چرایی عدم تعادل قیمت مرغ در نصف‌جهان؛ جولان دلالان و کم‌توجهی مسئولان در این مسئله نقش دارد
گروه استانها ــ بازار مرغ در اصفهان مانند دیگر استان‌های کشور، هر روز دچار نوسانات مختلفی شده و عوامل مختلفی در آن موثر بوده است؛ از نقش دلالان تا عدم حمایت کافی و مناسب از مهمترین دلایل این موضوع بوده و پیگیری آن، ابعاد جدیدی از ماجرا را نشان می‌ده
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، مصرف گوشت مرغ در خانواده‌های ایرانی مورد توجه است و استفاده از گوشت مرغ به عنوان پایه چندین غذای پرمصرف ایرانی در سبد غذایی جای دارد ازاین‌روست که تغییرات قیمتی گوشت مرغ همیشه مورد توجه بوده است و خیلی زود نوسانات قیمتی آن برجسته می‌شود.
کمتر کسی است که این روزها از افزایش قابل‌توجه گوشت مرغ که رکوردهای جدیدی را به ثبت رساند و بالاتر از 30 هزار تومان به فروش رسید، خبر نداشته باشد؛ اتفاقی که شاید جرقه‌های آن را باید از چندین ماه قبل جست‌وجو کرد؛ درست در زمانی که انتظار تقاضا زیاد در بازار وجود داشت. کرونا همه معادلات را به هم ریخت و در نوروز 99 محاسبات تولیدکنندگان درست از آب درنیامد.
البته آلارم‌های این بازار را می‌شد از کاهش قدرت واردات مرغ با توجه به محدودیت‌های ارزی و همچنین نهاده‌های دامی و از بین بردن جوجه‌های یک‌روزه هم شنید، اما آنچه انجام شد منجر به کنترل بازار نشد و قیمت‌های مرغ را بیشتر از همیشه پرواز دارد، هرچند که در روزهای اخیر کمی داغی قیمت‌ها یخ کرده است.
بازار تولید مرغ یکی از مهمترین بازارها و تأثیرگذارترین عوامل در تعیین قیمت‌ها بوده و بدون شک مدیریت بازار در استان اصفهان به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی مرغ، از اهمیت بسیاری برخوردار است. بسیاری بر این باور هستند که مدیریت تولید و مدیریت مصرف مرغ، از مهمترین عواملی است که می‌توان از طریق آن، زمینه کاهش قیمت مرغ را فراهم کرد.
وضعیت تولید گوشت مرغ در استان اصفهان چگونه است؟
اما سئوال اینجاست که در حال حاضر وضعیت بازار مرغ در استان اصفهان چگونه است و مدیریت قیمت مرغ در این استان به چه شکلی انجام می‌شود؟
حسین ایراندوست، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در این زمینه می‌گوید: در استان اصفهان یک هزار 850 مرغداری گوشتی داریم که ظرفیت تولید 36.5 میلیون قطعه در هر دوره بوده که دوره‌های تولید دو ماهه است؛ سالیانه در استان اصفهان بیش از 200 هزار تن گوشت طیور تولید می‌شود که ازجمله مرغ گوشتی، بوقلمون و بلدرچین است .
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان بیان کرد: استان اصفهان رتبه نخست را در ظرفیت تولید در کشور و رتبه دوم را در تولید مرغ در کشور دارد؛ در هر ماه در استان اصفهان به طور متوسط 7.5 میلیون جوجه‌ریزی انجام می‌شود .
البته در عرضه با توجه به اینکه مرز جغرافیایی عرضه وجود ندارد اصفهان نیز با این حجم تولید باز هم در عرضه و قیمت دچار مشکل شد؛ مشکلاتی که نگاه‌ها را به سمت افزایش هزینه‌ها و مشکلاتی که در تولید وجود داشت می‌برد؛ حتی بسیاری از مسئولان نیز باوجود اینکه معتقد بودند قیمت گوشت مرغ بالاست اما از طرفی دیگر بالا بودن هزینه‌های تمام شده تولید را بالا می‌دانستند و راهکار را حمایت بیشتر از تولید کننده عنوان می‌کردند.
