش‌های هنرمندان پرداختیم، از بدهی کلان سینماداران به دفاتر پخش که این دو حوزه مرتبط به هم را به جای تعامل در تقابل با هم قرار داده سخن گفتیم و از کم و کیف بازگشایی محدود پرده‌های سینما پرده برداشتیم.
همچنین از دستور ستاد مقابله با کرونا از اوایل تیرماه که تاثیر چندانی بر حال بدِ سینماداران، تهیه‌کنندگان و فیلمسازان نداشت، سخن گفتیم. گلایه‌های تهیه‌کننده‌های موسیقی را که خواهان اصلاح نگاه مدیران به فعالیت‌های موسیقی شده و از دخالت‌های بی‌جای نهادهای غیرمرتبط، کاغذبازی‌های مفرط، تعطیلی‌های ممتد در ایام سال و بیکاری فرسایشی فعالان این حوزه آزرده خاطر شده‌اند، منعکس کردیم.
همچنین از کنسل شدن بدهنگام و یکباره برنامه‌هایی که بلیط‌هایشان از مدت‌ها قبل پیش فروش شده و هزینه کردشان پیش‌تر و از جیب تهیه‌کننده‌ها و اسپانسرها پرداخت شده، گفتیم تا رکود سالن‌های نمایش و همایش که با شروع شیوع کرونا رنگ از رخِ سرمایه‌گذاران هنری فرهنگی و فروغ از سیمای سینماها و سالن‌ها و تماشاخانه‌ها و گالری‌ها برده است.
همچنین یکطرفه به قاضی نرفتیم و نظرات مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و حمایت‌های آنها از هنرمندان و فعالان فرهنگی را نیز منعکس کردیم. از حمایت‌های دولت و ارائه تسهیلات و وام‌های کرونایی و معرفی فعالان هنری فرهنگی به بانک‌ها جهت دریافت وام با بازپرداخت اندک سخن گفتیم.
با اینکه بانک‌ها به اذعان اغلب هنرمندان به سبب هراس از ناتوانی دریافت‌کنندگان این تسهیلات از بازپرداخت آنها در این شرایط بیکاری و رکود، ترجیح می‌دهند با سختگیری‌های مختلف، وام گیرنده را به سمتی ببرند که خود عطای دریافت این تسهیلات را به لقایش ببخشد.
به گزارش تسنیم فرجام این بحران برای شهر فرهنگ و هنر سرخوردگی و یأس اهالی هنر و احتمالا ترک این حیطه توسط بسیار از صاحبان استعداد و تقاضای مرخصی بسیاری از موسسات فرهنگی و هنری و شرکت‌های فیلمسازی بوده است.
هنرمندانی که به سبب شهرت خود یا برخی معذوریت‌های دیگر و همچنین به دلیل عدم سازگاری روح هنریشان با مشاغل سخت و فنی، تنها می‌توانند در وادی هنر خلاقیت‌های خود را شکوفا کنند.
بهروز مرامی، معاون امور هنری و سینمایی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس البته در گفتوگو با تسنیم اعتراف می‌کند که حال دل هنرمندان را درک می‌کند اما به دولت هم به سبب محدودیت‌ها و مشکلاتش حق می‌دهد که نتوانسته آنگونه که باید حق هنرمندان را به ویژه در ایام کرونایی به صورت کامل ادا کند.
در این گفت‌وگوی به صورت کاملا منصفانه به تاثیرگذاری متقابل کرونا از زبان معاون هنری و سینمایی اداره ارشاد فارس می‌پردازیم. در ابتدای این گفت‌وگوی مفصل از وی می‌پرسیم ماهیت کار هنری و فرهنگی در ایران با غرب چه تفاوتی دارد، وی می‌گوید: کار فرهنگی و هنری در جوامع شرقی با تعریفی که در غرب می‌شود فارغ از ماهیت در اهداف نیز متفاوت است. در غرب کار فرهنگی هنری، صنعتی سرگرم‌کننده و درآمدزا است اما در تعریف شرقی، هنر عنصری از یک منظومه فرهنگی با پیوست معنوی است.
