تسنیم گزارش می‌دهد؛ سلامت تالاب‌های مازندران در معرض تهدید/ کنوانسیون تالاب‌ها مصوبه ای روی کاغذ
گروه استانها - تالاب‌های مازندران در غم حیات زیستی خود درحال فرسوده شدن هستند و سلامت آن در معرض تهدید قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مازندران، وجود مواهب الهی در جای جای این دیار سبز، مازندران را به مهد زیبایی تبدیل کرده است. استانی با طبیعت بی‌نظیر که توجهات زیادی را به خود جلب می‌کند. تالاب‌ها یکی از شگفتی‌های زیبای این استان هستند که باتوجه به ویژگی‌های خاص، حیات جانوری، گیاهی و پرندگان مهاجر، همواره مورد توجه گردشگران و بومیان منطقه قرار دارند.
تالاب‌هایی همچون نیلوفر آبی، میانکاله، سرخرود، فریدونکنار، تالاب ارواح تنها تعدادی از بی‌نظیرهای مجموعه 24 تالاب ثبت شده مازندران هستند. اکوسیستمی که نقش مهمی در حیات زیستی و جانوری دارند. محل تخم‌گذاری و زاد و ولد گونه‌های مهم و نادر پرندگان محسوب شده و به عنوان ذخیره‌گاه ژنتیکی گیاهی و جانوری نام برده می‌شوند. در واقع تالاب‌ها را می‌توان به‌عنوان نمادی از تنوع زیستی یک اکوسیستم برشمرد.
علاوه برآن نقش تالاب‌ها در تصفیه محیط خاک، آب و هوای مناطق، ذخیره‌گاه منابع آب‌های زیرزمینی و حفظ خطرات زیست محیطی از لحاظ علمی اثبات شده و غیرقابل انکار است. اما متاسفانه در سالهای اخیر وضعیت سلامت تالاب‌های مازندران در اثر عوامل طبیعی، دخالت‌ها و سو استفاده‌های انسانی، در معرض تهدید و خطر جدی قرار گرفته است. اگر چه طبق کنوانسیون رامسر، بحث حفاظتی تالاب‌ها مورد تاکید است اما آنچه از شرح حال این ذخایر اکوسیستمی در مازندران به دست می‌آید، چندان قوانین این کنوانسیون در اینجا خوب پیش نرفته است.
اوضاع نگران کننده تالاب‌های استان
مرجان ملاحسینی یکی از فعالان محیط زیست درمورد ارزش تالاب‌ها، گفت: بسیاری از متخصصان ارزش تالاب‌ها را 10 برابر بیشتر از جنگل‌ها و 200 برابر بیشتر از زمین‌های زراعی می‌دانند. تالاب‌ها یکی از مولدترین مکان‌های جهان و مهد زیستی جهان محسوب می‌شوند. از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، اکوسیستمی و فرهنگی نقش بسیار مهمی دارند. بنابراین وقتی از بین روند اشتغال، فرهنگ و جمعیت بومی و اکوسیستمی که محل ذخیره ژنتیک گیاهی و جانوری است را از دست می‌دهیم.
این فعال مدنی وضعیت تالاب‌های مازندران را نگران کننده دانست و اظهار داشت: اوضاع تالاب‌های مازندران خوب نیست و نگران کننده است. چرا که گردشگری نامناسب، مهاجرت بدون زیرساخت، مجوزهای بدون کارشناسی و ارزیابی نشده در مجاورت تالاب‌ها و زمین‌های کشاورزی از دست رفته و تبدیل به ویلا داریم.
وی ادامه داد: اگر به این روش بخواهند ادامه دهند، اوضاع خوبی نخواهیم داشت. تالاب‌ها تصفیه کننده آلاینده‌های صنعتی هستند.نقش کبد را ایفا می‌کنند و مانند اسفنج ذخایر آبی برای ما محسوب می‌شوند.