حمایت از تولیدکننده، کلیدواژه مشترک مدیرانی است که هر زمان سخن از مشکلات عرصه تولید مرغ و گوشت به میان می‌آید، از آن سخن می‌گویند. حمایتی که هنوز مشخص نیست تا چه میزان، بر عملکرد تولیدکنندگان اثر می‌گذارد و آیا تنها در حد حرف بیان می‌شود یا آثار عملی آن نیز پابرجاست.
کار سخت تولیدکنندگان مرغ گوشتی و حمایت‌هایی که نمی‌شود!
محسن عباسی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: فعالیت در تولید مرغ گوشتی یعنی یک کار پرریسک که ممکن است در چند ساعت هر آنچه دارید را از دست بدهید و نسبت به گذشته سرمایه شروع و طی تولید نیز بسیار بالا رفته که در نتیجه ریسک کار را بالابرده است.
این تولید کننده مرغ گوشتی گفت: بیشتر از 70 درصد هزینه‌های ما مربوط به نهاده‌ها و خوراک مرغ است که در این چند مدت علاوه بر گرانی‌های پی‌درپی گاهی حتی در بازار نهاده موجود نبود و یا کیفیت آن بسیار پایین بود که کار را برای ما سخت می‌کرد.
وی با بیان اینکه قیمت مصوب باید به شکلی باشد که با هزینه تمام شده مرغدار نیز همخوانی داشته باشد، تصریح کرد: همچنین نیاز است تسهیلات ویژه برای صنعتی شدن کامل بخش‌های تولیدی نیز در نظر گرفته شود چرا که تولید سنتی حاشیه سود کمتری داشته و در این تکانه‌ها آسیب‌پذیرتر است.
فرهاد جعفری یکی دیگر از تولیدکنندگان اصفهانی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: مرغداری‌ها در طول سال پستی‌وبلندی‌های زیادی دارند گاهی قیمت مرغ و جوجه کم و زیاد می‌شود، نهاده گران یا کم می‌شود یا نسبت عرضه و تقاضا تغییر می‌کند هنگامی که جوجه و نهاده در کشور فراوان باشد مرغداری‌ها جوجه پرورش داده و عرضه بر تقاضا بیشتر می‌شود و در نتیجه قیمت مرغ پایین می‌آید.
این تولید کننده مرغ گوشتی در اصفهان بیان کرد: بعد از عید نهاده‌ها گران شد و بارگیری هم نشد و ما مجبور بودیم نهاده آزاد با دلار آزاد از بازار تهیه کنیم که با توجه به افزایش نرخ دلار قیمت بالایی داشت در نتیجه قیمت مرغ بالا رفت؛ با این حال، در مدت اخیر وضعیت بهتر شده است و نهاده‌ها با ارز دولتی نیز بیشتر توزیع شده و تولید نیز افزایش پیدا کرده است.
وقتی قیمت مرغ پایین می‌آید کسی فکر مرغدار نیست
اما نکته مهم صحبت‌های این تولید کننده مرغ گوشتی در اصفهان، مشکلاتی است که گاهاً برای آنها به وجود می‌آید؛ معضلاتی که در بازار نیز اثر خود را به دنبال دارد.
وی گفت: بحث نقدینگی در این کار خیلی مهم است و اینکه قیمت جوجه و نهاده مرتب کم و زیاد می‌شود و ثابت نیست برای ما مشکل‌ساز شده و دستگاه‌های نظارتی تنها مواقعی که قیمت مرغ بالا می‌رود وارد می‌شوند و تلاش می‌کنند قیمت مرغ را پایین بیاورند ولی وقتی قیمت مرغ پایین بیاید و زیر قیمت مصوب شود و مرغداری متحمل ضرر شود کسی پاسخگو نیست.
