‌تلفیق تاریخ و سنت در یک روستای گردشگری/"ریاب گناباد" را باید از نزدیک دید + فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گناباد، وارد روستای هدف گردشگری ریاب که شوید، بوی کاهگل زیر دماغتان میزند و مسحورتان میکند، اینجا جداره دیوارههای تمامی خانهها گلی است و سر در و گنبدشان با کاهگل و آجر شکلی زیبا گرفته است. روح و جسم آدمی که با گِل سرشته شده، عجیب با تماشای این راسته آرام میگیرد.

جوی آب زلالی که از میانه کوچه روان شده و پیچ و تاب میخورد، با هر پیچش، شما را به گردش در کوچهها فرا میخواند، به ویژه وقتی ٢ سوی جوی آب با گلدانهای شمعدانی زینت داده شده باشد. راه میافتید و به ناگاه خودتان را جلوی در چایخانه سنتی میبینید که «چای جوش» و «گداجوش» های سیاه روی کندههای آتشی و صدای موسیقی سنتی خراسانی شما را به داخل فرا میخواند؛ وارد که میشوید موزهای از اشیای عتیقه پیش رویتان قرار میگیرد.

بعد از مدتی بیرون میزنید؛ از کنار نخل بزرگی میگذرید که در زیر یکی از اتاقکهای گنبدی شکل بدون در و کوچه جا خوش کرده است. این نخل هرسال محرم روی دست اهالی روستا برافراشته میشود.

در ادامه به میدان میانی روستا و آب آنبار قدیمی مرمت شده و حمام قدیمی روستا میرسید. تابلوهای راهنمای میراث فرهنگی شما را به تماشای قنات و مقبره ابومنصور ریابی فرامیخواند اما ترجیح میدهید لختی در زیر ساباطها (کوچههای سقف دار) آرام بگیرید و به بادگیرهای فراوان برآمده از خانهها بنگرید و بعد راهی شوید.

معماری کویری خانههای بافت تاریخی ریاب به سبک خانههای مناطق کویری است. بادگیرهای این منطقه نیز مانند بادگیرهای یزد، با دریچهای مستقیما به سردابه متصل میشوند.

بعد از استراحتی کوتاه با قدم گرفتن در کوچهای سربالایی به سمت قنات بالا راهی میشوید. البته که این قنات به پای قنات قصبه گناباد که ثبت جهانی شده نمیرسد اما پایاب و مظهر آب زیبایی دارد.

کمی آن سوتر مقبره ابومنصور ریابی است، یکی از بزرگان سلجوقی که کیوان قزوینی در کتاب «بحیره» در شرح حال او نوشته است: «ریاب یکی از قرای معمور گناباد است. قرب 500 خانه تمام ساداتاند. گویند ابومنصور از وزرای متدین دولت سلاجقه در این روستا دفن است. از اعیان سابق اینجا میتوان از مرحوم حاج میرزا علی نقی ریابی، جد سادات گناباد، نام برد. همچنین گویند زیارتگاه معروف روستا قبر امامزاده ابراهیم فرزندان موسی بن جعفر است.» به راستی که امروز در ریاب میتوان تاریخ را لمس کرد.

وقتی مردم طعم شیرین گردشگری را حس می‌کنند

چندی پیش این روستا نیز مخروبه بود، اما با پیشنهاد میراث فرهنگی بودجهای برای بازسازی ریاب مصوب و این روستا به عنوان اولین روستای هدف گردشگری خراسان معرفی شد. حال 13 سالی میشود که حدود 5 هکتار از مساحت سی هکتاری روستای ریاب، با همکاری بنیاد مسکن و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مرمت و بازسازی شده و این روستای تاریخی و کویری را به یزدی کوچک در منطقه خراسان بدل کرده است.

سال ١٣٨٧ روستای ریاب در فهرست ملی آثار تاریخی ثبت شد؛ پس از آن با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و میراث فرهنگی طرحی برای بازسازی و مرمتش به تصویب رسید. کلنگ اولین اقامتگاه بوم گردی خراسان رضوی نیز در همان زمان به زمین خورد.

علیرضا شناسایی، مدیر میراث فرهنگی شهرستان گناباد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم از آن روزها میگوید: سازمان میراث فرهنگی برای جلوگیری از نابودی بافت فرسوده که نشانی از معماری اصیل ایرانی است، بازسازی خانهها و بافت تاریخی را در دستور کار خود قرار داده و اعتقاد دارد با انجام چنین کارهایی بوم گردی در این روستای تاریخی رونق میگیرد و ظرفیتهای نهفته روستا شکوفا میشود.

البته اوایل داستان به این سادگیها نبود، اهالی روستای ریاب استقبالی از این طرح نداشتند، آنان خواستار آسفالت خیابانها و خراب کردن خانههای قدیمی بودند اما بعد از تشویق 4 تن از اهالی روستا و اختصاص وامهای پنجاه تا هفتاد میلیون تومانی با بازپرداخت 4 و 6 درصد برای ساخت اقامتگاههای بوم گردی و استقبال فراوان گردشگران اروپایی، حالا مردم بسیار مشتاق شدهاند.

دیگر کسی خانه قدیمی را خراب نمیکند و حتی حاضر به فروش آن و ترک روستا نیست. خودشان میآیند و درخواست میدهند خانههایشان را مرمت کنند، زیرا پس از ثبت جهانی قنات قصبه گناباد تعداد زیادی از گردشگران اروپایی به اینجا آمدند و مردم طعم شیرین اقتصاد گردشگری را حس کردند. حالا مردم فهمیدهاند که از خرابههای قدیمی هم میتوان پول درآورد، آن هم به دلار.

در زیر شاهد کلیپی از این روستای هدف گردشگری در خراسان رضوی هستید:

گزارش از یاسر سالاری گناباد

انتهای پیام/281/ش