امیرعبداللهیان: شناسایی و دستگیری بخشی از عوامل اجرای ترور شهید فخری‌زاده/ برجام منطقه‌ای و موشکی نخواهیم داشت
دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی درباره ترور دانشمند برجسته کشورمان گفت: عاملان اجرای این ترور که بخشی از آنها توسط دستگاه‌های امنیتی ما شناسایی و حتی دستگیر شده‌اند از عدالت فرار نخواهند کرد و حتماً برخورد قوی پشیمان‌کننده‌ای با آنها خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم، پیرامون جزئیات ترور شهید فخری‌زاده و عوامل این ترور، قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، برجام و برجام پلاس، روابط ایران و عربستان و عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با صهیونیست‌ها توضیحاتی ارائه داد.
مشروح این گفتگو به‌شرح ذیل است:
ترور شهید فخری‌زاده
العالم: چند سالی بود که ترور دانشمندان هسته‌ای ایران در رژیم صهیونیستی تعطیل شده بود اما با ترور شهید فخری‌زاده به‌نظر دوباره این جوخه آغاز به‌کار کرده و وارد فاز جدیدی شده است، بفرمایید در آن زمان چه اقداماتی صورت گرفت که رژیم صهیونیستی دست از این کار برداشت. فرماندهی‌کل سپاه متعاقب شهادت شهید فخری‌زاده اعلام کرد خودشان می‌دانند در آن زمان چگونه از آنها انتقام گرفته شد.
عبداللهیان: اقدام تروریستی‌ای که علیه دانشمند ایرانی آقای فخری‌زاده انجام شد، اولاً، اولین اقدام از این نوع نبوده است همان‌طور که اشاره کردید در سالهای گذشته هم یک سلسله اقدامات و ترورهایی در ایران در خصوص دانشمندان ایرانی انجام شد، این به این معنا نیست که در سالهای گذشته دشمنان جمهوری اسلامی ایران چه صهیونیست‌ها چه سرویس‌های دیگری که علیه ایران فعالیت می‌کنند امکان انجام ترور را داشتنند اما تمایلی که این کار را انجام بدهند موجود نبوده است، نه، آنها همیشه دانشمندان ما را زیر نظر دارند واز هر فرصت و شکاف اطلاعاتی سعی می‌کنند استفاده کنند برای ضربه زدن به حوزه علم و فناوری و های‌تک در جمهوری اسلامی ایران از جمله به حوزه دانشمندانی که در بخش‌های دفاعی کشور و در بخش‌های علوم دقیقه و حساس کشور دارند کار انجام می‌دهند و بخشی از آن هم در حوزه هسته‌ای، لذا اگر بخواهم بگویم چه تحلیلی وجود دارد که در ادامه آن ترورهای زنجیره‌وار امروز با یک فاصله چندساله شاهد آن هستیم این است که در تمام این مدت دشمنان تلاش‌های خودشان را داشتند اما موفق نمی‌شدند و متأسفانه در یک مقطع زمانی از یک شکاف امنیتی استفاده کردند و چنین اقداماتی را که البته طراحی پیچیده‌ای بود انجام دادند و این اتفاق ناگوار رخ داد.
اگر از من بپرسید که چه‌کسانی پشت این قضیه قرار داشتند، خب، داخل رژیم صهیونیستی برخی از مقامات اطلاعاتی رژیم جعلی اسرائیل ادعا کردند که "ما پشت این حادثه بودیم"، نتانیاهو سعی کرد تکذیب بکند، نتانیاهو اساساً آدم ترسویی هست و ضمن اینکه ادعاهایی را مطرح می‌کند اما جرئت پذیرش مسئولیت را ندارد چون می‌داند که عواقبش را نمی‌تواند تحمل بکند. آن‌طوری که من الآن می‌توانم بگویم این هست که آمران این ترور مشخص شدند برای جمهوری اسلامی ایران و قطعاً پاسخ قاطعی خواهند گرفت.
عاملان اجرای این ترور که بخشی از آنها توسط دستگاه‌های امنیتی ما شناسایی و حتی دستگیر شده‌اند از عدالت فرار نخواهند کرد و حتماً برخورد قوی پشیمان‌کننده‌ای با آنها خواهد شد، اما واقعیت این است که راجع به جزئیات این پروسه اطلاعاتی و امنیتی که وجود دارد برای برخورد با این شبکه من ترجیح می‌دهم متناسب با وضعیت پرونده و حساسیت‌هایی که وجود دارد توسط دستگاه‌های ذی‌ربط امنیتی که با اقتدار از امنیت جمهوری اسلامی ایران سالها دفاع کرده و می‌کنند در زمان مناسب خودش ان‌شاءالله اعلام خواهد شد.
العالم: گفتید که تحقیقات در خصوص کشف زاویه‌ها و پشت‌پرده ترور دانشمند هسته‌ای محسن فخری‌زاده در جریان است، تا این لحظه آیا دخالت طرف‌های خارجی در طراحی و اجرای این عملیات اثبات شده است؟
عبداللهیان: اولاً در خصوص طراحان ترور و عاملان ترور شواهد مختلفی وجود دارد که صهیونیست‌ها در این موضوع نقش داشتند اما آیا صهیونیست‌ها به‌تنهایی و بدون همکاری مثلاً سرویس آمریکا یا سرویس دیگری قادر بودند این کار را انجام بدهند قطعاً قادر به انجام این کار نبودند، جزئیات این برای بخش‌های امنیتی ما مشخص شده است اما تا تکمیل این تحقیقات ترجیح این است که ما خیلی جزئیاتی را اعلام نکنیم و منتظر بمانیم که پیگیری‌های امنیتی به نتیجه برسد.