جعفری درباره حمایت‌های دولت ادامه داد: حمایت دولت، دادن نهاده دولتی است که با وضعیت دلار در کشور حدوداً 2 ماه است که نهاده دولتی داده می‌شود ولی وقتی قیمت مرغ پایین بیاید و مرغدار متحمل ضرر شود کسی پاسخگو نیست.
از عید نوروز تا حالا منتظر کمک هستیم!
این پرورش‌دهنده مرغ گوشتی در ادامه تصریح کرد: کرونا باعث شد که تولید پایین بیایید مخصوصاً در ایام عید نوروز که قیمت مصوب مرغ زنده 9 هزار تومان بود مرغدار مرغ زنده را کیلویی 4 الی 5 هزار تومان می‌فروخت و ضربه سنگینی به مرغدارها وارد کرد که درخواست کمک کردیم لیست تهیه کردند که کمکی به مرغداری‌ها کنند که تا الان هیچ کمکی صورت نگرفته است.
وی افزود: نهاده‌های دولتی فقط به صورت ذرت و سویا در اختیار ما قرار گرفته اما ریزمغذی‌ها، ویتامین‌ها و واکسن‌ها را به صورت آزاد باید خریداری کنیم که نسبت به قبل از عید 4 الی 5 برابر افزایش قیمت داشته است.
جعفری خاطرنشان کرد: خواسته ما از مسئولان این است که قیمت را طوری تعیین کنند که هم خریدار و هم مرغدار راضی باشند وهم مرغدارها متحمل ضرر نشوند و هم قیمت‌ها برای خریدار غیرمنصفانه نباشد چرا که ما هم می‌خواهیم همراه با تقاضا عرضه ایجاد کنیم و این نیازمند برنامه‌ریزی است که عرضه و تقاضا تناسب داشته باشد.
نقش دلال‌ها در بازار گوشت مرغ
اما نکته جالب این است که شاید ما عادت داریم هرگاه کالا یا محصولی تولید شود بازیگردان اصلی این تولید نیز دلال‌ها باشند، اتفاقی که از آن سال‌هاست در موارد مختلف می‌شنویم اما همچنان نیز نقش آنها در تغییرات و نوسانات بازار پرنگ و بزرگ است. فرهاد جعفری تولید کننده مرغ گوشتی اظهار داشت: دلال‌ها نقش مهمی در کار ما دارند و نمی‌توان آنها را حذف کرد و آنها سود خودشان را می‌برند و سرمایه‌های زیادی برای مرغدارانی که سرمایه نقدینگی ندارند و جوجه ریزی برایشان امکان‌پذیر نیست می‌گذارند و اگر دلال‌ها نباشند کار رونق ندارد و آنها می‌توانند قیمت مرغ را کم و زیاد کنند اگر دولت برنامه‌ای برای نقدینگی مرغداری‌ها و کشتارگاه‌ها بریزد دلال‌ها حذف می‌شوند.
ابعاد فعالیت و نقش دلال‌ها در بازار مرغ گوشت بسیار گسترده و متنوع است و از لحظه شروع تا آخرین زنجیره‌های عرضه نیز گاهی دیده می‌شود؛ اما در کنار همه نقش‌های آنها نوعی دلالی در این بازار بسیار مرسوم است که البته برای اولین بار با گوشه چشم تولیدکنندگان نیز فراهم است؛ قضیه از این قرار است که یک فرد جوجه و نهاده‌های دامی را در اختیار یک تولید کننده که سرمایه تمام دوره تولید را ندارد قرار می‌دهد، البته گاهی قسمتی از آن پول و قسمتی اقلام مورد نیاز تولید است و در مقابل تولید کننده باید مرغ را به همان فرد بعد از تولید بفروشد.
حضور این افراد در تولید رشته‌ای عجیب در خرید نهاده‌ها و فروش مرغ و ... ایجاد می‌کند که در بهترین حالت از سود تولید کننده می‌کاهد و گاهی کنترل بازار را سخت می‌کند.