به گفته وی در کشور ما علاقه‌مندان زیادی هستند که با نگاه حرفه‌ای به سرمایه‌گذاری در عرصه هنری و فرهنگی می‌پردازند اما به دلایلی از جمله اینکه در ایران به مرحله تولید رسیدن یک اثر فرهنگی یا هنری زمان‌بر و دیربازده بوده و از سوی دیگر محصولات و تولیدات فرهنگی در سبد خرید خانوارها زیاد جایی ندارد، کار دشوار می‌شود. با آغاز محدودیت‌های کرونایی از سال گذشته همین رونق نسبی استقبال از آثار هنری نیز از بین رفت.
زمان زیادی می‌برد تا به شرایط قبل برگردیم
مرامی خاطرنشان کرد: ما در شیراز از بهمن سال قبل تا حدود 25 بهمن یعنی چند روز پیش از اعلام رسمی ورود کرونا به ایران جشنواره فیلم فجر را داشتیم که با استقبال بسیار خوب علاقه‌مندان برگزار شد اما از ابتدای اسفند رفته رفته محدودیت‌ها آغاز و رویدادها تعطیل شد و سینماها، سالن‌های نمایشی، اجراهای زنده موسیقی و گروه‌های مختلفِ اجرای زنده به حاشیه رفتند.
وی گفت: اینکه پیش‌بینی کنیم چه زمان شرایط حتی با فیصله یافتن بحران کرونا به قبل برگردد کمی زمان‌بر است چراکه فرهنگ مسئله‌ای بطئی و تدریجی است و اینکه دید مردم به ویژه با عادت کردن به تماشای آنلاین یا خانگی فیلم‌ها یا تماشای اجراهای زنده و لایو از صفحه نمایشگر گوشی در این ایام، به قبل برگردد نیاز به برنامه‌ریزی اساسی دارد.
معاون هنری ارشاد افزود: اگر از همین لحظه محدودیت‌ها برداشته شود باز هم تا مدتی مردم خیلی کم به حالت قبل بر می‌گردند. ذائقه‌ها دستخوش تغییر شده و مردم هنوز هراس دارند و با اینکه بانک‌ها، پاساژها و مراکز اداری تجاری شلوغ است اما مردم هنوز آمادگی لازم برای حضور در یک مکان سربسته با فاصله اندک طی چند ساعت را ندارند چراکه نمادهای وضعیت بحرانی همچون ماسک و منع اجتماعات و هشدارهای مکرر همچنان وجود دارد.
در ادامه از مرامی این مسئله را جویا می‌شوم که با توجه به ضرر و زیانی که بخش‌های خصوصی فعال در حوزه فرهنگ و هنر به ویژه سینماها دیدند دولت در عرصه فرهنگ و هنر برای مقابله با وضعیت فعلی چه تدابیری اندیشیده است، بیان کرد: دولت با برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت و بلند مدت و ارائه تسهیلات به فعالان این حوزه‌ها به ویژه با راه‌اندازی سامانه کارا ( سامانه بنگاه‌های آسیب دیده از کرونا) و به کمک صندوق کارآفرینی امید ( با هدف ارائه تسهیلات با بازپرداخت بسیار اندک) از ابتدای امر به همدلی با هنرمندان پرداخت یا تمهیداتی اندیشید.
وی با اشاره به برخی از این تمهیدات گفت: از جمله اینکه ستاد ملی مقابله با کرونا از ابتدای تیرماه با تاکید بر رعایت پروتکل‌ها در اماکن هنری مجوز آغاز فعالیت‌های فوق را داد تا مثلا سالن‌های سینما با ظرفیت کمتر از 40 درصد و با فاصله اقدام به اکران فیلم‌ها کنند اما مردم استقبالی نکردند. همچنین دولت برای جبران زیان‌های اهالی هنر به ویژه کارگران وام‌ها و اعتباراتی در نظر گرفت که آن نیز با محدودیت اعتبارات مواجه بود و همه نتوانستند از آن بهره‌مند شوند و در واقع بسیاری از کارگران سینما و عوامل فعال در سالن‌های نمایش که نان شبشان به این شغل وابسته بود، یا هنوز بیمه نشده بودند یا واجد دریافت خدمات و بیمه بیکاری نشدند. اداره کار نیزمی‌گوید قادر نیست به صورت کامل یا در صورت ادامه این بحران و رکود تا مدتی طولانی از تامین حداقل نیازهای تمام این افراد بر بیاید.