اما همان‌گونه که در ترور دانشمندان هسته‌ای ما بعدها روشن شد که صهیونیست‌ها نقش مهمی را داشتند ولی در حوزه اجرا از دیگر عوامل و دیگر امکانات و دیگر سرویس‌ها استفاده کردند برای اینکه بتوانند این نیت خبیث خودشان را پیش ببرند لااقل می‌شود گفت که این شواهد و قرائن همچنان وجود دارد و برای بخش‌های امنیتی ما روشن است و شما در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد یک اقدام قاطع و یک پاسخ قاطع در حوزه آمران این ترور از سوی جمهوری اسلامی ایران خواهید بود.
العالم: چند ساعت پس از ترور دانشمند هسته‌ای محسن فخری‌زاده مقامات ارشد ایران از گرفتن انتقام سخن گفتند، دقیقاً منظورشان چه بود؟
عبداللهیان: برای پاسخ گفتن به این جنایت و انتقام که باید گرفته بشود و اقدامی که پشیمان‌کننده باشد برای آمران این ترور اقدامات چندلایه‌ای مدنظر جمهوری اسلامی ایران هست اما اینکه لایه‌های این اقدامات چگونه هست فکر می‌کنم روزی که خبر در واقع پاسخ کوبنده و قاطع جمهوری اسلامی ایران و پاسخ پشیمان‌کننده جمهوری اسلامی ایران منتشر بشود ابعاد این مقابله به مثل و پاسخ پشیمان‌کننده و قاطع تشریح خواهد شد.
قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها
العالم: متعاقب شهادت شهید فخری‌زاده مجلس شورای اسلامی قانونی را به‌تصویب رساند که هم شامل تجدید نظرهایی اساسی در رویکرد هسته‌ای ایران بود و هم از ضمانت اجرایی سفت‌وسختی برخوردار بود چنان‌که درصورت عدم اجرای آن مسئولین مربوطه را مستوجب مجازات معرفی می‌کرد، بفرمایید در شرایط کنونی چقدر این قانون جدید و اقدامات پیش‌بینی‌شده در آن را مؤثر می‌دانید؟ حداقل اروپاییان در "بی‌عملی" به توافقاتشان معروف هستند.
عبداللهیان: قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها تقریباً از حدود چهار ماه پیش در مجلس جدید شورای اسلامی ما یعنی در مجلس یازدهم کلید خورد و بحث‌های کارشناسی آن در مجلس و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با مشارکت کمیسیون‌های دیگر اقتصادی، انرژی وغیره مورد بررسی جدی قرار گرفت.
اولاً این قانون روند طبیعی خودش را طی می‌کرد که وارد مجلس بشود و در دستور کار مجلس قرار بگیرد و تصویب بشود، آن چیزی که یک‌مقدار در پایان کار و متنی که آماده بود و ممکن بود دو یا سه هفته بعد در مجلس تصویب شود باعث شد شتاب بیشتری به این مصوبه در مجلس داده شد ترور شهید فخری‌زاده دانشمند ایرانی بود که طبعاً مجلس به‌عنوان یک لایه از آن پاسخ‌هایی که باید می‌داد در قبال این ترور سرعت بخشید به کاری که بایستی در این موضوع انجام می‌شد اما واقعیت این است که من به‌عنوان کسی که ارتباط دارم و از نزدیک تحولات درون مجلس را دنبال می‌کنم، این طرح به هیچ وجه یک طرح احساسی نیست، به هیچ وجه این قانون تحت فضای احساسی تصویب نشد و بین بخش‌های ذی‌ربط کارشناسی در کشور و پارلمان جمهوری اسلامی ایران رفت و برگشت‌ها و گفتگوهای بسیاری شد و آنچه امروز به‌تصویب رسیده به‌عنوان قانون برای همه طرف‌ها لازم الاجرا است و حتی می‌بینید در این قانون در یکی از بندها به‌صراحت آمده است که مسئولیت اجرای این قانون متوجه مقامات رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران است و حتی هر فردی تخطی بکند از اجرای این قانون مجازات برای آن پیش‌بینی شده است در دل این قانون اما اینکه ارتباط این با ترور شهید فخری‌زاده چیست عرض کردم قدری و چند روزی فقط شتاب داد و سرعت بخشید به اینکه این قانون به‌عنوان یک واکنش پارلمانی است، پاسخی که آنها باید بگیرند پاسخ بسیار قوی در سطوح دیگری خواهد بود برای آمران ترور، اما به‌عنوان اولین واکنش پارلمانی به این ترور آنچه را در قالب این قانون مطرح شد به‌عنوان نوعی از پاسخ دیده شده است اما در عین حال این قانون نه صرفاً پاسخ به این ترور بلکه پاسخ به بدعهدی‌های کشورهای اروپایی، در پاسخ به تحریم‌های ظالمانه یک‌جانبه و به‌عنوان یک راه‌حل منطقی و اصولی برای خارج کردن کشور از تحریم‌های بی‌انتها و تکراری ایالات متحده آمریکاست.
