بزرگترین چالش سیاست خارجی بایدن چه خواهد بود؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزارت خارجه چین مخالفت شدید پکن با تحریم‌های جدید آمریکا بر شرکت‌های چینی را اعلام کرد. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در بیانیه‌ای اعلام کرد: پکن به طور قطع مخالف این تحریم‌های جدید علیه کمپانی‌های چینی است.

نزول روابط آمریکا-چین به پایین‌ترین سطح در دهه‌های گذشته

مخالفت شدید از سوی پکن پس از آن مطرح شد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا 9 شرکت دیگر چینی را به فهرست تحریم به ظن ارتباط داشتن با ارتش چین اضافه کرد. پکن به ترامپ بارها  در آستانه  خروج  از کاخ سفید هشدار داده که ادامه تحریم ها و اقدامات مداخله جویانه در امور داخلی چین هزینه سنگینی برای آمریکا خواهد داشت. ترامپ در چهار سال گذشته  مجموعه اقدامات ضد چینی از جنگ تجاری با پکن گرفته  تا دخالت در مسائل داخلی و سرزمینی این کشور را برای مهار چین بکار گرفت. به همین دلیل روابط بین آمریکا و چین در آخرین سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ به پایین‌ترین سطح خود در دهه‌های اخیر رسیده است.

در چنین شرایطی به گفته رسانه های آمریکایی، جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا «لورا روزنبرگر»، دیپلمات باسابقه وزارت خارجه و مشاور سابق هیلاری کلینتون در انتخابات 2016 را به عنوان مدیر ارشد امور چین در کاخ سفید انتخاب کرده است. روزنبرگر پیش از این به عنوان مدیر بخش امور چین و کره شمالی در کاخ سفید در دولت اوباما فعالیت کرده و پست‌های متعددی در وزارت خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا داشته است. انتخاب مدیر امور چین در کاخ سفید در حالی است که مدیریت روابط با چین یکی از بزرگترین چالش‌های دولت بایدن به شمار می رود.

بایدن در مقابل کوهی از مشکلات داخلی و خارجی

در حالی که بایدن در جبهه داخلی با مسائل بسیار مهمی برای دست و پنجه نرم کردن دارد، شاید مقابله با ویروس کرونا و کاهش تلفات ناشی از آن در کشوری که بالاترین میزان مرگ و میر را دارد، بزرگترین چالش بایدن باشد. اما مشکلات بایدن محدود به مسائل داخلی نیست. بایدن در حالی که چند روز دیگر مستاجر جدید کاخ سفید خواهد بود، با کوهی  از مشکلات در حوزه سیاست خارجی روبرو است.

روزنامه انگلیسی گاردین در تحلیلی در این باره می نویسد: هرچه به روز تحلیف ریاست جمهوری در آمریکا نزدیک‌تر می‌شویم، چالش‌های بایدن در حوزه سیاست خارجی به مراتب دشوارتر نشان می‌دهد. چین به همراه روسیه یکی از دو کشوری بود که پنتاگون در گزارش سال 2018 خود از آن به عنوان جدی‌ترین چالش‌های نظامی آمریکا یاد کرد. دو سال از آن گزارش گذشته و این چالش بزرگ‌تر شده است. ارتش چین به لطف برنامه مدرن‌سازی سریع این کشور به یکی از قدرت‌های برتر جهان تبدیل شده و می‌تواند نیروهای خود را به راحتی به سراسر منطقه هندوپاسیفیک و حتی فراتر از آن اعزام کند.

ارایه چنین تحلیلی از روزنامه انگلیسی گاردین در حالی است که به گفته آنتونی بلینکن گزینه بایدن برای تصدی وزارت خارجه، چین بزرگ‌ترین چالش آمریکا است: «چین یک چالش بزرگ است. این بزرگترین چالشی است که ما در رابطه با کشورهای خارجی با آن روبرو هستیم. ما با آن‌ها از نظر فناوری، اقتصادی، نظامی و حتی دیپلماتیک دچار چالش هستیم. هم اکنون با هر معیاری چین از نظر راهبردی از ما قدرتمندتر است».

اکنون این پرسش مطرح است که آیا بایدن از سیاست‌های تنبیهی ترامپ علیه چین استقبال می‌کند یا برای بهبود روابط میان واشنگتن و پکن تلاش خواهد کرد؟

عده‌ای از کارشناسان معتقدند که بایدن، سیاست‌های تند ترامپ در قبال چین را تا حدودی تعدیل می‌کند و از شدت سیاست چهار سال گذشته آمریکا در قبال این کشور می کاهد. در مقابل برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که بایدن با همراه کردن متحدین اروپایی خود، با انسجام بیشتری مهار قدرت چین را در دستور کار قرار می دهد، و دراین باره از متحدین شرقی خود نیز بهره خواهد جست.

افق افزایش تنش واشنگتن-پکن

صرفنظر از اینکه کدام تحلیل در قبال روابط آینده دولت آمریکا و چین درست باشد، آنچه مبرهن است اینکه خیزش چین و توسعه این کشور باعث شده تا آمریکا به سمت رقابت‌ راهبردی با این کشور حرکت کند. به همین دلیل  به اعتقاد بسیاری از کارشناسان باید در سال های پیش رو منتظر افزایش تنش بین آمریکا و چین در زمینه موضوعات اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیک، حقوق بشر و موضوعات مربوط به مردم باشیم.

به هر تقدیر مدت زمان زیادی تا ورود بایدن به کاخ سفید باقی نمانده است،  اما بایدن در کنار سایر دغدغه‌های سیاست خارجی خود، با مشکلات داخلی بیشماری نیز روبرو است. در حوزه سیاست خارجی  مدیریت روابط با چین از اهمیت زیادی برای بایدن برخوردار است. بدیهی است که یکی از مهمترین دغدغه‌های بایدن در آغاز دولتش ساماندهی روابط با پکن باشد.در هر حال،  رقابت دو کشور در حوزه‌های مختلف  همچنان ادامه خواهد داشت.

فرهاد همتی – کارشناس مسائل شرق آسیا

انتهای پیام/.