تا عید مشکلی درباره تولید مرغ در استان اصفهان نداریم
محمدعلی فروغی رئیس اتحادیه گوشت سفید اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: در حال حاضر وضعیت در بازار خوب و عادی است و مرغ با قیمت حدوداً 21 هزار و 500 به فروش می‌رسد؛ به نظر من و با توجه به آمار جهاد کشاورزی تا عید نیز مشکلی وجود ندارد.
بازدید میدانی خبرنگار تسنیم نیز نشان می‌دهد که بازار این محصول نسبت به روزهای گذشته شرایط بهتری را تجربه می‌کند، توزیع مرغ منجمد در برخی فروشگاه‌ها با قیمت 15 تا 18 هزار تومان و اقداماتی که در خصوص نهاده‌ها برای تولیدکنندگان انجام شده توانسته بخشی از تب و تاب این بازار را کاهش دهد؛ البته فراموش نکنیم که قیمت‌های مصوب هم نیز شاید با قدرت خرید بسیاری از خانواده‌ها همخوانی ندارد.
تولد و مصرف مرغ سایز راهکاری برای حل بخشی از گره کور نهاده‌ها
با توجه به اینکه بخش قابل توجه‌ای از نهاده‌های مورد استفاده در مرغداری‌ها وارداتی هستند بدون شک نوسانات ارزی در این بازار تاثیر گذار است و همچنین این وابستگی باعث کمبودهایی در بازار می‌شود که در این میان باید هم این نهاده به شکل درست و با بهره‌وری بالا مورد استفاده قرار گیرد و همچنین امکان فراهم شدن صادرات مرغ نیز فراهم باشد تا بخشی از خروج این ارز در کشور جبران شود.
یکی از راهکارهایی که برای تجارت مرغ در بازار جهانی نیاز است تولید مرغی است که کشتار آن بین یک تا یک کیلو 500 گرم وزن داشته باشد اما متأسفانه در تولید مرغ گوشتی نگاه‌ها متفاوت است و اغلب مرغ‌های با وزن بیشتر مورد توجه است.
البته این نگاه در تولید با نگاه در بازار داخلی نیز هم خوان است؛ این موضوع علاوه بر سخت کردن صادرات و با توجه به اینکه مصرف نهاده‌ها بعد از 25 روز در مرغداری به شدت افزایش پیدا می‌کند و مرغداری‌ها بعد از 45 روز نیز مرغ خود را برای وزن بیشتر نگاه می‌دارند، مصرف نهاده‌ها نیز قابل توجه خواهد بود.
فرهنگ مصرفی که در استان‌های مختلف متفاوت است
یکی از موضوعات مهم، فرهنگ مصرف مرغ و نحوه فروش آن در بازار است که در استان‌های مختلف، این فرهنگ، تفاوت‌های قابل توجهی دارد. محمدعلی فروغی، رئیس اتحادیه گوشت سفید استان اصفهان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این باره گفت: در کشور، همه شهرها مخصوصا شمال، مشهد و شیراز مرغ یک کیلو و 200 تا یک کیلو و 600 مصرف می کنند اما در اصفهان از قدیم این باب شده مرغ باید گوشتی و درشت باشد و وزن آن 3 کیلو باشد در صورتی که مرغ درشت ضایعات بیشتری نسبت به مرغ کوچک دارد.
رئیس اتحادیه گوشت سفید استان اصفهان عنوان کرد: 40 سال است که شغل من مرغداری است و برای مصرف شخصی خود نیز تا به حال مرغ دو کیلویی به منزل نبرده‌ام و بهترین مرغ یک کیلو و 500 وزن دارد که هم مقرون به صرفه است هم یک پوست نازک دارد و هم ضایعات کمی دارد.
وی افزود: چند روز پیش در انجمن و 2 روز قبل از آن درجهاد کشاورزی جلسه بود و قرار شد صداوسیما فرهنگ سازی کند تا مرغ یک کیلو و 500 تا یک کیلو و 800 که وزن ایده الی برای مصرف است مورد توجه قرار گیرد.