ملاحسینی با بیان اینکه تالاب‌ها نقش موثری در کشاورزی دارند، افزود: اگر اکوسیستم یک تالاب تخریب شود، پرنده مهاجری نخواهد آمد. مرداب، آب‌بندان، دریاچه‌های مصنوعی و زمین‌های کشاورزی گونه‌هایی از تالاب هستند. زمین‌های کشاورزی 40 درصد اقتصاد جهان و غذای جهان را برنج تشکیل می‌دهد که محصول یک اکوسیستم تالابی است. تالاب‌ها بسته به نوع دریایی، ساحلی، داخل خشکی یا ساخت بشر، هرکدام نقش مهمی دارند.
عضو سمن زیست محیطی هم‌اندیشان پویای حیات سبز، تالاب‌ها را به‌عنوان حافظی برای زندگی بشر در مقابل حوادثی همچون سیل برشمرد و ساخت‌و سازهای بشری را زیان بزرگی برای این اکوسیستم دانست و تصریح کرد: به دلیل بحران کمبود آب از در 10 سال گذشته تاکنون شاهد مهاجرت‌هایی به شمال کشور هستیم. با دادن مجوزهای بی در و‌پیکر برای ساخت‌و‌سازها مشکلاتی برای تالاب‌ها ایجاد کرده‌ایم. گونه‌های گیاهی و حیات جانوری و پرندگان در خطر قرار گرفته‌اند. تالاب‌ها را برای ویلاسازی خشک می‌کنند. اگر با این روند برخورد نشود به زودی با بحران جدی مواجه خواهیم شد.
وی ادامه داد: چراکه تالاب‌ها علاوه‌بر ذخیره آبی، نقش مهمی در تثبیت خاک، کاهش خطر تخریب سیل دارند و سیستم زندگی بشر را در مقابل حوادثی همچون سیل محافظت می‌کنند.
ملاحسینی ، بحران تالاب‌خواری را پدیده جدیدی در مازندران در سالهای اخیر برشمرد و گفت: ما با پدیده‌ای به نام تالاب خواری مواجه هستیم. بحران جدیدی که در مازندران رواج یافته به‌خصوص تالاب‌های ناحیه بابل.مدتها است در مازندران مزارع کشاورزی و شالیزاری را رو به خشکی داده و ساخت‌و‌ساز و فروش انجام می‌دهند. مازندران چون به پایتخت نزدیک است تالاب‌ها از این منظر در معرض تهدید بیشتری قرار دارند.از طرفی اگر آلودگی تالاب بیشتر شود رو به تخریب می‌رود.
این فعال زیست محیطی با بیان اینکه طبق کنوانسیون رامسر پیش نرفته‌ایم و اوضاع نگران کننده است، خاطرنشان کرد: کنوانسیون رامسر که با نام کنوانسیون تالاب‌های بین‌المللی به ویژه برای زیستگاه پرندگان آبزی در سال 1975 میلادی ثبت شده است، آماری که در سال 2008 ارائه دادند 158 کشور عضو آن شده‌اند و اساس آن محافظت از تالاب‌های سراسر جهان بود که طبق آن هفت تالاب ایران از جمله انزلی در اولویت حمایتی قرار گرفته‌اند.اما متاسفانه در مازندران طبق این کنوانسیون آنچه باید می‌شد، نشده است.اگر می‌شد شاهد این همه آسیب نبودیم.
عضو سمن‌های فعال مازندران با ارزیابی ارزش اقتصادی تالاب‌ها در جهان، افزود: به لحاظ اقتصادی از تریلیون خدمات اکوسیستمی، تالاب‌ها 9/4 دهم تریلیون دلار ارزش اقتصادی به همراه دارند.که در کنار آن تثبیت خطوط ساحلی، مهار فرسایشی و تجدید آب‌های زیرزمینی هم انجام می‌دهند.همچنین عناصر محلول در آب را که ارزش غذایی دارند در دسترس گیاهان قرار می‌دهند.