العالم: اشاره کردید که قسمتی از این تصمیم به بدعهدی کشورهای اروپایی در برجام بازمی‌گردد، به‌نظر شما موضع کشورهای اروپایی در خصوص این تصمیم چه خواهد بود؟
عبداللهیان: من اولاً مایلم اینجا تأکید کنم که در این سال‌هایی که ما شاهد خروج آمریکا از برجام و شاهد بدعهدی سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در برجام بودیم رفتار چین و روسیه با جمهوری اسلامی ایران متفاوت بود، یعنی چین و روسیه همراهی نکردند با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هرچند آنها هم در برخی از موضوعات دچار محدودیت‌ها و ملاحظات سیاسی در قبال تحریم‌های ظالمانه و یک‌جانبه آمریکا بودند اما آنچه به اروپا برمی‌گردد واقعاً اروپایی‌ها فقط با جمهوری اسلامی ایران در این موضوع بازی کردند، فقط حرفهای زیبا زدند و ژست‌های زیبا گرفتند.
برخی از اقدامات کوچک انجام شد، برخی از کانال‌های مالی کوچک بین ما و با یک کشور اروپایی و یا بخشی از اروپا در برخی از موضوعات خاص؛ اما با توجه به توانی که در ایران وجود دارد، با توجه به جمعیت بالای 80میلیونی و وسعت سرزمینی ایران این اقدامات اقداماتی بسیار کوچک و حتی غیر قابل طرح هست در این مقوله و در این چارچوب، آنچه به‌صراحت در این قانون آمده اشاره شده است به اینکه بالاخره اروپا و آمریکا در چارچوب برجام قرار بوده دو کار انجام بدهند و اگر غیر از این باشد این قانون در موعد مقرر خودش با مهلت‌هایی که داده شده است با قوت اجرا خواهد شد و آن هم حداقلش این است که نفت ایران خریداری بشود و پول نفت ایران در مسیر درست بانکی در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد، این حداقل انتظاری است که مردم ما از برجام و توافق هسته‌ای دارند ولی من می‌توانم به‌صراحت بگویم که با قانونی که در مجلس تصویب شد و روحیه‌ای که در مجلس وجود دارد برای پیگیری به این قانون به‌گونه‌ای نیست که اروپایی‌ها فکر کنند که می‌توانند با ادامه آن بازی تکراری، با ادامه وعده‌های پوشالی خودشان طرف ایرانی را منصرف کنند از اجرای این قانون، چرا که اصلاً این قانون در مجلس تصویب شده است و دولت در قبال این قانون فقط مجری است و باید قانون را اجرا بکند.
العالم: بعد از تصویب این قانون بحث‌هایی در سطح رسانه‌ها و برخی مسئولان درگرفت که نشان می‌داد نگاه‌ها به این قانون جدید دوگانه است، آیا واقعاً در این خصوص اختلاف نظری جدی میان مسئولان تصمیم‌ساز وجود داشت یا دارد؟
عبداللهیان: خب، چندصدایی در دموکراسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، ما در همان زمانی که این قانون داشت در مجلس تصویب می‌شد مواجه بودیم با اظهارات سخنگوی محترم دولت که به‌نظر من اظهارات سخنگوی محترم دولت اظهارات زودهنگامی بود و با روح حاکم بر خواسته‌های نمایندگان مردم و قانونی که در حال تصویب بود سازگاری نداشت اما از آن طرف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد به‌صراحت به طرف‌های برجامی که به‌صرف اینکه دولت تحفظ دارد نسبت به بندهای این قانون یا ندارد بالاخره تبدیل به قانون شده و این قانون برای جمهوری اسلامی ایران لازم الاجرا است و دولت هم باید آن را اجرا کند اما در دل آن قانون یک بندی هم دیده شده است که اگر رفتار طرف‌های مقابل تغییر بکند و این تغییر محسوس باشد و تضمین شده باشد و نه در حد وعده و حرف، امکان در واقع حرکت دولت در مسیر پیگیری موضوعات وجود داشته باشد.
سرنوشت برجام در دولت جدید آمریکا
العالم: شما در ایران منتظر تغییری در معادلات و مواضع و تصمیم‌های آمریکا پس از به قدرت رسیدن جو بایدن هستید؟
عبداللهیان: سؤال شما ابعاد خیلی متنوعی دارد، از یک منظر یک رویکرد و یک نگاهی که وجود دارد این است که بالاخره برجام و توافق هسته‌ای در زمان حاکمیت دموکرات‌ها در اداره کاخ سفید به‌عنوان یک سند به تأیید طرفین رسیده است پس با بازگشت دموکرات‌ها به کاخ سفید امکان اینکه آنها به برجام بازگردند وجود دارد و این یک فرصتی است برای احیا و زنده کردن مجدد برجام، این یک نگاه است نسبت به برجام.
در ارتباط با این نگاه اگر شما از بنده بپرسید من می‌توانم شواهد و قرائنی را خدمت شما ارائه بدهم که حتی در دوره اوباما ضمن اینکه برجام اجرا شد نقض برجام هم در موارد متنوعی در همان دوره اوباما کلید خورد، پس اینکه بخواهیم خیلی خوشبین باشیم به اینکه بایدن می‌آید روی کار، این یعنی بازگشت به یک دوره طلایی برجام و حل مشکلات ما با طرف‌های مقابل، به‌نظر می‌آید در عرصه گفتمان سیاسی و منطق سیاست خارجی ساده‌اندیشی و ساده‌انگاری است.
نکته دوم این است که روش دموکرات‌ها با جمهوری‌خواه‌ها فرق می‌کند یا روش بایدن با روش شخص ترامپ فرق می‌کند، این حرف درستی است، ترامپ یک شخصیت غیر قابل پیش‌بینی بود اما بایدن را می‌توانید رفتار و شخصیتش را پیش‌بینی کنید، اساساً دموکرات‌ها در حوزه سیاست خارجی وقتی می‌خواهند سیاست مقابله‌ای داشته باشند ایجاد ائتلاف می‌کنند یا به‌قول عرب‌زبانان عزیز تحالف ایجاد می‌کنند و از طریق ائتلاف با چند کشور تصمیم می‌گیرند فشارهای خودشان را افزایش بدهند.
