رابطه آنکارا – واشنگتن؛ چالش اس ۴۰۰ و اف ۳۵

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سخنان جین ساکی سخنگوی کاخ سفید در مورد گفتگو بین بایدن و اردوغان، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد.

جین ساکی در پاسخ به این سوال که چرا جو بایدن تا این لحظه تماسی با رجب طیب اردوغان برقرار نکرده گفته است:«روسای دولت های متعددی وجود دارند که رئیس جمهور بایدن باید به آنها زنگ بزند. مطمئناً در یک مقطعی، با رئیس جمهور ترکیه نیز گفتگو صورت خواهد گرفت.»

این سخن ساکی از سوی رسانه های متصل به اتاق فکر آکپارتی، به گونه ای بازتاب داده شده که گویی واشنگتن برای نشان دادن اهمیت رابطه با آنکارا، چنین چیزی را بیان کرده است. اما رسانه های منتقد دولت اردوغان همچون روزنامه ینی چاغ ارگان حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر، نوشته است:«ساکی وعده تماس تلفنی داد اما تاریخ خاصی را مشخص نکرد.»

در توضیح این روزنامه مخالف دولت، به این اشاره شده که اساساً این رابطه، بدتر از آن است که واشنگتن لازم بداند تاریخ خاصی برای گفتگو ذکر کند.

تیم جو بایدن نشان داده که برقراری تماس در سطح ریاست جمهوری با ترکیه، در اولویت کنونی آمریکا نیست و موضوعاتی نظیر اس 400 و اف 35 نیز همچون کلاف سردرگم، فعلاً لاینحل مانده است.

چرا تماس تلفنی مهم است؟

رسانه های طرفدار حزب عدالت و توسعه، در هفته های اخیر، همواره نشان داده اند که دولت اردوغان، مهیای تقویت و بهسازی روابط با آمریکا است و به این منظور، نه تنها جدیداً سفیر کارکشته و توانمندی به واشنگتن فرستاده، بلکه بارها نشان داده که به دنبال یک رابطه بهتر است.

از دیگر سو، از منظر روانشناسی سیاسی نیز، این مسائل همواره برای اردوغان، آکپارتی و رسانه های وابسته به این حزب مهم بوده و اصطلاحاً حس «تحویل گرفته شدن» برای تیم اردوغان، همواره مهم بوده و از بیان آن، ابایی ندارند. اما در کنار این دلایل، باید از دلیل مهم تری نیز سخن به میان بیاوریم که حاکی از برخی نگرانی های دولت ترکیه در مورد تصمیمات آتی تیم جو بایدن است. تصمیماتی که در یک طیف گسترده، بسیاری از منافع ترکیه را تحت تاثیر قرار می دهد.

اختلافات مهم

در چند سال اخیر و به ویژه در دوران اقتدار دونالد ترامپ، اختلاف سیاسی بین  آنکارا و واشنگتن، به طور مداوم، عمیق تر و گسترده تر شد. به عنوان مثال، می توان به چند مورد مهم اشاره کرد که هر کدام از آنها به نحوی، برای دولت ترکیه اهمیت حیاتی دارد:

 رویکرد نهایی دولت جدید آمریکا نسبت به موضوعات مهمی همچون تحرکات ترکیه در شرق مدیترانه.

 چند و چون هماهنگی با ناتو و اتحادیه اروپا در مورد رویارویی ترکیه با یونان و قبرس.

کم و کیف رابطه ترکیه با روسیه و ایران در پرونده سوریه و روند آستانه.

 تنظیم سیاست های آمریکا در قبال تحولات مرتبط با سرنوشت سیاسی کردها در شمال سوریه و حمایت اطلاعاتی و تسلیحاتی از نهادهای اقماری پ.ک.ک در سوریه.

مسائل مربوط به پرونده هالک بانک در آمریکا.

رویکرد نهایی تیم بایدن در مورد فعالیت پیدا و پنهان شاگردان فتح الله گولن در خاک آمریکا.

نگرش آمریکا به برخی رایزنی ها و حرکت های مشترک بین روسیه، جمهوری آذربایجان و ترکیه در قفقاز.