ملاحسینی یکی از آسیب‌های انسانی به تالاب‌ها را تهدید حیات پرندگان توسط جوامع انسانی دانسته و تصریح کرد: زمانی که جوامع محلی آموزش نبیند و شکار بی‌رویه را شاهد باشیم، زمانی که جوامع شهری در رستوران‌ها سفارش پرنده مهاجر می‌دهند، یعنی آموزش که رکن اصلی حفاظت است ندارد. با متخلفان با قوه قهریه برخورد نمی‌شود. مافیا و رستوران‌های اندکی وجود دارند که سود کلانی از شکار می‌برند.
عضو سمن زیست محیطی هم‌اندیشان پویای حیات سبز، با ارزیابی ارکان حفاظت از تالاب‌ها، گفت: مهم‌ترین رکن حفاظت از تالاب‌ها آموزش جوامع محلی، مشارکت گروه ذینفع از تالاب، بهره‌برداری خردمندانه از تالاب براساس ارزشیابی محیط زیستی، ایجاد معیشت پایدار، آموزش از طریق وسائل ارتباط جمعی و صفحات اجتماعی است. باید آموزش‌های لازم داده شود تا برای ویلاسازی، عمدا تالاب را خشک نکنند.
ملاحسینی، نقش متولیان در حفاظت از تالاب‌ها را ضعیف ارزیابی کرد و افزود: جوامع محلی و بومیان نقش بسیار مهمی در حفاظت از تالاب‌ها دارند اما به جز فعالان مدنی و زیست محیطی، متولیان همچون سازمان محیط زیست و جهاد کشاورزی چقدر به مردم آموزش داده‌اند؟ در این زمینه ضعیف عمل شده است.
وی ادامه داد: اگر بساط ساخت‌و سازها، رانت‌ها و فساد، گردشگری بی‌پایه و اساس گرفته نشود، به مرور تالاب‌ها حالت بیابانی و خشکی پیدا خواهند کرد.در واقع به حیات خودمان آسیب می‌زنیم. تالاب‌ها نقش درمانی دارند و همچنین می‌توان در گردشگری حوزه عکاسی و فیلم‌برداری بهره سنجیده ای داشت. باید اکوسیستم تالابی حفظ و احیا شود.
به گزارش تسنیم، انسان‌ها همواره به عنوان مهم‌ترین دشمن محیط زیست و منابع طبیعی محسوب می‌شوند که معمولا طبیعت را قربانی اهداف خود می‌کنند. بدون آنکه به جوانب و عواقب آن توجهی داشته باشند. در کنار خشکسالی در اثر عوامل طبیعی، شکار پرندگان مهاجر، ورود آلودگی‌های صنعتی به تالاب‌ها، تخریب نواحی جنگلی بالادست، ساخت و ساز، خشک کردن عمدی تالاب به منظور ویلا سازی، همه این موارد از آسیب‌هایی هستند که انسان برای سود و منافع خود به پیکره محیط زیست تالاب وارد می‌سازد.
تالاب‌های مازندران در غم حیات زیستی خود درحال فرسوده شدن هستند. پیری زودرسی که عده‌ای بر آنها تحمیل کرده‌اند بلای جانشان شده است. تالاب‌خواری بی‌رحمی جدیدی است که عده‌ای سودجو و متنفذ که حیات زیستی را در زیر چرخ منافع خود از بین می‌برند. همه آسیب‌های طبیعی و انسانی درحالی بر زیستگاه تالاب‌ها وارد می‌شود که هنوز حرف‌های شعاری نتوانسته در میدان عمل پناهی برای حفظ محیط زیست باشد.
ادامه بی‌توجهی متولیان برای نجات جان تالاب‌های مازندران، سرنوشتی تلخ و جبران ناپذیری در پی خواهد داشت که مطمئنا بزرگ‌ترین زیان دیده این آسیب، انسان خواهد بود. فعالان محیط زیستی و مردم مازندران نگران آینده حیات تالاب‌ها هستند. امیدواریم با آموزش‌های لازم و پای کار بودن متولیان، از صدمات جبران ناپذیر جلوگیری شود تا این ذخایر ارزشمند زیستی حیات آینده بشر را تضمین کنند.
انتهای پیام/ 681/ ع