آقای بایدن هنوز نیامده صحبت از ضرورت ایجاد یک ائتلاف با اروپا و برخی از کشورها می‌کند و به‌صراحت می‌گوید که "هدف ما از این ائتلاف پیگیری سیاست‌های مقابله‌ای با ایران هست، همچنین با چین و روسیه هست"، پس از این منظر هم مشخص هست که نگاه بایدن این است که همان اقداماتی را که آقای ترامپ انجام داده است دنبال کند ولی با یک هزینه کمتری در خصوص بحث برجام و توافق هسته‌ای بتواند کار را مدیریت بکند.
لایه سوم یا سطح سوم در این خصوص که می‌شود به آن اشاره کرد این است که آقای بایدن هم مثل ترامپ از مذاکره صحبت می‌کند، دیشب یک توئیتی ترامپ کرده بود، ترامپ هنوز این حرف بی‌اساسش را تکرار می‌کند که "من پیروز شوم"، ظرف یک زمان گفته بود "20 ثانیه"، اخیراً گفته است "ظرف یک ساعت با ایرانی‌ها سر میز مذاکره خواهیم نشست"، خب، آرزوی هم ترامپ هم بایدن هست که ایران به میز مذاکره برگردد اما آقای بایدن چیزی که تا کنون اعلام کرده برای مذاکراتش از موضوعاتی فراتر از هسته‌ای صحبت می‌کند، از منطقه صحبت می‌کند، از موشک‌های دفاعی ایران صحبت می‌کند، طبعاً می‌خواهد همه موضوعات را روی میز مذاکره قرار بدهد.
ببینید، اولاً برای ما ملاک این حرفهای آشفته آمریکایی‌ها نیست، ملاک برای ما این است که رفتار آمریکا چگونه خواهد بود، رفتار آمریکا می‌تواند تعیین‌کننده باشد که در قبال آن رفتار جمهوری اسلامی ایران چگونه عمل باید بکند، آمریکایی‌ها در چهل سال گذشته امتحانشان را در مقابل جمهوری اسلامی ایران پس دادند، هم ما آنها را خوب می‌شناسیم و هم آنها ما را خوب می‌شناسند، لذا دوره بلوف‌زدن‌ها و حرفهای آشفته زدن در کاخ سفید به‌سر آمده است، باید با رفتار ملموس و عینی و عملی آمریکایی‌ها بگویند در مقابل مردم بزرگ ایران چگونه می‌خواهند عمل بکنند و طبعاً در مقام پاسخگویی و پاسخ دادن به رفتار آمریکایی‌ها ایران سیاستی را اتخاذ می‌کند که تناسب داشته باشد با رفتار آمریکایی‌ها.
فرض آخر هم این است، ممکن است برخی از مخاطبین بیرونی یا داخلی بگویند بالاخره آمدن بایدن یک فرصت است، ممکن است دریچه‌های کوچکی باز بکند، ببینید در بحث ایران و آمریکا آن چیزی که تعیین‌کننده است نگاه راهبردی است، آن چیزی که تعیین‌کننده است در سطح راهبردهاست و نه در سطح تاکتیک‌ها، پس آقای جو بایدن و دموکرات‌ها باید بگویند آیا راهبردشان با ایران تداوم دشمنی است یا راهبردشان با ایران دوستی و همکاری مسالمت‌آمیز هست، احترام به حقوق ملت ایران و احترام به حقوق ملت‌هاست یا روش‌های سلطه‌گرایانه قبلی خودشان را می‌خواهند دنبال کنند لذا با همه بدبینی‌هایی که من دارم ولی در عین حال منتظر می‌مانیم پس از دوره حرفهای آشفته ببینیم رفتار عملی آمریکا چگونه است و متناسب با آن جمهوری اسلامی ایران تصمیم خواهد گرفت.
برجام پلاس!
العالم: از ضرورت انتقال از مرحله کلام به عمل‌گرایی صحبت کردید، همچنین از تفاوت در سیاست جمهوری‌خواه‌ها و دموکرات‌ها که بر ائتلاف تأکید دارند، در همین راستا وزیر خارجه آلمان چند روز پیش تأکید کرد که باید بندهایی و موضوعاتی به توافق هسته‌ای اضافه شود مانند موضوع موشک بالستیک ایران و نفوذ منطقه‌ای ایران! نظر شما دراین‌باره چیست؟
عبداللهیان: وزیر خارجه آلمان اولاً از یک اصطلاحی استفاده کرده است به‌نام برجام پلاس، این برجام پلاس یک مفهومش می‌تواند این باشد که موضوعات جدیدی به برجام اضافه شود، یک مفهوم دیگر این است که طرف‌های مذاکره جدیدی به برجام اضافه شوند، برداشت من شخصاً از این اظهارات وزیر خارجه آلمان این بود که او به‌دنبال این هست که موضوعات جدیدی برای گفتگوهای برجامی باید اضافه شود، جمهوری اسلامی ایران در این رابطه تصمیم خودش را از قبل گرفته است، همان زمانی که برجام هسته‌ای به نتیجه رسید به‌صراحت مقام معظم رهبری اعلام فرمودند که برجام 2 و 3 و غیره نداریم، ما برجام منطقه‌ای و برجام موشکی و غیره نخواهیم داشت و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها و طرف‌های برجامی ما باید اول صداقت خودشان را در همین برجام هسته‌ای نشان بدهند که عملاً علیه آن رفتار کردند و نشان دادند رفتار صادقانه در این رابطه ندارند اما من فکر می‌کنم اظهاراتی که اروپایی‌ها بعضاً بروز می‌دهند در این رابطه، اروپایی‌ها حس می‌کنند که از دوره ترامپ فاصله می‌گیرند و وارد دوره کار با بایدن می‌شوند، هم اینکه ائتلاف و همکاری جدید شروع می‌شود برای اروپایی‌هایی که در مقابل آمریکا خیلی استقلال از خودشان ندارند.
