گزارش| هدف ترکیه از اعزام نیرو به جمهوری آذربایجان چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پس از امضای توافق اخیر بین جمهوری ترکیه و ارمنستان، الهام علی اف اعلام کرد که نیروهای ترکیه نیز بر روند صلح در قره باغ مشارکت خواهند کرد.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

اما با فاصله ای اندک، ابتدا ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه و اندکی بعد خود وزیر امور خارجه روسیه یعنی سرگئی لاوروف این خبر را تکذیب کردند. اما ظاهراً پس از سفر هیات نظامی روسیه به ترکیه، چانه زنی های مسکو – آنکارا نتیجه داد و توافق نسبی به دست آمد. چرا که  دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین اعلام کرده که یک مرکز نظارت مشترک توسط ترکیه و روسیه تشکیل خواهد شد.

متعاقب انتشار این خبرها، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز درخواست مجوز کرد تا نیروهای تحت امر خود را به جمهوری آذربایجان اعزام کند.

حالا الهام علی اف، در برابر دوربین ها، خود را به عنوان پیروز میدان نشان می دهد و همواره به این اشاره می کند که با آزاد شدن اراضی اشغال شده، دوران جدیدی در منطقه آغاز شده است.

او قدردان حمایت های ترکیه  است و در آینده، همکاری های اقتصادی و تجاری بیشتری بین باکو و آنکارا در جریان خواهد بود و گذرگاه جدید نخجوان نیز، این همکاری ها را تقویت خواهد کرد. اما چنین به نظر می رسد که هم علی اف و هم اردوغان، حضور نظامیان را نیز به عنوان یک مولفه مهم تلقی می کنند.

کارشناسان و تحلیل گران سیاسی ترکیه بر این باورند که اعزام نیروی نظامی به جمهوری آذربایجان، می تواند پایه و مقدمه ای برای احداث پایگاه نظامی بزرگ و اقدامات نظارتی و نظامی بعدی در قره باغ و آذربایجان باشد.

مجوز اعزام در انتظار تصویب

مطابق قانون اساسی ترکیه، رئیس جمهور فرمانده کل قوا است، اما برای اعزام نیرو به خارج از مرزها، به مجوز مستقیم پارلمان نیاز دارد. به همین خاطر اردوغان بر اساس ماده 92 قانون اساسی کشورش، درخواست مجوز اعزام را به پارلمان فرستاد.

طی سالیان اخیر، رئیس جمهور ترکیه برای اعزام نیرو به عراق، سوریه، لیبی و مناطق دیگر، هیچگاه با مشکل و درِ بسته روبرو نشده است. چرا که اکثریت کرسی های پارلمان، یعنی 340 کرسی از مجموع 600 کرسی، در اختیار حزب حاکم و شریک این حزب در ائتلاف جمهور است و حتی اگر همه احزاب مخالف، خواستار عدم اعزام نیرو باشند، نظر آنان بدون اثر خواهد بود و ائتلاف جمهور پدید آمده از نمایندگان دو حزب عدالت و توسعه و حرکت ملی، خواهد توانست مجوز را صادر کند.

اما واقعیت این است که احزاب مخالف دولت نیز، با اعزام نیرو مخالف نیستند و تندترین مخالف های دوآتشه اردوغان یعنی کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و مرال آکشنر رهبر حزب خوب، با ادبیاتی حماسی و عاطفی، از پیروزی های ارتش تحت امر الهام علی اف حمایت کرده و خواستار حمایت همه جهان از باکو شدند.

علاوه بر این، معمولاً موضوع اعزام نیرو به خارج از کشور، در فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه، یک مساله ملی، دینی و حماسی است و سران و نمایندگان احزاب، از ترس هواداران خود، جرات ندارند با تصمیم رئیس جمهور در مورد اعزام نیرو، مخالفت کنند. اما پیش بینی می شود که این درخواست مجوز، یک مخالف داشته باشد.

عادت همیشگی نهادهای اقماری پ.ک.ک

بر اساس شواهد و رفتارهای چند سال اخیر، می توان گفت این بار نیز حزب دموکراتیک خلق ها به عنوان نهاد اقماری پ.ک.ک، با مجوز مزبور، مخالفت کند و به آن رای منفی دهد.

حزب مزبور، مخالفت با جنگ و حمایت از صلح و دموکراسی را به عنوان دلایل خود ذکر می کند. اما ناگفته پیداست که دلیل اصلی آن، مخالفت سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل، با هر گونه تحرک نظامی ترکیه است.

