تغییر کاربری و فرسایش؛ بلای جان اراضی حاصلخیز استان گلستان شده است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، مراسم روز جهانی خاک پیش از ظهر امروز با حضور صاحب نظران و پژوهشگران این حوزه در استان گلستان برگزار شد و برخی از شخصیت‌های علمی خارجی و داخلی نیز به صورت وبینار در آن حضور داشتند.

عدم توجه کافی به خاک به عنوان بستر تولید پایدار، بهره برداری نادرست، تخریب خاک‌های جنگلی و مرتعی و همچنین کشاورزی ناصحیح در کنار تغییرات اقلیمی و پدیده فرسایش، خاک‌های استان گلستان را مانند خیلی دیگر از مناطق کشور و حتی دنیا در معرض تخریب قرار داده است.

مختار مهاجر، رئیس جهادکشاورزی استان گلستان با اشاره پیامدهای تخریب خاک اظهار داشت: تولید مواد غذایی و در پی آن امنیت غذایی جامعه با از بین رفتن حاصلخیزی خاک، در معرض تهدید جدی قرار خواهد گرفت.

وی پیشنهاد کرد بخش اجرایی باید طرح‌ها و برنامه‌هایی که منجر به حفظ خاک خواهد شد را از جمله زهکشی اراضی، تجهیز و نوسازی اراضی به ویژه شالیزارها، جلوگیری از تغییر کاربری این اراضی و غیره در دستور کار قرار دهد.

ابوطالب قزلسفلو، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز بیان داشت: باید سیاست‌هایی را دنبال کرد که منجر به حفظ خاک شود. جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری اراضی در کنار آموزش بهره برداران، اعمال کشاورزی حفاظتی و غیره از جمله اقداماتی است که باید مورد توجه قرار دهیم.

وی گفت: با استفاده از روش‌های مختلف از جمله آب شیرین کن‌ها می‌توان بخشی از نیازهای شرب را تأمین کرد اما تخریب خاک را نمی‌توان جبران و یا با کمک دانش و تکنولوژی آن را بازسازی کرد.

قزلسفلو افزود: تشکیل هر یک سانتی‌متر خاک بین 100 تا 300 سال زمان می‌برد برای همین است که خاک، ثروت بی‌جانشین هرکشوری به شمار می‌رود چراکه امنیت غذایی به خاک حاصلخیز وابسته است به ویژه در کشور ما که از ابتدای پیروزی انقلاب امنیت غذایی و خودکفایی در محصولات استراتژیک از سیاست‌های اصلی مسئولان نظام بود، این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی ادامه داد: تغییر اقلیم، کمبود آب شیرین و بیابان‌زایی که ارتباط مستقیم با فرسایش خاک دارد، تهدیدات جدی در استان به شمار می‌رود. خاکی که در معرض فرسایش قرار می‌گیرد به تولید درون مزرعه خسارت می‌زند و توان تولید را از دست می‌دهد و پس از آن با یک خاک غیرزنده مواجه هستیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان اینکه محور توسعه گلستان کشاورزی است، اظهار داشت: باید اقدامات و روش‌هایی که به خاک‌های استان آسیب می‌زند را شناسایی و احصا کنیم و راه‌های پیشگیری از آن را بررسی و به بهره‌برداران آموزش دهیم.

وی افزود: بسیاری از مناطق مسکونی و سکونتگاه‌ها در جاهایی شکل گرفتند که آب و خاک حاصلخیز وجود داشته است و حالا باید از این عامل مهم حفاظت و حراست کنیم.

قزلسفلو بیان داشت: وضعیت مواد آلی خاک در استان شرایط خوبی نیست اما با اقداماتی که مراکز تحقیقاتی شروع کردند جلوی تخریب بیشتر گرفته شود و فضایی فراهم شود تا بتوانیم بخشی از مواد آلی را بازسازی کنیم.

وی گفت: در استان به دلیل نوع خاک شرایط اقلیمی و کاربری موجود و ضعف پوشش گیاهی که در بخش‌های شرقی و شمال شرقی اتفاق افتاده است شاهد فرسایش شدید و حتی خندقی و گالی هستیم که رسوبات آن به سدهای استان منتقل می‌شود و عمر سدها را به شدت کاهش می‌دهد.

دکتر محمدحسن روزی‌طلب، رئیس هیئت مدیره انجمن علوم خاک ایران هم که مهمان این وبینار بود با اشاره به چالش‌هایی که در این زمینه وجود دارد، اظهار داشت: فرسایش خاک، افزایش شوری و آلودگی خاک، کاهش مواد آلی خاک و تبدیل خاک‌های کشاورزی به غیرکشاورزی مهم‌ترین دغدغه و نگرانی است.

وی گفت: بعد از 12 سال تلاش بالاخره سال گذشته قانون خاک مصوب شد و وزارت جهادکشاورزی، صنعت معدن و تجارت، محیط زیست، راه و شهرسازی و غیره وظیفه‌مندی تعریف شده‌ای پیدا کردند و همه باید کمک کنند تا این قانون اجرا شود.

روزی‌طلب بیان داشت: جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی بسیار مهم است، جلوگیری از تخریب خاک در مراتع و جنگل‌ها، جلوگیری از صادرات خاک، جلوگیری از شوری خاک و بهسازی خاک‌های قلیایی، افزایش موادآلی خاک، اجرای نظام الگوی صحیح کشت و غیره جزو اقدامات مهم در راستای اجرای این قانون است.

وی گفت: همچنین وزارت جهادکشاورزی موظف شده در مدت 5 سال نقشه خاک‌های کشور را تهیه کند؛ هرچند کار سختی است اما برای برنامه‌ریزی‌های آینده به آن نیاز داریم.

رئیس هیئت مدیره انجمن علوم خاک ایران با بیان اینکه استان گلستان پیشرو در حفظ منابع طبیعی، آب و خاک است، افزود: تدوین و اجرای پروژه کشاورزی حفاظتی در اراضی دیمی و آبی، الگوی کشت مناسب و برنامه جامع مدیریت آب و خاک و تکمیل عملیات آبخیزداری، برنامه جامع پایدار خاک و آب، الگوی کشت محصولات با تناوب مناسب، کشت درختان میوه در اراضی شیبدار از جمله اقداماتی بوده که در این استان انجام شده است.

محمداسماعیل اسدی از پژوهشگران حوزه آب و خاک نیز گفت: میزان فرسایش خاک به 26.1 تن در هکتار رسیده و براساس نقشه‌های منابع طبیعی همه خاک‌های استان مستعد فرسایش هستند.

به گفته وی 50 درصد فرسایش خاک به علت بهره‌برداری نادرست است و خاکورزی حفاظتی 60 درصد از فرسایش خاک جلوگیری می‌کند.

انتهای پیام/581/ی