من همیشه به مقامات اروپایی در ملاقات‌هایم گفته‌ام که "ما متأسف می‌شویم که شما در مقابل آمریکا هیچ استقلال و هویت مستقلی ندارید و مثل یک طفل خردسال حس می‌کنید دستتان را باید آمریکایی‌ها بگیرند که بتوانید تعادلتان را حفظ کنید"، واقعاً در عرصه سیاست خارجی، اروپایی‌ها در مقابل آمریکایی‌ها نشان دادند که ابتکار عمل و استقلال خودشان را نمی‌توانند حفظ کنند.
به‌هرحال این وضعیت است که وجود دارد و ما فکر می‌کنیم اروپایی‌ها از تجربه گذشته درس بگیرند و باز باید بگویم که اروپایی‌ها باید از حرفهای آشفته و تکراری فاصله بگیرند، اروپایی‌ها باید بدانند تبدیل یک موضوع و توافق بر سر یک موضوع بین اروپا و آمریکا به‌شکلی که یکی پلیس بد را بازی کند و یکی نقش پلیس خوب را بازی کند، دوران این مسئله هم به‌سر آمده، آن چیزی که مهم است این است که جمهوری اسلامی ایران با این خط‌کش مقایسه می‌کند که؛ آیا حرفی که وزیر خارجه آلمان می‌زند، آیا طرحی که اروپا برای این مسئله دارد منافع ملت ایران را بدون فریب غربی و فریب آمریکایی تأمین می‌کند یا نمی‌کند؟ این برای ما شاخص است والّا این حرف‌هایی که زده می‌شود و حرفهای مداخله‌گرایانه، من فکر می‌کنم وزیر خارجه آلمان باید پاسخگو باشد به ملت ایران که؛ در قبال بی‌تعهدی و بی‌عهدی‌شان در برجام در برابر مردم ایران چه پاسخی دارند؟
روابط ایران و عربستان
العالم: در همین راستا بعضی از دولت‌ها مثل عربستان اعلام کردند که می‌خواهند در هر مذاکره‌ای در آینده در خصوص توافق هسته‌ای شرکت کنند، آیا ایران به این مسئله راضی می‌شود؟
عبداللهیان: اولاً، ما هیچ وقت راه گفتگوی دوجانبه را با عربستان سعودی نبسته‌ایم، علی‌رغم رفتار غیرسازنده عربستان سعودی در قبال تحولات منطقه از جمله در مقابل جمهوری اسلامی ایران همیشه راه را برای بازگشت عربستان سعودی به گفتگوهای دوجانبه و حرکتش در مسیر سازنده و اصلاح حرکتش از مسیر تخریبی به مسیر سازنده ما راه را باز گذاشته‌ایم.
ثانیاً، فرمت‌های مختلفی پیشنهاد می‌کنند بعضی از کشورها برای گفتگوهای منطقه‌ای ولی این فرمت‌ها به‌گونه‌ای است که همیشه یک بخش این فرمت پنج کشور عضو دائم شورای امنیت‌اند و یک بخش آن برخی کشورهای منطقه‌اند، هنوز در قالب این فرمت‌ها جمع‌بندی‌ای وجود ندارد که آیا مذاکرات منطقه‌ای با حضور بیگانگان به‌نفع مصالح منطقه هست یا نیست. ممکن است برخی از کشورها نیات خیرخواهانه داشته باشند اما تصور این هست که کشورهای منطقه و دولت‌های منطقه می‌توانند خودشان با هم گفتگو کنند و می‌توانند در همکاری جمعی منطقه‌ای صلح و ثبات و امنیت پایدار و رفاه و توسعه را برای کل منطقه به‌ارمغان بیاورند، نباید این‌گونه عمل بشود که طرف‌های خارجی بخواهند واسطه بشوند برای اصلاح امور در کشورهای منطقه، ما در کشورهای منطقه مسلمانیم، همسایه‌ایم، فرهنگ مشترک داریم، کتاب مشترک داریم، پیامبر مشترک داریم، می‌توانیم خودمان بنشینیم و با هم صحبت کنیم.
به‌نظر ما این مسیری که عربستان دنبال می‌کند و به‌دنبال این است در گفتگوهای جدید برجامی باشد اولاً گفتگوی جدید برجامی علی‌القاعده نخواهد بود، برجام یک واقعیتی است که وجود داشت، از این برجام یک پوسته‌ای باقی ماند و حالا در دل این برجام آیا طرف‌های مقابل می‌خواهند آن را در راستای منافع و مصالح جمهوری اسلامی احیا بکنند یا نکنند؟ یا همان برجام باید اجرا بشود و همه تحریم‌ها یک‌جا برداشته بشود و یا گفتگوی جدیدی شکل بگیرد، گفتگو با چه‌کسانی؟ با همان‌هایی که نقض کردند برجام را، گفتگو با همان دموکرات‌هایی که خودشان در شروع نقض برجام؟ لذا اصل گفتگو هنوز موضوعی است که ابهاماتی فراوان راجع به آن وجود دارد، عربستان سعودی اگر نیتی دارد برای گفتگو با ایران اهلاً و سهلاً، بارها مقامات ایران اعلام کردند که "آمادگی داریم با عربستان سعودی گفتگو کنیم و همکاری کنیم، ارتباطات و رفت‌وآمدهای طبیعی بین دو کشور وجود داشته باشد و علاقات و روابط دو کشور به حالت طبیعی خودش برگردد" اما متأسفانه برخی از حاکمان عرب در منطقه ما اولاً مشروعیتشان گره خورده است به کاخ سفید و بدتر از آن برخی از کشورها در ماه‌های اخیر مشروعیتشان گره خورده است به رژیم نامشروع و جعلی اسرائیل، یعنی امت اسلامی باید خون بگرید از اینکه برخی از این حاکمان این‌قدر بی‌هویت‌اند که برای حفظ هویت خودشان به یک رژیم جعلی و بی‌هویت متوسل بشوند.
