جای خالی سفر امام رضا(ع) از مدینه به مرو در ادبیات داستانی محسوس است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، شهر، زیر قدم‌های روس‌های سرمست از پیروزیِ بدون درگیری، به لرزه درآمد. کمیسری‌ها اشغال شدند. پادگان به تصرف درآمد و فرمانده نیروها، سوار بر جیپ فرماندهی، به سمت ستاد لشکر خرامید.

به نظر می‌رسید که روس‌ها از وضعیت‌ شهر، فرار فرماندهان ارشد نظامی، وضعیت اماکن و مقاومت‌ناپذیری مردم شهر به‌ خوبی آگاه‌اند! بعید نبود که عوامل نفوذی اطلاعات لازم را در اختیارشان گذاشته‌ باشند. وضعیت چنان می‌نمود که گویی به خانه خود وارد شده‌اند؛ بدون شلیک حتی یک گلوله و بدون برخورد با حتی یک حرکت اعتراض‌آمیز. مشهد به همین ساد‌گی اشغال شد! ساده‌تر از آنچه حتی نیروهای خودی تصور می‌کردند. (برشی کوتاه از جلد اول جاده‌ جنگ)

کتابی به درازای نیم‌قرن

هر انقلابی که در کشورهای مختلف صورت می‌گیرد هنرمندان و نویسندگان‌ آن کشورها تلاش می‌کنند رمان‌هایی درباره آن بنویسند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی طولانی‌ترین رمان انقلاب به قلم منصور انوری؛ یکی از نویسندگان خراسانی تحت عنوان «جاده جنگ» به نگارش در آمد که در این مجال با این نویسنده معاصر بیشتر آشنا می‌شویم. انوری در نیشابور متولد شد. نویسندگی وی از سال 1364 و با داستان کوتاه «بی‌‌بی‌‌سی» کلید خورد و پس از آن مجموعه داستان «مصافحه با ارواح» را نوشت.

انوری تاکنون داستان‌ها و رمان‌های چند جلدی متنوعی با موضوع دفاع مقدس، انقلاب و تاریخ ایران نوشته است. او در‌باره طولانی‌ترین رمان انقلاب می‌گوید: «جاده جنگ یک رمان بلند تاریخی است که در کنار داستانی پر کشش و عاشقانه بخشی از تاریخ پر فراز و فرود کشور را از آغاز جنگ جهانی دوم تا پایان جنگ تحمیلی روایت می‌کند. این اثر جوایز ادبی کتاب سال، جلال آل احمد‌، کتاب فصل و قلم زرین را به خود اختصاص داده است».

وی می‌گوید: «بی‌نوایان» رمان انقلاب فرانسه و«جنگ و صلح» رمان انقلاب روسیه است لذا ذهنش متوجه این امر شد تا انقلاب کشورمان را مانند غربی‌ها که انقلاب‌هایشان قابل قیاس هم با انقلاب عظیم ایران اسلامی نیست، در قالب رمان به تصویر بکشاند.

مولف مجموعه رمان 12جلدی «جاده جنگ» توانسته با قلم توانای خود نیم قرن از حیات کشور را با جزییات نوشته و از آداب و سنن، فولکلور، مسائل تاریخی و مذهبی و منطقه‌ای گرفته تا نگاهی کامل به جنگ جهانی دوم و مسائل جنگ تحمیلی را در بستر رمان به نمایش بگذارد.

نویسنده «از عشق آباد تا عشق آباد» درباره جمع‌بندی کتاب جاده جنگ می‌گوید: «برای نوشتن این کتاب و کتاب‌های دیگرم با سختی‌های زیادی روبرو هستم، چون عمدتاً از تاریخ و بر بستر تاریخ داستان‌هایم را می‌نویسم. برای نوشتن جاده جنگ از آرشیو آستان قدس استفاده زیادی کردم و البته پای صحبت آدم‌هایی نشستم که آن روزها یعنی روزهای اولیه حمله متفقین را به چشم خودشان دیده‌اند».

انوری با بیان اینکه این رمان‌ها یک تاریخ 50 ساله را در بر می‌گیرند و کتابی مطول شده‌اند ادامه می‌دهد: در این کتاب بخش زیادی از آداب و سنن فراموش شده شمال خراسان نیز ثبت و ضبط شده است و در حقیقت این اثر آیینه تمام‌نمای 50 ساله ایران است.

نویسنده کتاب «از عشق آباد تا عشق آباد» نگارش رمان رضوی را یکی از آرزوهایش می‌داند و ادامه می‌دهد: «نوشتن رابطه زندگانی امام رضا(ع) از مدینه تا مرو و ماجرای شهادت این امام همام یکی دیگر از برنامه‌هایم است که قصد دارم این اتفاقات را به همراه مناظراتی که امام(ع) با بزرگان ادیان مختلف داشتند در قالب رمان به نگارش درآورم. ترویج فرهنگ رضوی و آموزه‌های دینی باید در قالب‌های جذاب در بین مردم به ویژه نسل جوان که مورد هجمه شبکه‌های مجازی و مورد توجه سوء دشمن قرار گرفته اند، صورت بگیرد».

به گفته وی شاهکارهای کلامی و ادبی در سخنان گوهربار اهل بیت(ع) نهفته است لذا نویسنده باید با الگوگیری از این گنجینه‌های نورانی به دنبال ترویج ارزش‌های دینی باشند چرا که نوشتن نمایش‌نامه، داستان و رمان برای نهادینه کردن مسائل دینی کار ساده‌ای نیست بنابراین یک نویسنده بدون توجه به این عوامل و داشتن احاطه و بصیرت کامل به تمام خصوصیات اخلاقی، اجتماعی و روانی نمی‌تواند اثر شایسته‌ای به‌وجود آورد».

ضرورت بیان مسائل دینی به زبان رمان

انوری نوشتن رمان عاشورا از دیگر آرزوهایش می‌داند و می‌گوید: «نوشتن ماجرای عاشورا در قالب رمان یکی دیگر از برنامه‌هایم است که در اولویت فعالیت‌های خود قرار داده‌ام. اگر عمری برایم باقی باشد و خداوند متعال توفیق دهد این کار را هم انجام خواهم داد».

وی معتقد است نسل جوان خیلی با ادبیات گفتاری مسائل مذهبی آشنا نیست. لذا فرهنگ اسلامی باید به زبان روز و در جذاب‌ترین قالب‌ها مانند رمان که مورد پسند جوان است، بیان شود».

این نویسنده تأکید دارد: «نویسندگی هنری است که با خلاقیت انسان سر و کار دارد لذا نویسنده حرفه‌ای می‌تواند با بهره‌گیری از روایات و آیات داستان‌های بیان شده در قرآن مانند قصه حضرت یوسف(ع) را به زیان روز و با حفظ کرامات برای جوانان بازگو کند».

انوری سازگاری ذائقه بشر به قصه‌گویی و داستان را از موثرترین عوامل اثرگذاری رمان می‌داند و می‌گوید: «بهره بردن از داستان‌ها و تماثیل یکی از بهترین روش‌های برقراری ارتباط با حقایق دینی و اصول اعتقادی است که در این روش می‌توان مسائل پیچیده و دشوار را به سادگی بیان کرد».

انتهای پیام/ ت