این مدیرهنری سینمایی تصریح کرد: این بحران برای تمام دنیا غیرقابل پیش‌بینی و غیر منتظره بود و با وجود اجرای بسیار خوب جشنواره فیلم فجر در شیراز، اما زیرساخت‌ها و فضای فیزیکی سینماها و سایر الزامات اولیه، برای بحران کرونا پیش‌بینی نشده بود و با اینکه می‌شد با اکران چندباره فیلم در ساعات متمادی بخشی از درامدها را جبران کرد اما باز هم استقبال چندانی توسط مردمی که مرتب شاهد اخبار مرگ و میر همشهریان و هم وطنان و همنوعان و عزیزان خود در سرتاسر دنیا بودند، صورت نگرفت.
چرتکه‌ها چیز دیگری می‌گویند
معاون هنری فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس افزود: بودجه‌بندی و محاسبات مالی برای سینمادارها کم ریسک‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر از سایر بخش‌ها مثلا تهیه‌کنندگان موسیقی است داشت چرا که در برنامه‌هایی مثل همایش‌ها و کنسرت‌ها باید از قبل دستمزد عوامل و مجری برنامه و خواننده و هزینه اقامت و ایاب و ذهاب پرداخت و سالن رزرو شود.تهیه‌کنندگان این قبیل رویدادها حتی با وجود کاهش محدودیت‌ها به ویژه از اوایل تیرماه سال جاری، اغلب حتی دست به آزمون و خطا در این باب نیز نزدند زیرا به تجربه دریافته بودند که مثلا اگر سی میلیون هزینه اولیه برگزاری یک کنسرت شود در یک سالن 900 صندلی با حضور مثلا 300 صندلی قابل رزرو، نمی‌توان انتظار بازگشت سرمایه داشت.
مرامی در ادامه، برنامه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس برای گذر از شرایط فعلی را اینگونه تشریح می‌کند: ما تابع سیاست‌گذاری‌های کلان از یک سو و سیاست‌گذاری‌های ستاد استانی مدیریت بیماری کرونا بر اساس وضعیت استان از سوی دیگر هستیم و در صورت اجازه آنها بازگشایی این مراکز از نظر ما پس از گذر از مرحله تشدید محدودیت‌های فعلی اشکالی ندارد.
وی تاکید کرد: هرچند اگر اجازه بازگشایی سالن‌های اجرای کنسرت، تئاتر و نمایش فیلم را به ما بدهند باز هم همچنان که اشاره کردیم مردم استقبال چندانی نمی‌کنند.
ناتوانی فضای مجازی از القای حس ناب هنر به مخاطب
از معاون امورهنری و سینمایی اداره ارشاد در پایان می‌پرسیم چرا نمایش آنلاین یا مجازی کنسرت و نمایش فیلم که در ابتدای شیوع کرونا کلید خورد با قوت بیشتری ادامه نیافت.
مرامی می‌گوید: فضای مجازی یک واژه شیک و موقتا حلّال مشکلات است و شاید اوایل شیوع کرونا فیلم خروج ابراهیم حاتمی کیا به صورت مجازی فروش کرد اما در ادامه استقبالی از اینگونه نمایش فیلم صورت نگرفت. کنسرت‌های آنلاین یا لایوهای زنده نیز اغلب رایگان بودند و مکانیزم خاصی برای درآمدزایی از آنها صورت نگرفته بود و مهم‌تر از همه اینکه این قبیل اجراها نمی‌توانند آن حس ناب و شوق و میلی که علاقه‌مندان را به سالن‌ها می‌کشاند برآورده کند یا سینمای خودرویی که حس سینما رفتن را القا نمی‌کند.
گفتوگو از سروش سلیمی
انتهای پیام/424/ ع