عادی‌سازی روابط با صهیونیست‌ها!
العالم: در همین راستا موضوع عادی‌سازی روابط بین رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی مطرح می‌شود و به‌نظر می‌رسد این زنجیره ادامه دارد، تحلیل شما از این موضوع چیست؟
عبداللهیان: اولاً آن چیزی که به نام تطبیع علاقات مطرح است با فشار ترامپ و لابی صهیونیست‌ها در آمریکا انجام شد، ما هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنیم آن سیرکی را که در بالکن کاخ سفید آقای ترامپ به‌راه انداخت و وزرای خارجه بحرین و امارات را با آن وضع زننده و تحقیرآمیز آورد و وادار کرد با طرف اسرائیلی یک قرارداد همکاری را امضا بکنند.
من تصور می‌کنم این عادی‌سازی روابط بیش از آنکه به مرحله عمل برسد بیشتر این عادی‌سازی روابط یک برد انتخاباتی قرار بود داشته باشد برای ترامپ، حاکمان کشورهای منطقه از پیگیری موضوع عادی‌سازی روابط سودی نخواهند برد، ملت‌ها در منطقه اساساً با عادی‌سازی روابط مشکل جدی دارند و زیر بار این موضوع نمی‌روند، حتی مردم در امارات و بحرین کاملاً مخالف این رویکرد هستند، فراتر از آن بگویم، شما در کشوری مثل امارات بروید و بررسی کنید عادی‌سازی روابط بین محمد بن زاید و رژیم صهیونیستی شکل گرفت حتی شش امارت امارات متحده عربی نقشی در این موضوع نداشتند یعنی درون خودشان هم پیوندها پیوندهای بسیار ضعیف و تارعنکبوتی و سست است با رژیم صهیونیستی.
علی‌رغم ادعایی که صهیونیست‌ها می‌کنند، علی‌رغم ادعایی که در روزهای باقی‌مانده دوره آقای ترامپ، پومپئو و بعضی از مقامات آمریکا انجام می‌دهند به‌نظر من عادی‌سازی روابط در همین حدی که انجام شد یک نمایش بیشتر نبود، مثلاً جایگاه بحرین در نظام بین‌الملل در مقایسه با یک کشوری مثل مصر تمدنی و تاریخی و ادیانی، در مقابل کشورهای بزرگ منطقه بحرین چه جایگاهی دارد که با این هیاهو می‌رود به‌سراغ رژیم صهیونیستی؟ اصلاً وزیر خارجه بحرین در معادلات منطقه‌ای و جهانی جایگاهش کجاست که سر از تل‌آویو در می‌آورد؟ جایگاه او همان تل‌آویو است و نه بیشتر از تل‌آویو، جایگاه او در یک سرزمینی است که اشغال شده است و مشتی غاصب در آن سرزمین حضور دارند، من اصلاً پروژه عادی‌سازی روابط را یک بادبادک تصنعی می‌دانم و یک حبابی که هیچ چیزی ندارد و با یک سوزن ضعیف متلاشی خواهد شد و خواهید دید چیزی به‌عنوان عادی‌سازی روابط عربی و رژیم صهیونیستی شکل نخواهد گرفت، اگر قرار بود شکل بگیرد در پی پیمان کمپ دیوید انور سادات ترور نمی‌شد! اگر قرار بود شکل بگیرد امروز مردم مصر در کف خیابان‌ها به حمایت از رژیم صهیونیستی می‌آمدند نه علیه رژیم صهیونیستی، لذا اینها بیشتر خوراک تبلیغاتی داشت برای ترامپ، البته آمریکایی‌ها با پیوندی که با صهیونیست‌ها دارند حتماً از هر فرصتی برای تحقیر حاکمان عرب و عادی‌سازی بیشتر روابط استفاده می‌کنند ولی ما پیام‌هایی را دریافت کردیم که تأیید می‌کند حاکمان عرب زیر فشار ترامپ این کار را انجام دادند و امیدوار هستیم که شاهد اصلاح این رفتار باشیم از سوی همین حاکمان که همین خواست ملت‌هاست در منطقه.
العالم: پیش از ترور شهید فخری‌زاده خبر سفر نتانیاهو به نئوم و دیدار او با بن‌سلمان تحت اشراف پامپئو رسانه‌ای شد. طبق معمول رسانه‌های صهیونیستی خبر را درز دادند و به‌روی آن معرکه گرفتند. نتانیاهو موضعی دوپهلو گرفت و وزیر خارجه سعودی در دو جمله مختصر آن را رد کرد، آیا این عملیات رسانه‌ای در راستای زمینه‌سازی برای تطبیع سعودی ــ اسرائیل صورت گرفت؟ آیا جز نبض افکار عمومی بود و یا دلیل دیگری داشت؟
عبداللهیان: اگر از من بپرسید که آیا مقامات سعودی با رژیم صهیونیستی ارتباط پنهان دارند یا نه می‌گویم بی‌تردید مقامات فعلی حاکم در عربستان سعودی و عناصری از آل‌سلمان با صهیونیست‌ها ارتباط دارند، اما آیا اینکه این رفت‌وآمدها و سفرها انجام شده است به این منطقه‌ای که شما می‌گویید، تأیید این خیلی دشوار هست.
