مصاحبه| توافق عربستان با قطر «شکننده» است/ چرایی همراهی نکردن امارات از آشتی با دوحه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سیاست قطر در خروج از سایه عربستان و درپیش گرفتن راه مستقل سبب خشم ریاض شد، به گونه‌ای که عربستان با همراهی امارات، بحرین و مصر تصمیم گرفتند،  قطر را مجازات کنند و این مجازات با تحریم دوحه از 5 ژوتن  2017 ( 14 مرداد 1396 ) شروع شد. کشورهای تحریم کننده باور داشتند، قطر زود تسلیم خواهد شد اما قطری‌ها گزینه‌های دیگری درپیش گرفتند و توانستند در برابر تحریم‌ها بایستند.

در این مدت، میانجیگری  کشورهای مختلف در پایان دادن به اختلافات دوحه و ریاض موفقیت آمیز نبود اما به تازگی وزارت خارجه کویت اعلام کرده‌است کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس به توافق نهایی درباره پایان دادن به اختلافات ( دوحه – ریاض )  دست یافته‌اند. به منظور بررسی این توافق و میزان موفقیت آن گفت‌وگویی با " علی حسینی " کارشناس تحولات حوزه خلیج فارس انجام دادیم که متن آن به شرح ذیل است.

تسنیم:کویت به تازگی از دستیابی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به توافق اولیه در پایان دادن به اختلافات میان این کشورها خبر داده‌ است. با توجه به اختلافات عمیقی که بین دوحه و ریاض وجود دارد، آیا این توافق به اختلافات مزبور پایان خواهد داد؟

حسینی: این توافقنامه‌ای که وزارت خارجه کویت بیانیه آن را صادر کرد، در راستای همان تلاشی است که این کشور از سال 2017 شروع کرده‎ است. در این سال بود که عربستان، امارات ، بحرین و مصر دوحه را مورد تحریم قرار دادند. کویت به عنوان یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای پایان بحران پیشقدم شد اما تلاش‌هایش نتیجه بخش نبود زیرا بین 4 کشور تحریم کننده  به ویژه عربستان و امارات درباره حل و فصل مشکلات با دوحه اختلاف وجود داشت.

در همین حال بود که شروط 13 گانه برای لغو تحریم‌ها تعیین شد که قطر آنها را نپذیرفت. با توجه به فشارهایی که از طرف آمریکا برای پایان دادن به این بحران وارد می‌شد، عربستان یک سری اقدامات بیشتری انجام داد. قطر نیز طی یکسال گذشته راهبرد مذاکرات جداگانه با عربستان، امارات، بحرین و مصر را در پیش گرفت و آن را پیش برد. قطری‌ها گفت‌وگوهای محرمانه‌ای با سعودی‌ها انجام دادند و تقریبا این مذاکرات داشت به یک توافقاتی می‌رسد که با کارشکنی امارات روبرو شد و آن زمانی که قرار بود نتیجه مذاکرات اعلام شود، تمام توافقات فرو ریخت.

درخصوص توافقات جدید هم باید گفت که بعد از سفر کوشنر داماد رئیس جمهور آمریکا به منطقه، واشنگتن اعلام کرد که در تلاش است،  یک سازش در بین کشورهای حوزه خلیج فارس را با توجه به شرط منطقه دنبال کند.  به هرحال، بیانیه‌ای که وزارت خارجه کویت صادر کرده یک بیانیه کلی است و نشان می‌دهد که کشورهای تحریم کننده به آن اهدافی که به دنبالش بودند، هنوز دست نیافته‌اند زیرا در شرو ط 13 گانه که برای پذیرش مجدد قطر به شورای همکاری خلیج فارس تعیین شده بود، ما چیزی ( موفقیتی )  را نمی‌بینیم.

تسنیم: شما به کارشکنی امارات اشاره کردید و در شرایط کنونی به نظر می‌رسد ابوظبی از این توافق راضی نیست. علت این همراهی نکردن امارات چیست؟