این مساله نیز اثرگذار است که در دهه های گذشته و در جریان درگیری بین ترکیه و پ.ک.ک، ارمنستان همواره از حامیان لجستیکی پ.ک.ک بوده و در جنگ اخیر نیز، ده ها تن از شبه نظامیان این گروه، برای جنگ با آذربایجان و ترکیه، خود را به ارمنستان و قره باغ رساندند.

عکس ها و ویدیوهای آنان در فضای مجازی و رسانه ها منتشر شده اما از میزان تلفات احتمالی شان، اطلاعات روشنی در دست نیست.

علی اف، خواهان حضور ترکیه است

الهام علی اف و همسرش مهربان که در عین حال معاون اوست، دیروز با نفربر و خودروهای ضدگلوله و در حالی که خود رئیس جمهور پشت فرمان نشسته و به اتفاق همسرش یونیفرم نظامی پوشیده بود، از مناطق آزاد شده بازدید کردند.

علی اف که قبلاً در برابر دوربین، نیکول پاشینیان را به باد تمسخر گرفته بود، این بار در حین رانندگی، مرزهای آزاد شده با ایران را مرز دوستی نامید. او در بخش آشکار صحنه، صرفاً به بیان تشکر از ترکیه اکتفا کرده اما در پشت صحنه و در جریان مذاکراتی که با ولادیمیر پوتین داشته، بر این موضوع اصرار کرده که نیروهای ترکیه نیز در مناطق آزادشده حضور داشته باشند.

در همین حال، رسانه های ترکی از این موضوع اطلاع داده اند که الهام علی اف به پاس زحمات ترکیه، به دنبال جبران لطف اردوغان است و در سال 2021 میلادی جمهوری ترک قبرس شمالی را به رسمیت خواهد شناخت و در یک پروژه مشترک 200 میلیون دلاری، خط راه آهن قارص به اغدیر و نخجوان را احداث خواهد کرد.

اختلاف بر سر محل استقرار نیروها

پیگیری های اردوغان و دو بار تماس تلفنی وی با پوتین نتیجه نسبی داده و قرار است در خاک جمهوری آذربایجان، یک مرکز نظامی نظارتی مشترک برای نظامیان روسی و ترکی ایجاد شود.

البته، توافق مزبور هنوز نهایی نشده و یک اختلاف نظر وجود دارد که باید به زودی رفع شود. مساله این است که ترکیه به ماندن در آذربایجان  راضی نیست و می خواهد نیروهای خود را به مناطق آزاد شده نیز بفرستد و در مراکز حساس قره باغ حضور داشته باشد.

روزنامه آکشام از روزنامه های نزدیک به حزب عدالت و توسعه به این اذعان کرده که مذاکرات طولانی و 2 روزه هیات های روس و ترک در آنکارا به نتیجه پایانی نرسیده و زمانی که یکی از معاونین وزیر دفاع ترکیه، گزینه ضرورت حضور نیروهای ترکیه در قره باغ را روی میز گذاشته، طرف روسی چنین پاسخی داده است: اختیارات ما برای توافق بر سر چنین موضوعی کافی نیست. بگذارید به مسکو برگردیم و حل این مساله را به روزهای آتی موکول کنیم.

یکی دیگر از نقاط اختلاف نظر بین مسکو و آنکارا در مورد اعزام نیرو به قره باغ، این است که ترکیه قصد دارد دست کم 6 فروند از هواپیماهای بدون سرنشین خود را به طور مداوم بر فراز مناطقی که قبلاً محل درگیری بود، به پرواز دربیاورد و بر تمام تحرکات، نظارت کند، اما طرف روس معتقد است که فعالیت این هواپیماهای بدون سرنشین، الزاماً نیازی به احداث پایگاه در داخل مناطق درگیری ندارد و محل استقرار قرارگاه آنها باید خارج از مناطقی باشد که در آنجا جنگ روی داده بود.

در هر صورت باید به این موضوع توجه داشت که ترکیه صرفاً به اعزام نیرو به جمهوری آذربایجان رضایت نخواهد داد و بدون تردید، احداث پایگاه های بزرگ نظامی در قره باغ و نخجوان، از اهداف میان مدت و مهم آنکارا است و عمده ترین مساله برای تحقق این هدف، تداوم چانه زنی با مسکو و جلب رضایت ولادیمیر پوتین خواهد بود.

انتهای پیام/