تحولات یمن
العالم: موضوع دیگر تحولات یمن می‌باشد، اختلافات زیادی و درگیری‌هایی بین نیروهای مجلس انتقالی و نیروهای رئیس جمهور مستعفی عبدربه منصور هادی وجود دارد، شما این عرصه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عبداللهیان: من فکر می‌کنم اولاً یمن هیچ راه‌حلی جز راه‌حل سیاسی ندارد و کماکان تنها راه‌حل نجاتبخش برای یمن گفتگو و مذاکره و روش سیاسی است، ادامه محاصره انسانی یمن و اقداماتی که عربستان سعودی و برخی از طرف‌های خارجی انجام می‌دهند نشان داد که در بیش از پنج سال گذشته نه‌تنها هیچ کمکی به سیاست‌های تجاوزکارانه عربستان نمی‌کند بلکه شرایط را پیچیده‌تر و سخت‌تر می‌کند، متأسفانه برخی از طرف‌های خارجی از جمله انگلیس در 5 سال گذشته بیش از 6 میلیارد دلار سلاح به عربستان فروخته‌اند که همه این سلاح‌ها تبدیل شده است به عاملی برای کشتار زنان و کودکان و غیرنظامیان در یمن، از طرفی دیگر ما شاهد هستیم انصارالله و متحدینش با نگاه به اینکه یمن متعلق به همه یمنی‌هاست همیشه از راه‌حل سیاسی استقبال کرده‌اند، به‌نظر من طی این سالها انصارالله کار بسیار بزرگی را در یمن انجام داده است، شما ببینید در 5 سال گذشته یک انفجار تروریستی در صنعا و شمال یمن که در اختیار انصارالله و متحدین هست رخ نداده اما در جنوب یمن بخشی تبدیل به جولانگاه تروریست‌ها، بخش دیگری تبدیل شده است به محل درگیری‌های نیابتی که در آنجا وجود دارد و یمنی‌ها را به جان هم می‌اندازند با پول عربستان سعودی و غیره و یک جنگی در جنوب یمن همچنان دارند رقم می‌زنند، ما فکر می‌کنیم هرچه زودتر همه طرف‌های یمنی باید به میز مذاکره برگردند، عربستان که با حمایت آمریکا و انگلیس و صهیونیست‌ها این جنگ را شروع کرد باید هرچه زودتر از این جنگ خارج بشود، اطلاعات دقیقی در سطح سیاسی در سطح منطقه وجود دارد که ملک سلمان و محمد بن سلمان خسته شده‌اند از این وضعیت و به‌دنبال این هستند که آبرومندانه از جنگ بیرون بروند ولی یکی از ایرادات این هست که بازیگران بین‌المللی که به‌دنبال فروش سلاح هستند گویا به استمرار این جنگ نیاز دارند، امیدوار هستیم حاکمان عربستان به مسیر عقلانیت بازگردند و کشتار زنان و کودکان را متوقف کنند، یمن را برای یمنی‌ها واگذارند، یمن می‌تواند یک همسایه خوب برای همه ما باشد و یک عضو خوب در منطقه باشد و این کشور در مسیر رشد و توسعه و امنیت پایدار حرکت بکند.
متأسفانه در سالهای اخیر هرجا آمریکایی‌ها وارد شدند ارمغانش ناامنی و رشد تروریسم بود، نمونه بارز آن را شما می‌توانید هنوز بعد از نزدیک به 20 سال در افغانستان و نزدیک به 17 سال در عراق ببینید و هرجا عربستان سعودی وارد شد بی‌ثباتی و کشتار و قتل بود، حضور نظامیان عربستان سعودی در بحرین ارمغانی جز کشتار و قتل و زندان‌های چندلایه در آن کشور برای مردم نداشت، ارمغانی جز ایجاد شکافی عمیق بین حکومت و مردم نداشت و حضور و جنگ تحمیلی عربستان به یمن ارمغانی جز کشتار و ناامنی و بی‌ثباتی در یمن نداشت، البته در پس همه این بحران‌های مدیریت‌شده توسط آمریکا و لابی صهیونیست‌ها و سعودی‌ها فریبی در این بازی خوردند، دشمنان منطقه یک اتفاق مهم را دنبال می‌کنند که رقم بخورد و آن تلاش آنها برای تجزیه کشورهای اسلامی است که در این رابطه امت اسلامی باید هوشیار باشد و حاکمان منطقه هم باید در مسیر هوشیاری و در مسیر حفظ استقلال کشورها و جلوگیری از مداخلات خارجی و طرف‌های ثالث حرکت کنند.
العالم: فرمودید که عربستان در یمن فریب خورد و صحبت‌هایی است که می‌گوید امارات عربستان را برای رفتن به باتلاق یمن تشویق کرد، شما چگونه به جنگی که عربستان در یمن به‌راه انداخت می‌نگرید؟
عبداللهیان: سعودی و امارات هر دو بلندپروازی خاص خودشان را در منطقه از جمله در قبال یمن دارند اما عربستان سعودی قادر نیست جنگی را در منطقه علیه یمن شروع کند بدون چراغ سبز و همکاری آمریکا لذا سطح تصمیم‌گیری برای حمله به یمن فراتر از امارات و حتی حاکمان عربستان سعودی است.