حسینی: ابوظبی و ریاض دارای دیدگاه‌های مختلفی هستند. عربستان به رغم اختلافاتی که با  ترکیه داشت، طی دو ماه اخیر اقدام به نزدیکی روابط خود با آنکارا کرده‌ است. گفت‌وگوهایی بین اردوغان رئیس جمهور ترکیه با ملک سلمان شاه عربستان انجام شد و این موضوع نشان می‌دهد، دو طرف به سمت بهبودی مناسبات  حرکت می‌کنند اما امارات  با توجه به اختلاف نظری که درباره اخوان المسلمین دارد، اصلا به دنبال روابط با ترکیه نیست. در حقیقت، ابوظبی ترکیه  را به عنوان یک رقیب جدی در منطقه و پرونده‌های منطقه‌ای می‌بیند لذا کاملا مخالف سیاست عربستان است ضمن اینکه درباره قطر نیز همین است. یکی از پرونده‌های اصلی  اختلاف نظر با قطر بحث اخوان المسلمین است. ابوظبی اخوان المسلمین را به عنوان یکی از گروه‌های بسیار خطرناک برای امارات و منطقه ارزیابی می‌کند و اخوان را دشمن بزرگ می‌داند اما قطر چنین رویکردی را ندارد.

تسنیم: شما می‎دانید،  شروط 13 گانه‌ای برای لغو تحریم های قطر و بازگشت این کشور به شورای همکاری خلیج فارس تعین شده بود،  حالا چه شده‌ است که ریاض از موضع خودش کوتاه آمده و دیگر حرفی از این شروط نیست؟ آیا این شروط تغییر یافته  یا در مواضع دوحه و ریاض تغییری به وجود آمده‌ است؟

حسینی: عربستان بعد از شروع تحریم‌ها علیه قطر، آن هژمونی که درباره کشورهای حاشیه جنوبی خیلج فارس به عنوان برادر بزرگتر داشت، تقریبا از دست داد. اکنون هر کشوری در منطقه یک سیاست مستقلی را دارد و آن را دنبال می‌کند.  عربستان از این ناحیه بسیار ضربه خورد. ریاض تصور می‌کرد که به عنوان برادر بزرگتر تمام کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس  را تحت سیطره خود دارد اما پس از تحریم قطر، این سیطره از بین رفت. اکنون شکاف بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس خیلی افزایش یافته ‎است، به گونه‎ای که عمان  سیاست مستقلی در پیش گرفته‌ است. کویت تا حدودی مستقل عمل می‎کند. قطر هم  کاملا مستقل شده‌ است لذا این مسئله ای که آلان دارد اتفاق می‎افتد، تقریبا یک بازنگری در سیاست خارجی عربستان در قبال منطقه است. یعنی عربستان با آن سیاست موفق نشد و در تحریم قطر راه به جایی نبرد، حالا فشار آمریکا هم وجود دارد که یک مصالحه در منطقه انجام شود لذا عربستان از سیاست قبلی خود دست برداشته است.

تسنیم: شما می‌دانید، آمریکا طی چهار سال گذشته عربستان را دوشید. حالا چه اتفاقی افتاده که ترامپ در روزهای پایانی ریاست جمهوری‌اش  به فکر بهبود روابط  قطر با عربستان افتاده یا اینکه افزایش احتمال ورود بایدن به کاخ سفید سبب شده ‎است، ترامپ پیشدستی کند؟

حسینی: همین است. دولت جدیدی که در آمریکا به قدرت برسد، سعودی‌ها با آن به مشکل برخواهند خورد. در بحث یمن مشکل خواهند داشت، در بحث‎های مربوط به حقوق بشر مشکل خواهند داشت. در مجموع  بهبودی روابط قطر با عربستان را می‎توان به عنوان یک دستاورد برای سیاست خارجی آمریکا محسوب کرد. بسیاری از تحلیلگران قطری مثل ماجد الانصاری بر این باورند که اگر آمریکا اراده کند می‎تواند عربستان و قطر را بر سرمیز مذاکره بنشاند.

تسنیم: الان این اراده وجود دارد؟

حسینی : تقریبا این کار دارد انجام می‎شود.

تسنیم: یعنی قطر و عربستان به دلیل فشارهای آمریکا حاضر شده‌اند، پای میز مذاکره حضور یابند؟

حسینی: یک بخش ماجرا همین است و بخش دیگر آن همانی است که در طول مصاحبه درباره عربستان بیان شد. ریاض به دنبال به دست آوردن بزرگی یا همان برادر بزرگ در شورای همکاری خلیج فارس است.

تسنیم: در صورتی که توافقی بین عربستان و قطر صورت بگیرد  شما این توافق را پایدار می‌دانید یا شکننده؟

حسینی: اگر  در این توافق تحمیل اراده شود، شکننده خواهد بود و چنانچه  دو طرف بخواهند به حاکمیت یکدیگر احترام بگذارند  این توافق می‌تواند پایدار باشد.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

انتهای پیام/