دو اختلاف تسلیحاتی مهم

اگر چه یکایک موضوعات بالا، از اهمیت شایان توجهی برخوردارند اما به جرات می توان گفت، در حال حاضر، دو کانون اصلی اختلافات ترکیه و آمریکا، عبارت است از اس 400 و اف 35. آمریکا، از اقدام ترکیه برای خرید سامانه موشکی دفاعی اس 400 ناراضی است، به همین خاطر، این شریک و متفق ناتویی خود را از پروژه مشترک تولید جنگنده اف 35 بیرون نهاده و علاوه بر این، حاضر نیست حتی یک فروند از این هواپیما را به ترکیه بفروشد.

این در حالی است که رژیم صهیونیستی، به راحتی از آمریکا اف 35 گرفت، امارات متحده عربی برای خرید در حال رایزنی است و به تازگی یونان هم طالب این سلاح استراتژیک شده، اما پنتاگون اعلام کرده که زیرساخت های یونان هنوز مناسب  نیست و این کشور کوچک همسایه ترکیه، تنها در شرایطی می تواند صاحب اف 35 شود که برخی از زیرساخت ها و تجهیزات لازم را ایجاد کند.

ناتو چه می گوید؟

ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در دوران اقتدار دونالد ترامپ، بارها با لحنی دیپلماتیک، مخالفت خود را با خرید تسلیحاتی اس 400 از روسیه اعلام کرد و آشکارا به سران ترکیه پیام داد که کل مجموعه ناتو، با این تصمیم آنکارا مخالف است. اما از آنجایی که اساس موجودیت ناتو در دوران ترامپ، عملاً به چالش کشیده بود، ترکیه از آن مهلکه بیرون جست و به توصیه های قرارگاه مرکزی ناتو در بروکسل، توجهی نکرد.

اما حالا، استولتنبرگ، به شکل قاطعانه تری بر مساله اس 400 پافشاری می کند و خواهان آن است که در بازسازی سیاست تهاجمی آمریکا در برابر روسیه و چین، به مساله موشک های خریداری شده ترکیه نیز توجه شود.

نکته جالب توجه در سیاست های دبیرکل ناتو، این است که او در مصاحبه هایش، مداوماً بر نقش مهم و بی بدیل ترکیه در حفظ امنیت اروپا تاکید می کند اما وقتی که پای رویکرد ضد روسی ناتو به میان می آید، روابط نزدیک آنکارا – مسکو را بر نمی تابد.

نگرانی در مورد یونان

ترکیه امیدوار است که مهم ترین اختلافات خود را با اتحادیه اروپا، در پناه سیاست های کاخ سفید حل کند. به این معنی که آمریکا، نقش ترکیه در ناتو و امنیت منطقه را به عنوان یک موضوع استراتژیک به متفقین اروپایی خود گوشزد کند تا آنان در مورد مسائل مختلف، مته به خشخاش نگذارند.

اما به نظر می رسد که این انتظار، دست کم در شرایط فعلی، بسیار خوشبینانه و ایده آلیستی است. چرا که اولاً آمریکا نگرش استراتژیک خاصی به یونان و قبرس دارد و دوم این که پذیرای نظرات و تصمیمات ترکیه در مورد بخش ترک نشین قبرس نیست.

ایشیک کانسو از تحلیل گران روزنامه جمهوریت ترکیه معتقد است که آمریکا، در اژه و مدیترانه، عملاً ترکیه را در یک حالت محاصره مانند قرار داده و حمایت های معنی دار واشنگتن از یونان و کشور اروپایی قبرس روم نشین، به این معنی است که یک سپر ویژه در برابر ترکیه قد علم کرده است.

در پایان باید گفت، سیاست خارجی تیم بایدن، فعلاً اولویت های حیاتی و مهمی همچون روسیه و چین را در اولویت تصمیمات و برنامه های خود قرار داده و تمام سیگنال ها و رفتارهایش نشان دهنده این است که در میان مدت، رابطه گرم و نزدیک با ترکیه، دور از ذهن به نظر می رسد.

انتهای پیام/