امضای سند همکاری جامع ایران ـ چین گامی در جهت پیشبرد نگاه به شرق

به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزرای امور خارجه ایران و چین پس از دیدار و گفتگوی امروز خود در محل وزارت امور خارجه سند همکاری‌های 25ساله ایران و چین را امضا کردند.

وانگ یی جمعه ششم اسفند به تهران آمد و شنبه در نخستین دیدار خود با علی لاریجانی مسئول پیگیری قرارداد 25ساله ایران  ـ چین به دیدار و رایزنی پرداخت و پس از آن به دیدار روحانی و ظریف رفت.

این سند با عنوان رسمی «برنامه همکاری‌های جامع ایران و چین» ثبت شده است و حوزه‌های سیاسی، امنیتی، دفاعی، فرهنگی، کشاورزی، اقتصادی، علمی، جهانگردی، نفت و انرژی، زیرساخت‌های مخابراتی و فناوری ارتباطات، تجارت، بهداشت و سلامت و... را شامل می‌شود.

در برخی از بندها صحبت از تسهیل سرمایه‌گذاری و فاینانس است و برخی از بندها از حمایت‌های متقابل سیاسی در مجامع بین‌المللی می‌گوید. در حوزه نظامی و دفاعی موضوعاتی همچون آموزش، انتقال فناوری‌های دفاعی، مبارزه با تروریسم و رزمایش مشترک آمده است. از نکات بسیار مهم این سند می‌توان از توافق بر سر تجارت با ارزهای ملی یاد کرد.

همچنین در این سند بارها به طرح بزرگ چین به‌نام «یک کمربند ـ یک راه» (طرحی بر بستر مسیر جاده ابریشم) اشاره شده است و این که ایران می‌تواند ضمن مشارکت فعال در این طرح جهانی، از فواید اقتصادی و صندوق اعطای وام این طرح نیز بهره‌مند شود. بر اساس این مدارک چین واردکننده ثابت نفت از ایران خواهد بود و ایران نیز باید نگرانی‌های چین برای بازگشت سرمایه‌گذاری خود را برطرف کند.

ارتقای همکاری‌های بانکی، مالی و بیمه‌ای و گشایش شعبات بانک‌های ایران و تأسیس بانک مشترک ایران و چین به‌ویژه ایجاد پیام‌رسان ملی میان دو کشور به‌جای سوییفت نیز مطرح شده است.

کمک به ساخت خط‌آهن در نقاط مختلف کشور، افزایش صادرات فراورده‌های نفتی به چین، کمک و سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های انرژی فسیلی، سرمایه‌گذاری در تقویت کریدورهای راهبردی که از ایران می‌گذرند، سرمایه‌گذاری برای توسعه تولید و صادرات انرژی از ایران به کشورهای منطقه، مشارکت در توسعه همه‌جانبه سواحل مکران، کمک به ایران برای ایجاد نسل 5 اینترنت و تقویت شبکه ملی اطلاعات، سرمایه‌گذاری برای تولید انرژی‌های پاک در مناطق کویری ایران، کمک به توسعه صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان و سرمایه‌گذاری در تأمین واگن مترو و ساخت خطوط مترو در شهرهای بزرگ و شهرهای جدید ایران از جمله بخش‌های مهم سند است.

هرچند در تیرماه 1399 برخی اظهارنظرها راجع به قرارداد مذکور با نگاهی یک‌جانبه به این مسئله بیان شد و زمینه‌ساز ایجاد حواشی متعدّدی پیرامون این قرارداد گردید، امّا حقیقت توافق‌نامه راهبردی و بلندمدت ایران و چین، مربوط به امروز و دیروز نیست و طرحی است که طی چندین سال روی جزئیات آن از سوی هر دو طرف کار شده است.

نخستین صحبت‌ها درباره این توافق را می‌توان در سخنان شی جین ­پینگ، رئیس‌جمهور چین، در سفر به تهران در سال 1394 دنبال کرد که اعلام کرد توافقی میان رهبران دو کشور، درباره یک همکاری راهبردی 25ساله در ابعاد مختلف صورت گرفته است، کمی پس از آن، متن پیش‌نویس اولیه­ توافق‌نامه جامع همکاری میان ایران و چین در حوزه‌های مورد نظر، به‌زبان انگلیسی منتشر شد. نهایتاً در 3 تیرماه 1399 در نشستی، این قرارداد به تأیید رئیس جمهور ایران رسید و به وزارت امور خارجه مأموریت داده شد که طی مذاکرات نهایی با طرف چینی، براساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند.

امضای سند "برنامه همکاری جامع فی‌مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین" را که امروز شنبه 7 فروردین ماه در تهران صورت گرفت باید گامی در جهت پیشبرد راهبرد «نگاه به شرق» ارزیابی کرد که علاوه بر منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی که برای جمهوری اسلامی ایران دارد، دستاوردهای جانبی‌ دارد که می‌تواند به تهران حتی در رویارویی یا تعامل با غرب کمک کند.

سند 25ساله همکاری ایران و چین، و تلاش برای تمدید همکاری بلندمدت ایران و روسیه، می‌تواند از جمله گام‌های مؤثر در پیشبرد سیاست نگاه به شرق باشد اما باید توجه کرد که نگاه به شرق فقط محدود به چین و روسیه نمی‌شود.

امروزه جبهه شرق فراتر از مهفوم جغرافیایی است و به‌لحاظ سیاسی شامل بسیاری از کشورهای مختلف در اقصی نقاط جهان می‌شود، به‌عبارتی، کشورهایی که واشنگتن آنها را در دایره دوستان خود نمی‌بیند یا تعریف نمی‌کند، می‌توانند در این جبهه شرق حضور داشته باشند،
به‌عبارت دیگر تقویت مناسبات با شرق مستلزم نگاهی راهبردی به این مقوله است، چرا که با افول آمریکا و ظهور قدرت‌های جدید به‌ویژه در شرق، راهی را جز توسعه همکاری‌ها با شرق پیشِ‌رو نمی‌گذارد.

انتهای پیام/+