فروغی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نهاده‌ای که دولت می‌دهد با مرغ زنده دو کیلویی که حدود یک کیلو و 500 گوشت دارد تقریبا هم خوانی دارد ولی اگر مرغدار بخواهد مرغ درشت پرورش دهد که زنده آن 3 کیلو یا بیشتر وزن داشته باشد باید نهاده گران قیمت با ارز آزاد بگیرد که برایش مقرون به صرفه نیست.
سایز مرغ چقدر مهم است؟!
اندازه مرغ یکی از فاکتورهایی است که در برخی خانواده‌ها به عنوان ملاکی برای خوب و بد بودن آن مد نظر قرار می‌گیرد و میزان خرید و نحوه خرید آن را نیز دچار تغییر می‌کند. اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نیست و مردم اصفهان علاقمند آن هستند که مرغ‌هایی خریداری کنند که سایز مناسبی داشته باشد!
حسین ایراندوست معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان در این زمینه می گوید: با تولید مرغ سایز هم بهره‌وری بیشتر شده و محصول با کیفیتی به بازار عرضه می‌شود و همچنین مصرف خوراک در مرغداری‌ها کاهش می‌یابد، علاوه بر آن الگوی مصرف در جامعه نیز تغییر خواهد کرد؛ در استان اصفهان در چند سال گذشته مطلوبیت‌های بازار و مصرف‌کننده به مرغ‌های درشت رفته که تولید مرغان درشت نه به نفع تولید کننده و نه به سود مصرف کننده است .
ایراندوست بیان کرد: امروز یکی از سیاست‌های جهاد کشاورزی این است که مرغ را در اندازه سایز تولید کند که علاوه بر مزایای دیگر، اگر در شرایطی نیاز مصرفی کاهش پیدا کرد و یا تولید افزایش داشت امکان صادرات به کشورهای دیگر باشد، چرا که لاشه مرغ بالای یک کیلو و 800 گرم در کشورهای دیگر اصلاً خریداری نمی‌شود و خارج از سایز تعریف می‌شود .
شهرام موحدی مدیرکل دامپزشکی اصفهان نیز با بیان اینکه تولید مرغ سایز، برنامه‌ای مشترک بین جهاد کشاورزی و دامپزشکی استان است، گفت: در اصفهان مصرف مرغ سنگین رواج دارد که این اشتباه است و ما این موضوع را در برخی استان‌های دیگر نمی‌بینیم. ما باید مانند تمام دنیا به سمتی برویم که مرغ را با وزن کمتر از یک و نیم کیلوگرم مصرف کنیم که این فوق العاده خواهد بود .
اما به طور کلی قیمت‌های دستوری همیشه پردردسر و پراشتباه هستند و شاید فقط می‌توان به آن به عنوان یک برنامه کوتاه‌مدت نگاه کرد؛ چرا که در بلندمدت رفته رفته حمایت‌ها و قیمت‌ها از مسیر خود خارج می‌شود، پس بهتر است امروز که فرصتی ایجاد شده تا این صنعت تولیدی درست‌تر و ریشه‌ای‌تر و با نگاه موشکافانه دیده شود این اتفاق بیفتد و مسیری در اختیار تولید کننده قرار گیرد که بتواند روی پای خود ایستاده و برای بازار جهانی آماده شود؛ با پیش‌بینی سامانه بازارگاه که سامانه‌ای برای تهیه مستقیم نهاده‌های دولتی برای تولید کننده است و همچنین تولید این واحد تولیدی را نیز مشخص و محل فروش آن را نیز مشخص می‌کند تا حدی توانسته زنجیره‌های اضافی را برای تولید کننده خارج کند که رویکرد مثبت آن در بازار پدیدار شده است.
به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیتی که کشور در این زمینه دارد با حمایت‌های درست و منطقی از بازار و حذف یارانه‌های وارداتی گوشت مرغ این صنعت را برای ورود به بازار جهانی اماده کنیم و در عین حال بازار داخل را نیز به شکل برد برد برای مصرف کننده و تولید کننده جهت دهیم.
انتهای پیام/163/س
