ماجرای تسخیر کلانتری‌های شهر شیراز در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷؛ روزی که بیش از۵۰ نفر در یک روز به شهادت رسیدند
گروه استانها - پس از سال‌ها و روزها مبارزه سرانجام در روز ۲۲ بهمن، رژیم ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی سقوط کرد در این روز شیراز دستخوش حوادث بسیاری بود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، پس از سال‌ها و روزها مبارزه سرانجام در روز 22 بهمن، رژیم 2500 ساله شاهنشاهی سقوط کرد. در این روز تاریخی، مردم سراسر ایران به شکرانه این پیروزی بزرگ و بی‌نظیر، به خیابان‌ها ریختند و به جشن و شادی پرداختند. مردم شیراز نیز که از روزهای ابتدایی این قیام با همراهی علما برای سرنگونی رژیم شاه مبارزه می‌کردند در این روز مسرور بودند.
کتاب «انقلاب اسلامی در شیراز» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده بخشی از وقایع این روز را در شیراز به تصویر کشیده است. در این کتاب آمده است: از سوی کمیته هماهنگی تظاهرات از مردم شیراز خواسته شد تا در روز 22 بهمن در صحن شاهچراغ گرد آیند. از صبح روز مزبور بلندگویی در سطح شهر مردم را به اجتماع در شاهچراغ فرا می‌خواند. بدین‌ترتیب درحالی که شهر به‌صورت نیمه تعطیل درآمده بود، جمعیت انبوهی در حرم شاهچراغ و خیابان‌های اطراف اجتماع کردند.
در این اجتماع رجبعلی طاهری به سخنرانی پرداخت. آن‌ها علاوه بر این عده‌ای از مردم به ویژه جوانان حاضر در تجمع شاهچراغ را در صفوف منظم آماده کرده و درحالی‌که آنان شعار: «تهران جنگ است، خاموشی ننگ است» سر می‌دادند، مانند رژه نظامیان پاهای خود را به زمین می‌کوبیدند.
از این رو راهپیمایی از حرم شاهچراغ و مسجد شهدا (نو) به طرف فلکه مصدق آغاز شد. در بین راه گردانندگان تظاهرات از طریق بلندگو به جمعیت تظاهرکننده اعلام کردند که جهت خلع سلاح به سمت کلانتری‌ها حرکت نمایند. هنوز سخنان فرد اعلام‌کننده به پایان نرسیده بود که مردم به سرعت به طرف نزدیک‌ترین کلانتری شیراز یعنی کلانتری3 به حرکت درآمدند.
رجبعلی طاهری در این ارتباط می‌گوید: «حرکت مردم در راهپیمایی امروز مانند هر روز نبود، امروز به صورت نیمه دو و به صورت دو بود. یعنی با سرعت که من هرچه سعی کردم خود را برسانم، [نتوانستم] فاصله کلانتری تا شاهچراغ 400 الی 500 متر بیشتر نبود، نرسیدم. وقتی به کلانتری 3 رسیدیم، دیدم آن‌ها هم زود تسلیم شده بودند و بدون درگیری الحمدلله آنجا تمام می‌شود.»
با تصرف کلانتری3 و به دست افتادن سلاح‌های آن به دست مردم، تظاهرکنندگان با استفاده از سلاح‌های مزبور به کلانتری‌های 4، 2، 5 و 7 یورش بردند که تقریباً بدون درگیری همه کلانتری‌های مزبور به تصرف مردم درآمد. گویا افراد کلانتری‌های مزبور با اطلاع از سقوط کلانتری 3 قبل از رسیدن مردم به مراکز مزبور، ساختمان‌ها را ترک کرده و سلاح‌های خود را به مرکز پیاده منتقل کرده بودند. بدین‌ترتیب درگیری‌ها به مقابل مرکز شهربانی‌های فارس واقع در فلکه شهرداری و کلانتری 1 کشیده شد.
درگیری شدید مسلحانه و تسخیر مرکز شهربانی‌های فارس
ساختمان مرکز شهربانی در میدان شهرداری، مقابل موزه پارس در ارگ کریم‌خانی واقع شده بود. مأموران بر برج‌های ارگ بر روی پشت‌بام ساختمان نیز سنگربندی کرده بودند، لذا در هنگام یورش تظاهرکنندگان به شهربانی، مأموران مزبور مبادرت به تیراندازی کردند. در اثر تیراندازی پی‌درپی آن‌ها عده‌ای از مردم به شهادت رسیدند و برخی نیز مجروح شدند. نیروهای مردمی نیز متقابلاً به تیراندازی پرداختند.
علاوه بر سلاح‌هایی که از کلانتری‌های دیگر به دست مردم افتاده بود، عده‌ای از افراد ایل قشقایی مسلح به تفنگ برنو، که از فیروزآباد به شیراز آمده بودند، به علت مهارت در تیراندازی نقش عمده‌ای در این درگیری ایفا نمودند.
علاوه بر این، یکی از پرسنل ارتش با یک دستگاه تانک از مرکز زرهی شیراز به کمک مهاجمان آمده و با پیوستن حدود 150 نفر از افراد مسلح نیروی هوایی و همافران به مردم، حمله به شهربانی شدت گرفت. سایر مردم نیز با پرتاب کوکتل مولوتف و سنگ، مأموران شهربانی را مورد حمله قرار دادند. بدین‌ترتیب پس از حدود 5 ساعت نبرد مسلحانه بین طرفین، در رأس ساعت 4 بعدازظهر مرکز شهربانی فارس به تصرف مردم درآمد.
یکی از شاهدان عینی در ارتباط با چگونگی تصرف ساختمان شهربانی نقل می‌کند: «به دلیل سنگربندی و مشرف بودن مأموران شهربانی، تیراندازی به سوی آنان به سختی صورت می‌گرفت، لذا یکی از افراد ایل قشقایی که مدتی نیز در خارج از کشور آموزش‌های ویژه چریکی دیده بود با بالا رفتن از دیوار یکی از ساختمان‌های مجاور توانست بر تیراندازان مزبور اشراف پیدا کرده با تیراندازی افراد مزبور را به هلاکت برساند. پس از این واقعه و شدت یافتن حملات مردم، مأموران شهربانی به ناچار تسلیم شدند.»
برخی از مأموران شهربانی به وسیله مردم دستگیر شده و به محل استقرار کمیته هماهنگی تظاهرات شیراز و منازل آیت‌الله محلاتی و آیت‌الله دستغیب منتقل شدند. در پی مجروح شدن گروه زیادی از مردم، کلیه طبقات با همکاری و کوشش فراوان به جمع‌آوری لوازم بهداشتی و دارویی پرداختند و در زمان کوتاهی محوطه بیمارستان‌ها مملو از کمک‌های درمانی و دارویی مردم شد. در شهر جنب‌وجوش خاصی دیده می‌شد و هر کس در حد توانایی خود به کمک آسیب‌دیدگان می‌شتافت. بیمارستان‌های نمازی، سعدی، شیراز، شهریار، ثریا و فاتح‌نژاد محل استقرار و اسکان مجروحین و مصدومین شده بود.
براساس گزارش مطبوعات در جریان درگیری مرکز شهربانی فارس تعدادی از مأموران کشته و مجروح شدند و از مردم نیز 42 نفر شهید و در حدود 421 نفر مجروح شدند، لیکن با شهادت عده دیگری از مجروحان در بیمارستان‌ها تعداد شهدا به بیش از 50 تن رسید.
انتهای پیام/424/ ع