روابط تهران ــ صنعا
العالم: سؤال دیگر در خصوص یمن، ایران سفیرش را به یمن اعزام کرد، اول اینکه پیام‌های ارسال سفیر ایران به یمن چیست؟ ثانیاً اگر امکان دارد بفرمایید چگونه سفیر ایران به یمن اعزام شد.
عبداللهیان: اولاً، اعزام سفیر ما به یمن پیام محکمی را دارد که ما نسبت به حاکمیت دولت قانونی یمن در صنعا اقدام کردیم و ما انصارالله و متحدین انصارالله را که در یمن مستقر هستند، پارلمان یمن را که قانونی‌ترین نهاد در این کشور هست و در صنعا مستقر می‌باشد، ما با این اقدام خودمان خواستیم اعلام کنیم این وضعیت را به‌رسمیت می‌شناسیم و از هرگونه گفتگوی انصارالله و متحدین با دیگر طرف‌های یمنی که همواره مورد نظر آقای عبدالملک الحوثی بوده حمایت می‌کنیم، این پیام آشکار ماست که ما کنار دولت قانونی در صنعا هستیم، کنار مردم یمن هستیم و در عین حال علیه هیچ یمنی نیستیم و معتقدیم آینده یمن متعلق به همه یمنی‌ها است.
آقای سفیر حسن ایرلو از طریق رسمی و از طریق فردوگاه صنعا با پرواز رسمی و قانونی وارد صنعا شده است و به وظایف دیپلماتیک خودش برای توسعه روابط دو کشور می‌پردازد، کشورهای دیگر هم هستند که آنجا سفیر دارند یا به‌صورت ترددی یا به‌صورت مستقر.
العالم: فیصل المقداد وزیر خارجه جدید سوریه به تهران سفر کرد و با مسئولان عالی‌رتبه ایرانی دیدار کرد و این در حالی است که این اولین سفر خارجی او پس از تعیین وی به‌عنوان وزیر خارجه سوریه است، پیام‌های این سفر چیست؟
عبداللهیان: اولاً، اولین سفر خارجی وزیر خارجه جدید سوریه به تهران درون خودش معنای خیلی عمیقی دارد، ما وقتی از رابطه استراتژیک ایران و سوریه صحبت می‌کنیم این بخشی از نمودهای این رابطه هست، خب، آقای فیصل المقداد به کشورهای دیگری سفر خواهد کرد و آن هم با همین نگاه راهبردی به کشورهای دیگری است که سفر خواهند داشت، طبعاً در این سالها جمهوری اسلامی ایران در تعمیق روابط تهران و دمشق اقدامات خیلی بزرگی را انجام داد و آقای فیصل المقداد به‌پاس قدردانی از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران می‌خواست این پیام را در این فضا منتشر بکند که روابط دو کشور از اولویت برخوردار است و برای سوریه جمهوری اسلامی ایران یک شریک مهم و راهبردی در منطقه است و طبعاً این نگاه رئیس جمهور سوریه آقای بشار اسد است، نگاه مردم سوریه است، بالاخره ما دیپلمات‌ها هر وقت با مقامات سوری صحبت می‌کنیم در این سالها یک عبارت جدیدی بین ما ردوبدل می‌شود، من این را بارها از زبان آقای بشار اسد شنیدم که ایشان می‌گفت؛ "خون مردم ایران و خون مردم سوریه در هم آمیخت"، در این تحولات و جنگ تروریستی ما شهدای بزرگی را برای امنیت ملی خودمان، برای امنیت منطقه و برای کمک به سوریه تقدیم کردیم و فکر می‌کنم این طبیعی‌ترین رفتار هست که شاهد اقدامات متقابل مقامات سوریه و مردم سوریه نسبت به ایران باشیم.
ما هم عملاً نشان دادیم در این دوران که سوریه برای ما به‌عنوان یک متحد راهبردی حائز اهمیت است و به حمایت‌های مستمر خودمان با قدرت از سوریه ادامه می‌دهیم برای تداوم پاکسازی تروریست‌ها از سوریه، برای توسعه روابط و برای بازگشت امنیت و آرامش به تمامی سرزمین سوریه و تأکید هم می‌کنم برای ملت خودم هم امروز امنیت هم یک مقوله‌ای به‌هم‌پیوسته است و ما نمی‌توانیم شاهد ناامنی در کشورهای پیرامون خود باشیم و این ربط پیدا می‌کند به امنیت داخلی ما و امنیت منطقه و به نگاه ارزشی ما نسبت به کمک به همنوعان خودمان در سوریه.
العالم: در خصوص تحولات سوریه، آیا ایران سطح حضور مستشاری نیروهای خود را در سوریه تغییر داده است؟
عبداللهیان: ما همچنان به‌عنوان مستشار در سوریه حضور داریم، بنا به درخواست دولت سوریه و به کمک‌های مستشاری خودمان به سوریه در بحث مبارزه با تروریسم ادامه می‌دهیم، در عین حال همکاری‌هایی متنوع و همه‌جانبه در حوزه‌های اقتصادی و بازرگانی بین دو کشور وجود دارد و از همین فرصت می‌خواهم استفاده کنم و هم به بازرگانان سوری و هم به بازرگانان ایرانی تأکید بکنم اکنون زمان آن فرا رسیده است که روابط بازرگانی بین دو کشور را بیش از پیش گسترش بدهند.
انتهای پیام/+
